Verslag Guidolezing 2016

Prof. dr. Johan Polder wil hoger verplicht eigen risico

We leven steeds langer, worden steeds gezonder, maar we zijn
gemiddeld ook langer ziek. Onze gezondheidszorg wordt steeds beter, maar ook
duurder. Tegen welke prijs? Die uitdagende vraag legde prof. dr. Johan Polder voor
tijdens de Guidolezing 2016 die maandagavond werd uitgesproken.

Hebben we € 84.000 over voor een medicijn die ons leven met
drie maanden verlengt? De zaal was eensgezind: dat is te duur. De meeste
uitgaven zitten bij de psychische stoornissen, de laagste bij infectieziekten.
Dit was een eeuw geleden andersom. En waarom hebben tegenwoordig zoveel mensen
kanker? Dat wordt veroorzaakt door de leefstijl, zoals roken, slecht milieu,
overgewicht en slechte arbeidsomstandigheden.

Medicijnen

De volumegroei in de zorg is jaarlijks 3-4%. Dat is meer dan de groei van de welvaart, waardoor er verdringing ontstaat. Die groei komt hoofdzakelijk voor rekening van nieuwe medicijnen en behandelmogelijkheden. Deze komen vrijwel zonder uitzondering in het basispakket van de verzekering, en eenmaal in het pakket worden ze op grote schaal toegepast, waarbij ook steeds nieuwe groepen patiënten voor behandeling in aanmerking komen. Als een technologie is ingeburgerd, worden veelal ook de indicatiecriteria aangepast. Een voorbeeld. In de begintijd werden alleen ernstig verstopte bloedvaten gedotterd, tegenwoordig wordt er veel eerder en veel meer gedotterd en is de term preventief dotteren ook al gevallen. We moeten onvermijdelijk grenzen trekken en zouden niet eruit willen halen wat erin zit. Dat geldt ook voor de beschermwaardigheid van het leven, dat heeft in het licht van onze sterfelijkheid een grens.

De babyboomers komen eraan!

De verzorgingsstaat is gecorrumpeerd door de hoge economische groei, individualisering en secularisatie, waardoor babyboomers hun oudedagsvoorziening zien als een individueel trekkingsrecht. Onder de jongeren die dit moeten opbrengen, neemt het draagvlak voor het stelsel af. Het failliet van de verzorgingsstaat wordt vervangen door de participatiesamenleving, maar in feite is dit contractbreuk. En het ergste is dat lokale bestuurders zonder ervaring en expertise dit mogen oplossen. Met al die intergemeentelijke regelingen is het een amorf stelsel geworden.

Gereformeerde gezondheidspolitiek

Welke gezondheidspolitiek past bij de SGP? Gezondheid en
ziekte komen uit Gods vaderlijke hand. Dat we elke dag gezond wakker worden, is
een wonder. Je draagt een particuliere verantwoordelijkheid voor je lichaam,
die de tempel van de Heilige Geest is. Daarom mag je je lichaam niet uitwonen. Matigheid
is een deugd, maar we eten te veel en teveel vlees. We moeten ook bijdragen aan
publieke solidariteit. De ontferming over de arme is eren van zijn Maker.

Dit zou concreet moeten neerkomen op een krachtiger preventiebeleid wat betreft leefstijl en psychosociale gebeurtenissen zoals echtscheiding, betere naleving van arbeidsveiligheid, protest tegen medicalisering en maakbaarheid en recht doen aan sociaal-economische
gezondheidsverschillen. Misschien een lagere pensioengerechtigde leeftijd voor
de sectoren bouw en nijverheid?

Zelf doen

De participatiesamenleving gaat uit warme, vrijwillige solidariteit. Die gemeenschapszin is echter niet aanwezig in grote steden met veel hoger opgeleiden. Wat is nodig? Onder verwijzing naar Evelien Tonkens’ crafting citizenship pleit prof. dr. Johan Polder voor actief burgerschap door het slijpen en scherpen van onze weerbarstige natuur. Ook Martha Nussbaum schreef dat de samenleving liefde nodig heeft. Christenen kunnen zich heroriënteren op de 7 werken van barmhartigheid van de vroege kerk. Dan zijn we een krachtige gemeenschap.

Discussie

Na een vraag over de PGB is prof. dr. Johan Polder stellig: PGB is een typisch voorbeeld van een individueel trekkingsrecht. Het is vragen om problemen wanneer publiek geld direct op privébankrekening wordt gestort.

Moet er niet gesneden worden in de hoge kosten van de cure in ziekenhuizen? Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Momenteel staan alle financiële prikkels afgesteld op meer doen in plaats van gericht doen. Dit vraagt echter besluiten die minder keuzevrijheid overlaten omdat er scherper moet worden gekozen in de zorginkoop. De zorglobby was voor de kerst afgelopen jaar wel erg effectief in het beïnvloeden van politici.

Prof. dr. Johan Polder pleit ook voor een prominentere rol voor de huisarts in het beoordelen of een behandeling noodzakelijk is. Het gesprek in spreekkamer wordt steeds lastiger als er meer opties zijn. De politiek heeft daarom verantwoordelijkheid zich uit te spreken over grenzen aan de zorg. Maar ook in de cultuur die onder het zorgstelsel ligt, vergt het veel moed om af te zien van een behandeling die zou kunnen helpen. We moeten minder denken in termen van recht op leven en meer in gekregen leven.

U kunt de lezing bestellen in de webshop.

In de media

ND

‘Toename zorgkosten stoppen’

RD

Prof. Polder: Politiek moet grenzen in de zorg aangeven

Laat SGP zich opwerpen als belangenbehartiger van hulpbehoeftigen