Deo vacare

De afkorting D.V. staat voor ‘Deo volente’. Soms tref je deze afkorting zo veelvuldig aan, dat het vermoeden rijst van ijdel gebruik. Met het oog op de vakantietijd, geef ik graag een andere invulling aan deze lettercombinatie, namelijk ‘Deo vacare’: vrij zijn voor God.

Voor de meeste mensen vormt de vakantieperiode een welkome afwisseling. Eindelijk genieten van twee of drie weken vrije tijd! Sommigen trekken weg naar allerlei mooie, soms vergelegen oorden. Anderen bezoeken interessante steden en doen onvergetelijke ervaringen op. Goed voor jezelf om even de accu op te laden. Prima voor een hechtere gezinsband. Maar welke christen legt zich erop toe om vrij te worden voor God? Juist in de vakantie? Hebben we nog wel enige notie van de Bijbelse betekenis van het woord rust?

Onze maatschappij wordt beheerst door werken. Wie prestaties levert, telt mee. Haast iedere dag moeten deadlines worden gehaald. Continu klinkt de ‘pling’ van de computer: weer een emailtje dat om beantwoording vraagt. Overvolle agenda’s dragen bij aan een jachtig bestaan. Wie is er dan niet toe aan vakantie? Aan welverdiende rust?

Maar ook tijdens onze vakantie lukt het maar moeilijk om echt tot rust te komen. We jakkeren eigenlijk gewoon door en vullen de tijd met dingen die ons bezighouden en afleiding bezorgen. Allerlei ontspannende activiteiten moeten gepland worden. Veel mensen zoeken hun vermaak in vertier, verstrooiing en nog meer drukte. In de moderne ‘vakantieparadijzen’ zijn stilte en rust ver te zoeken.

Hoe komt dat toch? Waarom zijn we van die rusteloze zoekers geworden? Misschien ligt het hieraan dat we óók onze rust willen verdienen. Immers, wat we zomaar in onze schoot krijgen geworpen, waar we niets voor hoeven te doen, dat is in onze cultuur verdacht. Maar, hoe staat het ook alweer in de 127^e psalm? ‘God geeft het Zijn beminden als in de slaap.’

Zolang wij onze rust zelf willen verdienen, krijgen we die nooit. Als wij grip willen houden op de werkelijkheid, niet kunnen loslaten en ons weigeren toe te vertrouwen aan Gods beloften, is zelfkwelling het gevolg (Prediker 2:11). Als wij aan het hebben en consumeren van dingen onze identiteit ontlenen, worden we nooit wie we zijn: mens naar Gods bedoeling. Dan is vrije tijd niet meer dan een arbeidspauze en vakantie een niet-gevulde leegte. We ontnemen onszelf de mogelijkheid van recreatio: herschepping, op adem komen.

Is dat even schrikken: als reformatorische Nederlanders lijken we veel meer op onze seculiere volksgenoten dan we vermoeden! Als mens krijg je immers liever niets cadeau. Zelfs niet van God. Voor iets moois of waardevols willen we maar wat graag moeite doen. Een gepaste tegenprestatie leveren. We willen onze rust ten slotte zelf verdienen. En vaak veel meer dan dat.

Waar schort het aan? We moeten weer ontdekken dat onze arbeid en inspanning niet de grond of de zin vormen van ons bestaan. We leven niet om te werken! Rust is broodnodig. Anders raken we in de ban van onze nuttige activiteiten, zijn we verslaafd aan werken en worden we geboeid door geld en goed. Rust geeft ruimte aan de verwondering in ons leven. Want de dingen hebben hun geheim. Een geheim dat zich niet laat doorgronden met behulp van ons weten en kennen. Want God heeft het voor de wijzen en verstandigen verborgen, maar aan de kinderen geopenbaard. Van kinderen leren we hoe je eenvoudig en ontvankelijk kunt leven. De christendenker Blaise Pascal (1623-1662) wist het: de wijsheid verwijst ons naar de kinderen.

Gods wetten maken de mens vrij van zwoegen en zorgen. Geen activiteiten die je zo nodig moet doen, maar die je mag doen. Uit dankbaarheid. Daarom kan een christenmens geen slaaf zijn die nooit rust heeft. Ook geen toerist die na een enerverend uitstapje zich weer voortsleept in de hedonistische tredmolen van het bestaan. Als pelgrim leeft hij van genade en is hij onderweg naar de feestvreugde van de eeuwige sabbat. Geloofd zij God, met diepst ontzag!

Drs. Jan A. Schippers, directeur van de Guido de Brès-Stichting, het Wetenschappelijk Instituut voor de SGP.

Bron: Reformatorisch Dagblad