De euro gewogen

In de media is de discussie over de euro actueel. Hoopvolle berichten die het einde van de eurocrisis beloven, worden afgewisseld met nieuwsberichten van economische krimp. Economen zijn het met elkaar oneens. Het lijkt wel of iedereen een andere mening over de euro heeft. De euro, die nu al meer dan tien jaar bestaat, heeft de laatste jaren flink wat moeilijkheden ondervonden. “Griekenland, Cyprus, waar houdt het op?” denken sommigen. Anderen zien wellicht geen oplossing en denken dat doormodderen het enige recept is op dit moment. De SGP is vooral benieuwd naar wat leden en kiezers vinden van de situatie in Europa. Wat zijn de beslissende factoren voor een SGP’er om te kiezen voor een bepaalde mening? Zijn SGP’ers op de hoogte van de discussies in Den Haag? Al deze zaken kwamen aan bod in een enquête die afgelopen voorjaar is gehouden.  

Deelnemers

Een oproep in “De Banier” bracht het onderzoek naar opinies over de euro onder de aandacht van de SGP-leden. Via de elektronische nieuwsbrief van de SGP werd zo’n 3200 personen gevraagd om de enquête in te vullen.

In totaal omvat de SGP-achterban circa 195.000 kiezers. Aan de enquête hebben 690 kiezers meegedaan. Vooral mannen van middelbare leeftijd bleken bereid om hun mening te geven. Het merendeel van hen is in het bezit van een HBO-diploma en is actief in bedrijfsleven en commercie. Zij zijn sterk betrokken bij de SGP, want het gros is lid van een kiesvereniging, geabonneerd op verscheidene SGP-magazines en geeft de SGP financiële steun.

Opsplitsen of doormodderen?

Over het algemeen zijn SGP’ers niet erg positief over de euro. In de enquête geven de meeste respondenten aan dat zij vanaf het begin al twijfels hadden over de euro. En stonden zij in het verleden positief tegenover de euro, dan is dit nu verschoven naar een negatieve houding. Slechts twaalf procent van de respondenten geeft aan nog steeds positief te staan tegenover de euro, en bij zo’n drie procent is over de jaren heen een negatieve houding tegenover de euro verschoven naar een meer positieve houding. Volgens de ‘gemiddelde’ SGP’er heeft de euro de economische groei in Europa gestimuleerd en de concurrentiepositie tegenover China en de VS versterkt. Maar men meent ook dat dit niet heeft geleid tot een sterker Nederland en  meer Europese samenwerking en saamhorigheid. Eerder het tegenovergestelde: de euro heeft niet geleid tot voldoende voordelen, zo wordt aangegeven. De euro heeft er vooral voor gezorgd dat de Nederlandse regering een deel van haar zeggenschap over Nederland is kwijt geraakt. Het merendeel van de respondenten vindt daarom dat de eurozone moet worden opgesplitst in een Noordelijke en Zuidelijke regio (52%). Deze optie zal volgens hen vooral de economische groei in beide regio’s stimuleren. Een kwart kiest voor een andere oplossing, namelijk doorgaan op de huidige weg onder de voorwaarde dat landen hun financiële situatie op orde hebben. Argument daarbij is dat de economische gevolgen van een splitsing of afschaffing groot zijn en niet goed ingeschat kunnen worden. Een vijfde deel van de SGP’ers ziet een afschaffing van de euro als beste oplossing, omdat nationale soevereiniteit voor hen de beslissende factor is. Een klein deel (4%) ziet om economische redenen een verdere integratie van de Europese Unie als de beste oplossing. De meeste respondenten geven aan het onderwerp Europa interessant te vinden, maar niet zo belangrijk dat hun stem ervan afhangt. Nederlandse soevereiniteit, christenplicht en naastenliefde zijn de belangrijkste waarden voor de SGP-kiezer als het gaat om het bepalen van een standpunt over Europa, gevolgd door kosten voor de Nederlandse belastingbetaler, Europese stabiliteit en economische positie van Nederland.

Goed geïnformeerd?

In de enquête wordt ook nagegaan of de SGP-kiezers op de hoogte zijn van de SGP-stellingname over de euro. Een grote meerderheid (57%) meent dat de SGP een splitsing van de eurozone in een Noordelijk en Zuidelijk gebied toejuicht. Dat is inderdaad een paar keer geopperd. Maar de SGP koppelde die gedachte altijd aan de opmerking dat dit goed onderzocht moet worden en gepaard moet gaan met maatregelen waardoor lidstaten niet afglijden naar politieke, financiële en maatschappelijke chaos. Daarom pleit de SGP tegelijk voor hervormingen van de overheidsfinanciën en de economie. Mochten (probleem)landen hieraan niet willen meewerken, dan kunnen (financiële) sancties volgen. Zonodig wordt het EMU-lidmaatschap opgezegd. Zo kan een proces ontstaan dat uitmondt in een opsplitsing die misschien overeenkomt met een munt voor Noord- en een voor Zuid-Europa.

In de vragenlijst gaf een kwart van de ondervraagden het juiste SGP-standpunt aan. Tegelijk denken de meeste respondenten voldoende kennis te hebben van de SGP standpunten. Ook zijn ze tevreden met de manier waarop de SGP haar standpunten communiceert, wat niet wegneemt dat niet iedereen alle ins en outs even scherp heeft. Verschillende respondenten suggereren verbeterpunten. Zo zou de SGP haar standpunten over de euro meer en duidelijker in de media naar voren kunnen brengen. Ook moeten deze standpunten makkelijker te vinden zijn. Opinieartikelen in christelijke nieuwsbladen en meer informatie op de websites van het Reformatorisch Dagblad en de SGP zou volgens een meerderheid de beste oplossing hiervoor zijn. Het grote deel van de SGP’ers is overigens tevreden met de standpunten van de SGP: deze zijn goed (78%) en gebaseerd op de juiste argumenten (71%).

Conclusies

Naar aanleiding van de gehouden enquête kwamen flink wat positieve reacties binnen. “Zoiets zou de SGP vaker moeten doen!” Verder heeft deze enquête voor de SGP beslist nuttige informatie opgeleverd. Tegelijk blijkt uit de enquête dat SGP’ers erg betrokken zijn bij hun partij en bij het wel en wee van Nederland. Christelijke waarden en nationale soevereiniteit staan bij de SGP-kiezers hoog in het vaandel. Daarnaast geeft het enquêteonderzoek aan dat het door de respondent verwachtte SGP standpunt vaak ook het standpunt van de respondent zelf is, wat  vertrouwen in de SGP weergeeft. Van belang is tenslotte dat de SGP (nog) meer aandacht geeft aan het goed informeren van haar achterban over standpunten, zeker wanneer het gaat om actuele ontwikkelingen die haast iedereen raken.

De euro-enquête maakt onderdeel uit van een onderzoek naar de vroegere en huidige standpunten van de SGP over de Economische en Monetaire Unie. Het volledige onderzoeksrapport is op te vragen bij het Wetenschappelijk Instituut voor de SGP.

Wilke van der Spek, stagiaire WI-SGP