Voltooid leven

Het voornemen van het kabinet om de deur te openen voor hulp bij zelfdoding voor mensen die lijden 'aan het leven zelf’, heeft de SGP, maar ook mij persoonlijk diep geraakt. Het is mijn vaste overtuiging dat het leven van ieder mens als schepsel van God waardevol en kostbaar is. Ook wie dit christelijk uitgangspunt niet deelt, kan grote bezwaren inbrengen tegen de weg die het kabinet nu wil inslaan. Als het leven moeilijk wordt, moeten we medemensen niet prijsgeven aan de dood, maar met aandacht, liefde en goede zorg nabij zijn.

In de Griekse oudheid was het Hippocrates die beloofde plechtig: ‘Nooit zal ik, om iemand te gerieven, een dodelijk middel voorschrijven of een raad geven, die, als hij wordt gevolgd, de dood tot gevolg heeft.’
Veel bezonken wijsheid komen we ook tegen in het rapport van de commissie-Schnabel, die in een helder en unaniem rapport dringend adviseerde: begin er niet aan! Onbegrijpelijk dat het kabinet dit advies in de wind slaat, zónder de fundamentele kritiek te weerleggen en in de nadagen van dit kabinet met zo’n vergaand voorstel komt. Hoe is het kabinet eigenlijk tot dit onverwachte standpunt gekomen? Met welke organisaties is gesproken? Waar heeft het kabinet steun en draagvlak gevonden, behalve bij de NVVE?

Voorzitter, het cruciale argument van het kabinet is dat de autonome mens zelf moet kunnen beslissen óf en wannéér hij 'uit het leven wil stappen’. Maar wie dieper graaft, ontdekt dat er achter die zogenaamd 'autonome' mens vaak een enorme kwetsbaarheid schuilgaat. Dan kom je eenzaamheid tegen. Het gevoel er niet meer toe te doen. Een blok aan het been te zijn van de eigen kinderen. Of de vrees om de maatschappij teveel te kosten. Heeft het kabinet die stille noodkreet op zich laten inwerken? Waarom wordt er niet veel meer ingezet op het tegengaan van de onderliggende eenzaamheid, een herwaardering van de ouderdom?

Voormalig minister Borst kwam in 2009 tot het inzicht dat het invoeren van de euthanasiewet terwijl de palliatieve zorg nog niet op orde was, „natuurlijk niet de juiste volgorde” was. Mijn oproep is: maak deze fout niet opnieuw. Zelfs als je, anders dan de SGP, wel voor de route van het kabinet wilt kiezen, zou je dat niet nu moeten doen, nu er nog zoveel problemen worden ervaren in de zorg voor onze ouderen en hun welzijn. Daar ligt allereerst een enorme taak!

Voorzitter. Alles wat ook wettelijk toegestaan wordt, dreigt op een gegeven moment ook normaal te worden. Ik vrees dat onze samenleving het normaal of zelfs 'natuurlijk' gaat vinden dat mensen uit het leven stappen als ze oud worden of moeite hebben een goede levensinvulling te vinden. Dat zij zich moeten verdedigen als zij kiezen om blijven leven in plaats van te willen sterven. Daarom vraag ik het kabinet: ziet u het levensgrote risico ook dat er druk op kwetsbare mensen zal ontstaan om te kiezen voor de dood? Wat gaat er concreet gebeuren om die kwetsbare mens juist te beschermen en een zinvolle invulling van de levensavond te geven?

Voorzitter, de SGP zou het uiterst onwenselijk vinden als je nu een soort gedoogsituatie zou ontstaan omdat er nu wetsvoorstel in voorbereiding is. Kan het kabinet daarom toezeggen dat de handhaving van de bestaande wet- en regelgeving onverkort gehandhaafd blijft?

Voorzitter, het hellend vlak bestaat. We zien het in de discussie over euthanasie en hulp bij zelfdoding levend voor ons. Nadat Nederland als eerste land ter wereld euthanasie legaliseerde, wil het nu als eerste land de zelfgekozen dood bij een voltooid leven mogelijk maken voor mensen ‘op een bepaalde leeftijd’. Wie consequent doorredeneert in het pad van de autonomie, weet dat ook deze leeftijdsgrens zacht als boter zal blijken. Dat de roep straks zal klinken dat ook jongeren een einde aan hun leven moeten kunnen maken. Of mensen met een handicap. Of mensen die in de gevangenis zitten. Welke harde grenzen ziet het kabinet wel?

Voorzitter, ik sluit af. Voor de SGP is dit debat niet een debat zoals zovele anderen. Het gaat hier over leven en dood. Een belangrijke wissel dreigt omgezet te worden.
De meest fundamentele taak van de overheid is om het leven van de burgers
beschermen. Bijzondere bescherming te bieden aan hen die kwetsbaar zijn.
Daarom doe ik een indringende oproep aan het kabinet: neem dit voorstel terug.
Ik dank u.