Rem op uitbreiding EU

Ter voorbereiding van de EU-top sprak de Tweede Kamer met de minister-president en de minister van Buitenlandse Zaken over de huidige situatie in Europa. Twee dingen uit de SGP-bijdrage.

Allereerst de verdere uitbreiding van de EU. Roelof Bisschop trapte daarbij op de rem door erop te wijzen dat we niet moeten sjoemelen met de voorwaarden voor toetreding. Het is sowieso onverstandig om een land als Oekraïne dat in een gevaarlijke oorlog is gewikkeld er nu bij te trekken. En dat Georgië genoemd wordt als kandidaat-lid, slaat nergens op. Het land ligt niet eens in Europa!

Lang was de levering van stroom vanzelfsprekend. Ook dat is nu anders, en dan hebben we het nog niet eens over de kosten van energie. Goed dat nu in breder verband gekeken wordt hoe leveringszekerheid kan worden bevorderd en de prijzen gaan zakken. Maar we moeten niet toe naar een energie-unie, en het zou niet goed zijn als Europa gaat dicteren wat de landen moeten doen om gas te besparen.

Tijdens het debat werd bekend dat de regering tóch een regeringsdelegatie naar het Wereldkampioenschap Voetbal in Qatar wil sturen. Daarmee gaat het kabinet in tegen een ook door de SGP gesteunde motie van de Kamer. De regering heeft daar niks te zoeken, en als je weet hoe de keus voor Qatar tot stand is gekomen en hoeveel mensenlevens de bouw van allerlei voetbalfaciliteiten heeft gekost, dan is het beter er als regering te absenteren dan te paraderen.

Lees hier de bijdrage van SGP-Kamerlid Roelof Bisschop aan het debat over de EU-top.

Oekraïne
Ik begin mijn bijdrage met een citaat. “Deze ongeëvenaarde aanval op ons land is een laaghartigheid die in de geschiedenis van de beschaafde landen haar gelijke niet heeft.” Tot zo ver.

Het zóu een uitspraak kunnen zijn van de Oekraïense president Zelenski. Maar het zíjn de woorden van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Molotov bij de Duitse invasie van de Sovjet-Unie op 22 juni 1941. En vandaag is juist Rusland die ‘laaghartige’ agressor. Met een leider die steeds vaker dreigt met de inzet van nucleaire wapens. Ongehoord!

Maar verontwaardiging alléén is dan niet genoeg. Wat wordt gedaan om Poetin glashelder te maken dat inzet van nucleaire wapens met gelijke munt zal worden terugbetaald? Dit in tegenstelling tot de uitspraak van EU-topman Joseph Borrell, die verklaarde dat een nucleaire aanval niet zal stuiten op een nucleair antwoord. Juist zo’n uitspraak kan het gebruik van nucleaire wapens door Rusland aanmoedigen, en is dus levensgevaarlijk en kan contraproductief zijn.

Het is vitaal dat de EU en de NAVO hun eenheid vastberaden blijven bewaren. Daarbij moeten we wel trouw blijven aan de eigen waarden. Ik noem ‘democratie en transparantie’.

Mijn vraag daarbij: wanneer ontvangt de Kamer, op vraag van collega Van der Staaij, een toelichting op de wijze van instemming met de militaire trainingsmissie EUMAM ten opzichte van de artikel 100-procedure? En kan de minister-president aangeven wat het voorstel is rondom extra budget voor de Europese Vredesfaciliteit (EPF), en wat dit zou betekenen voor Nederland?
Ik noem ook de waarde, het blijvende doel, van ‘vrede en veiligheid’. Wat is de inzet om van toenemende dreigingen te komen tot een route richting deëscalatie; blijft de EU scherp letten op diplomatieke kansen?

EU-uitbreiding
Voorzitter, een spannend discussiepunt is en blijft de uitbreiding van de Unie. Het verslag van de Europese toppen van 23 en 24 juni gaat zeer beknopt in op de motie-Stoffer/Omtzigt (Kamerstuk 21501-20, nr. 1822) over de gevolgen daarvan.

Volgens het kabinet is de collectieve veiligheidsclausule in artikel 42 VEU alleen van toepassing op EU-lidstaten en niet op kandidaat-lidstaten. Daarmee lijkt de kous af. Maar ook het feit dat een kandidaat-EU-lid in oorlog is heeft directe en ernstige consequenties voor de EU – dat zal de minister-president toch niet ontkennen?

Bovendien vraagt deze motie om een bredere beschouwing, namelijk: worden de toetredingscriteria onverkort toegepast? Wat zou een uitbreiding van de EU met Oekraïne, Moldavië en wellicht zelfs Georgië of Bosnië-Herzegovina betekenen voor de aard en mate van integratie?

Energie
Ook op het punt van de energie is eenheid en vastberadenheid belangrijker dan ooit. Want huishoudens zitten in de kou en mkb-bedrijven staan op omvallen. De SGP steunt daarom de inzet op gemeenschappelijke onderhandelingen ten behoeve van leveringszekerheid en lagere gasprijzen.
Ten opzichte van Nederland hebben andere lidstaten relatief kleine gasopslagen. Wordt ingezet op uitbreiding? Wordt ook druk uitgeoefend op Duitsland om geen kerncentrales te sluiten? En maakt de regering van de gelegenheid gebruik om snel Europese erkenning te krijgen voor zogenaamde kunstmestvervangers uit dierlijke mest? Dat scheelt weer productie van kunstmest en vraag naar aardgas.

Ik wil er wel voor waken dat toegewerkt wordt naar een energie-unie. Beaamt de minister-president dat bijvoorbeeld gasbesparingsverplichtingen niet een taak zijn van de Commissie maar een bevoegdheid van de lidstaten?

Voorzitter, minister Molotov, met wie ik begon, sloot zijn speech in 1941 als volgt af: “Onze zaak is rechtvaardig. De vijand zal verslagen worden. Wij zullen overwinnen.” Laten wij net zo ferm de hoop uitspreken dat Oekraïne, in haar rechtvaardige strijd vandaag, snel de winst zal mogen behalen.