3 januari 2023
Energiearmoede
Door Jan Schippers, directeur Wetenschappelijk Instituut voor de SGP
De leden van het genootschap ‘Onze Taal’ verkozen energiearmoede tot woord van het jaar 2022. Wat is energiearmoede? Armoede als gevolg van gestegen energieprijzen, die een groot deel van het inkomen van een huishouden opslokken.
Dat energiearmoede een dik probleem kan zijn, kwam pas in 2022 goed op het netvlies van veel mensen te staan. Ook bij de meeste leden van de Tweede Kamer was dat het geval.
Toch is energiearmoede geen nieuw woord. Het bestond al langer. Sinds 2018 staat het in de ‘Dikke van Dale’. En in 2015 heeft het WI-SGP in de studie ‘Verbruiken of doorgeven’ ervoor gepleit om tijdig maatregelen te nemen om het (latente) fenomeen van energiearmoede te bestrijden. Het was toen al duidelijk dat vroeger of later de betaalbaarheid van de energievoorziening onder druk zou komen te staan. En ook dat armere gezinnen die in slecht geïsoleerde huurwoningen wonen daarvan vooral de gevolgen zouden ondervinden.
Met het oog daarop drong het WI-SGP aan op een herziening van het belastingstelsel zodanig dat energiearmoede wordt tegengegaan door huishoudens met een laag inkomen te beschermen, omdat die weinig (financiële) mogelijkheden hebben om hun huis te isoleren, een energiezuinige cv-ketel aan te schaffen of zonnepanelen aan te schaffen (zie Aanbeveling 4, pag. 211).
‘De overheid moet het fenomeen van energiearmoede vóór zijn of anders bestrijden door een effectieve en coherente aanpak. Energiebesparing is hierbij de eerst aangewezen route.’ Dat schreven we in 2015 (zie pag. 192-193).
Regeren is vooruitzien, toch? Het isoleren van woningen, met name sociale huurwoningen, was toen al bitter hard nodig. Bijzonder jammer dat er eerst zes jaren van praktisch nietsdoen en afwachten voorbij zijn gegaan, vooraleer de Tweede Kamer echt wakker werd en overging tot het nemen van maatregelen. En dat moest dan ook nog onder stoom en kokend water.
Met een prijsplafond wordt nu de ergste nood gelenigd. Maar dat is zeker geen ideale maatregel, bijvoorbeeld omdat de financiële draagkracht van gezinnen niet wordt meegewogen. Daarom is er ook een energietoeslag voor armere gezinnen. Maar bij elkaar genomen zijn dit zeer kostbare maatregelen voor de nationale schatkist. Schattingen lopen uiteen van 10 tot 20 miljard euro per jaar. Geld dat beter – en veel duurzamer - benut had kunnen worden voor isolatie van woningen, om maar iets te noemen. Nu wordt maar een beperkt deel van het totale budget daaraan besteed.
Het probleem van energiearmoede is echt niet alleen te wijten aan Poetins oorlog in Oekraïne, het komt ook door jarenlange ‘beleidsarmoede’ van de Nederlandse regering.
Misschien wilt u meer te weten komen over het energiebeleid en onze visie daarop? Het boekje Verbruiken of doorgeven is nog steeds te verkrijgen via onze webshop. Voor nog geen vijf euro (excl. verzendkosten). U kunt het via onderstaande knop bestellen.
