Bisschop over democratie en verkiezingen

Op woensdag 18 januari sprak de Tweede Kamer in commissieverband over bestuurlijke organisatie en democratie. Namens de SGP sprak Roelof Bisschop. Zijn bijdrage is hieronder te lezen.

Versplintering en verbrokkeling. Dat zijn twee grote uitdagingen waar de vertegenwoordigende democratie mee te maken heeft. Helaas richten oplossingen zich vaak eenzijdig en simpel op de versplintering, bijvoorbeeld door een hogere kiesdrempel. Het miskent allereerst vaak de oorzaken van het probleem: Was de lange formatie echt te wijten aan de kleine partijen? Groeit de verharding in de politiek vooral door splinterpartijen? Kun je zomaar stellen dat de controlerende en wetgevende taak vooral bij kleine partijen in het gedrang komen?

Bovendien bieden simpele voorstellen vaak geen oplossing: De Staatscommissie-Remkes gaf bijvoorbeeld aan dat een matige verhoging van de kiesdrempel tot 5% onvoldoende effectief is om versplintering te gaan. En gaan we er met moties echt op vooruit als we weten dat slechts ongeveer 20 procent afkomstig is van alle kleine partijen bij elkaar? Komen we echt verder als verbrokkeling van grotere partijen en afsplitsing van deze partijen blijven bestaan?

Graag legt de SGP twee concrete vragen voor aan de minister:

1. Ziet de minister met ons wezenlijke verschillen tussen voorstellen om ten minste de kiesdeler te moeten behalen en voorstellen om zelfs meer dan de kiesdeler te moeten halen?
2. Onderkent de minister dat het verhogen van de drempel boven de kiesdeler fundamentele vragen oproept over de verhouding tot het evenredigheidsbeginsel in de Grondwet?

De SGP vindt het belangrijk dat zoveel mogelijk burgers kunnen stemmen, ook als zij een ziekte of beperking hebben. Naast begeleiding in het stemhokje vraag ik aandacht voor degenen die bijvoorbeeld onder curatele staan. Het gaat om mensen die niet zo eenvoudig een volmacht kunnen verlenen, maar van wie soms wel bekend is wat hun opvattingen en behoeften zijn. Wil de minister onderzoeken of ouders in die bijzondere situatie toch een rol kunnen vervullen ten behoeve van hun kind?

Het blijft een belangrijke uitdaging voor gemeenten om voor en na een herindeling recht te doen aan afzonderlijke kernen binnen de gemeente. Het gebeurt niet vaak dat de wetgever specifieke kernen benoemt die bij de evaluatie uitdrukkelijk aan bod moeten komen. De SGP vindt het daarom onbevredigend dat de minister nu al aangeeft dat zij na de evaluatie de verantwoordelijkheid voor een heroverweging volledig aan de gemeenteraad overlaat.

Mogen burgers niet ook van de wetgever, regering en parlement, verwachten dat een serieuze heroverweging van het eigen handelen plaatsvindt als de resultaten kritisch zouden zijn?

De SGP is blij met de aankondiging dat er een wettelijke regeling komt voor ontslag en schorsing van de waarnemend burgemeester. Ik denk dat die regeling meer moet inhouden dan het vermelden van de bevoegdheid tot ontslag en schorsing, want de zorgen richtten zich juist op het ontbreken van een zorgvuldige procedure. Wil de minister bovendien de vraag meenemen in hoeverre opeenvolgende benoemingen van waarnemend burgemeesters mogelijk moeten zijn? De SGP zou het logischer vinden om dit in een afzonderlijk wetsvoorstel op te pakken, maar wanneer kunnen we in ieder geval een wetsvoorstel verwachten?

Het is belangrijk dat de minister snel duidelijkheid biedt over de vergoeding voor Statenleden. Wanneer gebeurt dat? Klopt het dat de regeling gaat werken vanaf 1 januari 2023? En wil de minister ook samen met de Vereniging voor Statenleden kijken hoe we Statenleden extra kunnen ondersteunen?

Het hele debat is terug te kijken op Debat Direct van de Tweede Kamer.