Verkiezingen van de Eerste Kamer

Zo’n twee maanden na de Provinciale Statenverkiezingen worden de leden van de Eerste Kamer gekozen. Niet rechtstreeks, maar indirect: door de leden van de Provinciale Staten. Hoe gaat dat precies in z’n werk?

Door Jan Schippers, Directeur Wetenschappelijk instituut voor de SGP

Elk Statenlid mag één stem uitbrengen. Maar omdat niet elk Statenlid evenveel inwoners vertegenwoordigt, worden per provincie de stemgewichten met een formule uitgerekend en door de Kiesraad vastgesteld. Als voorbeeld laat ik hieronder de verkiezingen van 2015 en 2019 zien. Voor de eenvoud beperk ik mij tot de Statenleden van de SGP. 

Bij de Provinciale Statenverkiezingen in 2015 verkreeg de SGP in totaal 18 Statenleden. Per zetel in de senaat zijn 2.254 stemwaarden nodig, 4.508 voor twee zetels. U ziet in onderstaande tabel dat de SGP dankzij de goede uitslag bij de Statenverkiezingen in 2015 op eigen kracht twee zetels in de Eerste Kamer behaalde. 

Bij de Provinciale Statenverkiezingen in 2019 leverde de SGP helaas een aantal (rest)zetels in. Het aantal Statenleden liep terug van 18 naar 14. Omgerekend naar stemwaarden, scoorde de SGP ruim 1.000 punten lager. En dat tikt aan bij de verkiezingen voor de leden van de Eerste Kamer!

In het rechterdeel van de tabel ziet u dat de 14 SGP-Statenleden in 2019 samen 3.825 stemwaarden bijeen brengen. Voor één zetel in de Eerste Kamer zijn dit keer 2.308 stemwaarden nodig. Dus de SGP haalt in 2019 op eigen kracht 1,66 zetel. Dankzij een extra stem van een FvD/JA21-Statenlid uit Zuid-Holland, verkreeg de SGP-lijst 4.493 stemwaarden, net genoeg voor twee zetels in de senaat. 

De tabel maakt ook duidelijk dat een Statenzetel in Zuid-Holland bij de Eerste Kamerverkiezingen veel gewicht in de schaal legt. Ongeveer evenveel als twee Gelderse, drie Utrechtse of Overijsselse, zeven Zeeuwse of Flevolandse Statenzetels. Dit betekent overigens niet dat Statenleden uit laatstgenoemde provincies lichtgewichten zouden zijn. Bij de SGP hebben we die niet. 

Elke stem telt

Wat is de moraal van dit verhaal? Die komt op hetzelfde neer als bij alle andere verkiezingen: elke stem telt! Wanneer iedere SGP’er [m/v] op woensdag 15 maart 2023 uit de stoel komt, lukt het – met Gods hulp - om de verloren zetels in Flevoland, Utrecht, Zeeland en Zuid-Holland weer terug te winnen. Een extra Statenzetel in een van de andere provincies is niet minder welkom. 

Voor de Statenfracties van de SGP betekent een zetel erbij meer invloed en minder werkdruk per Statenlid. Zeker voor de eenmansfracties in Utrecht en Flevoland zal het verschil goed merkbaar zijn. Nog belangrijker is dat de Bijbels genormeerde politiek die de SGP voorstaat wordt versterkt, op het niveau van provincies, waterschappen en de senaat. Daar kunt u ook uw steentje aan bijdragen!