Digitale weerbaarheid

Meer aandacht is nodig voor risico’s op het gebied van artificiële intelligentie, cyber en datagebruik bij overheden, maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen. Deze ontwikkelingen vragen om kaders, normering en ontwikkeling van publieke waarden rond de regie op eigen (persoons)gegevens door burgers.

Enerzijds moet Nederland de kansen pakken die digitale technologie biedt. Maar weerbaarheid tegen digitale ontwrichting en bescherming van de publieke kern van het internet is even belangrijk. Dat vereist miljoeneninvesteringen. Nederland moet (inter)nationale afspraken bevorderen over (transparantie van) datavergaring, -gebruik en –bescherming, en over het beschermen van de rechtsstaat. Elke burger heeft recht op privacy en data-eigenaarschap. Een speciaal, interdepartementaal instituut moet overheid, onderwijs, organisaties en ondernemers bij elkaar brengen en de binnenlandse en buitenlandse inzet op digitaal terrein coördineren.

We moeten rekening houden met het gevaar dat (digitale) aanvallen zich in de toekomst óók richten op cruciale (civiele) infrastructuur zoals elektriciteitscentrales, datacenters of waterkeringen. Om goed voorbereid te zijn op deze digitale oorlogvoering moet onder meer voldoende budget worden vrijgemaakt voor het defensie-cybercommando en de MIVD. Meer mensen kunnen zorgen voor meer kennis en slagkracht bij defensieve én offensieve inzet. Naast de operationele systemen moeten ook logistieke systemen volwaardig beveiligd worden. Waar nodig worden inlichtingen- en veiligheidsdiensten extra toegerust voor deze taak. Dit is ook van belang voor onze economische veiligheid. Bij het vinden van de juiste balans tussen veiligheid voor iedereen en ieders individuele vrijheid en privacy, mag de privacy de noodzakelijke veiligheidsmaatregelen niet doorkruisen.

In het kader van de Europese interne markt is niets minder nodig dan een ‘Deltaplan’ voor bescherming van vitale digitale en fysieke infrastructuur tegen aanvallen van hackers vanuit bijvoorbeeld China en Rusland. Ook is EU-coördinatie nodig voor bescherming van de privacy en veiligheid van burgers tegen data-slurpende bedrijven. Filtering en netneutraliteit blijven mogelijk ter verdediging tegen onder meer online pornografie of oproepen tot geweld. Wat ‘nepnieuws’ is, moet niet worden bepaald in Brussel, maar ook nationale overheden moeten zeer terughoudend zijn om onwelgevallig nieuws zomaar tot nepnieuws te bestempelen.