Impressie boekpresentatie

Impressie boekpresentatie

Gewetensvrijheid in het geding en Tolerantie in balans, dat zijn de titels die op 19 mei van de pers rolden. De boeken zijn het resultaat van de twee studiebeurzen die het Wetenschappelijk Instituut uitgaf aan historica dr. A.A. Kluveld, verbonden aan de Universiteit van Maastricht en aan theoloog dr. M.J. Kater, verbonden aan de Theologische Universiteit Apeldoorn. Beide onderzoekers kregen van het Wi-SGP een studiebeurs om onderzoek te doen naar gewetensvrijheid en tolerantie en de betekenis van die begrippen voor de SGP. U kunt de boeken hier bestellen. Lees hieronder verder voor een impressie van de boekpresentatie.

De heer Kranendonk overhandigde namens uitgeverij De Banier de beide boeken aan Tweede Kamerlid Bisschop in de hoop dat andere Kamerleden na het lezen ervan zullen denken: nu weet ik eindelijk hoe het zit met tolerantie en gewetensvrijheid. Volgens Kamerlid Bisschop heeft hij deze studies hard nodig tegen het waandenken dat vaak heerst in de Kamer.

Films

“Iets minder films en iets meer Bavinck”, kreeg Kluveld als advies van Bisschop gedurende het schrijfproces. Maar juist de populaire cultuur is volgens haar een bron van kennis van waarover mensen zich zorgen maken. Die laat zien dat filmproducers zich druk maken over gewetensvrijheid. Daaruit blijkt ook dat er totaal verschillende ideeën bestaan over vrijheid.

Zo belangrijk als SGP-voorman Kersten gewetensvrijheid vond, zo belangrijk zou de SGP het nu moeten vinden als het geweten in het geding komt. Vroeger speelden gewetensconflicten vooral in de verticale relatie tussen overheid en burger. Tegenwoordig doen zij zich steeds vaker voor in de horizontale relatie, dus tussen burgers (en ondernemers) onderling. Dat een rechter afdwingt dat een christelijke bakker een pro-homohuwelijkstaart moet bakken, treft de vrijheid van geweten in het hart. Het gaat niet om het bakken van een taart, maar om een bepaalde overtuiging te appreciëren. De Haagse gewetensbezwaarde trouwambtenaar is niet op basis van een daad ontslagen, maar op basis van het uiten van een mening.

Veel strijd en veel liefde

“Tolerantie in balans is een heel evenwichtige titel voor een auteur die niet van evenwichtige preken houdt”, aldus Kater. Het is volgens hem een boek van een theoloog geworden, met hier en daar wat filosofische en sociologische uitstapjes. Het boek is allereerst een verantwoording naar buiten toe: het wil laten zien hoe christenen staan binnen de samenleving. Tolerantie is voor SGP’ers vaak een vies woord. Dan wordt er de betekenis aan toegekend van ‘elke mening is even waar’. Maar een gevuld tolerantiebegrip vanuit de originele christelijke betekenis zoals dit bij John Locke te vinden is, betekent iets heel anders. “Wil je op een Bijbelse manier tolerantie in de praktijk brengen, dan vergt dat veel strijd, veel moeite en veel liefde.”

Tolerantie is leeg

Van Schie, directeur van de TeldersStichting voor de VVD, reageerde als eerste op het boek van Kater. “Tolerantie is niet het eerste waar ik aan denk bij staatkundig gereformeerden. In de katholieke wereld waar ik uit kom, werd ook wel anders gedacht over de tolerantie van gereformeerden.” Hij gebruikt daarbij zijn eigen liberale definitie van tolerantie, die hij graag als ‘leeg’ bestempelt. “Ook vrijheid is voor mij als liberaal een leeg begrip. Ik weet niet hoe iemand anders dat invult. Dus geef ik hem de vrijheid.” Hij vertelt hoe tolerantie bij de VVD sinds 2008 een beginsel van tweede orde is geworden. Verdraagzaamheid komt alleen tot uiting daar waar vrijheid gelijk toekomt aan iedereen. Ook het liberalisme is volgens de smaak van de klassiek liberaal verkeerd geduid. En neoliberalisme bestaat in zijn visie al helemaal niet. Een klassiek liberaal zou een bakker nooit tot het bakken van een homotaart dwingen. In zijn reactie wenst Kater Van Schie veel zendingsijver in eigen kring toe.

Beginselvastheid

“Beginselvastheid is een begrip dat SGP’ers doet verstijven. Zijn we aan het glijden, zijn we aan het afdwalen?” Oud-voorzitter van het WI, dr. Fieret, heeft er een nuchtere visie op. Dat opvattingen veranderd zijn, hangt samen met een bepaalde visie op de staat. Dominee Kersten was een voorstander van de nachtwakersstaat. Alles wat in Kerstens’ visie de grens van de nachtwakersstaat overschreed, zou hij veroordeeld hebben. Maar in deze tijd, waarin staat en samenleving in elkaar overlopen, wordt het moeilijk. Ook de huidige SGP geeft haar grenzen aan. Er zit nu eenmaal een spanning tussen het ideaal vanuit de context van 1918-1940 en de maatschappelijke en politieke realiteit vandaag de dag. Daarmee worstelt iedere politieke partij. Daarom is het goed om je te bezinnen op wat onopgeefbaar is. In reactie hierop doet Kluveld een ontboezeming: door de studie is zij onder de indruk geraakt van de beginselen van de SGP. Terug naar de basis, is wat haar betreft het devies.

Smaakt dit naar meer? Bezoek onze conferentie op zaterdag 17 juni getiteld ‘Hoeveel kan een goed geweten verdragen? Over voltooid leven, lege tolerantie en andere actuele kwesties’.

In de pers

De volgende kranten schreven een verslag van de boekpresentatie:

ND, Strijd voor de gewetensvrijheid is niet alleen van belang voor de SGP-achterban, 20 mei 2017.

RD, Tolerantie-idee van SGP stelt VVD-denker Van Schie niet bepaald gerust, 20 mei 2017.

ND, 'Overheid moet jongensbesnijdenis ontmoedigen', 19 mei 2017.