Van der Staaij over Grapperhaus en de afstandsnorm - #corona debat 13

Bekijk of lees hier de bijdrage van Kees van der Staaij aan het dertiende plenaire debat over de coronacrisis en over de onder vuur liggende minister Grapperhaus. De minister overtrad tijdens zijn bruiloft in augustus de afstandsnormen.

De bruiloft van minister Grapperhaus heeft wel wat losgemaakt. Ieder heeft er zijn eigen gedachte over, maar eerlijk gezegd was er bij ons eerst het besef dat we in een rare tijd leven: rumoer over een hand op een schouder, over mensen die bij een fotomoment dicht bij elkaar staan. Liefdevolle omgangsvormen zijn ineens ongewenste intimiteiten. Ik snap het allemaal en het klopt ook helemaal, maar het blijft wringen.

Als je dan kijkt naar die ophef, hebben we allereerst het gevoel om de menselijke maat in acht te blijven nemen, bij iedereen. We willen niet wie dan ook genadeloos afrekenen op een moment van zwakte, maar we willen elke burger, wie hij ook is, met mildheid tegemoet treden. Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen. Dat is ook waarom de SGP er eerder voor pleit om, zeker in deze latere fase van de crisis, overschrijding van de anderhalvemeterregel niet gelijk met het bonnenboekje tegemoet te treden, maar eerst met een vriendelijke vermaning te komen. Dat is ook de reden waarom wij van mening waren en zijn dat overtreders van de wet onder die bijzondere omstandigheden geen strafblad moeten krijgen. De Raad van State zegt dit ook in het advies op de nieuwe wet die we nog gaan behandelen. Ik hoop dat de regering dit punt ook echt wil oppakken.

Maar die bespiegeling over elke burger is natuurlijk wel net wat anders als het om een minister gaat. Dat is niet omdat we een soort klassenjustitie de andere kant op hebben, waarbij we voor iedereen mild zijn behalve voor een minister. Dat zou ook oneerlijk kunnen zijn. Maar het is omdat een minister natuurlijk een voorbeeldfunctie heeft, zoals hij zelf ook aangeeft. Hoe begrijpelijk alles menselijk gezien ook is en hoe mild je daarin ook wilt zijn, het gezag van het ambt kan in het geding raken. Natuurlijk wordt de minister dan ook herinnerd aan hoe hij zelf heeft gesproken tegen en over mensen die zich niet aan de regels houden. Je ziet iedere keer weer nieuwe foto's waarvan je je afvraagt of het een moment was of dat er meerdere dingen waren. Je kunt je voorstellen dat dit de minister kan hinderen en achtervolgen als hij zelf geloofwaardig wil oproepen om coronaregels te handhaven. Daarom zijn die vragen, hoe ongemakkelijk ook, natuurlijk wel begrijpelijk en terecht. Ik hoor daar heel graag de openhartige reactie van de minister op.

Misschien laat dit ene voorbeeld ook wel zien dat we in een lastige fase van de crisis terechtkomen. Misschien heb je in deze fase het gevoel dat we niet meer in die heel acute bedreiging zitten, waarbij al die maatregelen door iedereen met veel meer besef van urgentie en draagvlak werden ervaren. Maar je vraagt je ook af hoe lang we zo nog bezig blijven. Je hebt dingen uitgesteld en je snapt dat de kust nog niet helemaal veilig is, maar toch vraag je je af hoe het nu eigenlijk zit met het perspectief op die afschaling. Dat vind ik daarom ook een heel belangrijke vraag, die ook in dit debat en naar aanleiding van de afgelopen persconferentie naar voren komt. We horen daar wel iets over, maar de SGP-fractie vindt dit nog wat te eenzijdig opgehangen aan het vaccin. Het lijkt wel een beetje alsof dat de reddingsboei is en dat de wereld weer normaal is als het vaccin er is. Maar misschien valt het allemaal wel tegen met het vaccin. Misschien moeten we de vraag op een heel andere manier stellen en beantwoorden, in de zin van: onder welke omstandigheden is het risico zodanig aanvaardbaar, dat we bepaalde maatregelen kunnen afschalen? Of we zeggen dat we zo'n anderhalvemetermaatregel niet meer juridisch en met de sterke arm gaan afdwingen, maar daar een mildere gedragsregel van maken. Dit zag je ook gebeuren met de eerste normen voor het totale aantal mensen bij een groep. Later werd dit een advies, wat ook een behoorlijke impact heeft. Dat hoort dus allemaal bij het perspectief op afschaling. Daarover zou ik graag meer horen van het kabinet.

We kunnen nooit krampachtig alle gezondheidsrisico's uitbannen. We moeten ook beseffen dat de impact van de coronamaatregelen op de economie en de samenleving vraagt om een bredere afweging. We zijn blij met de geleerde lessen, met alle deskundigen die hun mening geven en het debat ook voeden. Zij zeggen: let op, kabinet en parlement, je moet geen angst aanwakkeren maar wel voorzichtigheid aanmoedigen, en je moet van grofmazige maatregelen wat meer naar specifieke, preciezere maatregelen. Ik ben ook heel benieuwd hoe het kabinet op die adviezen vanuit deskundigen reageert. Het is trouwens heel goed dat het kabinet zich niet alleen laat leiden door een bepaald aantal experts die ook in het Outbreak Management Team zitten. We krijgen daar veel vragen over en horen er veel commentaar op. Heel goed dat we nu zagen dat er heel veel deskundigen geraadpleegd zijn en dat ook vanuit die inzichten wordt nagedacht hoe we in deze lastige fase van de crisis verder kunnen gaan. Ik wens het kabinet daarin ook veel wijsheid toe.

En ik wil toch nog even tegen de minister en zijn echtgenote zeggen: van harte gelukgewenst met uw huwelijk en alle goeds voor de toekomst.