Van der Staaij over Rutte IV en de verkiezingsuitslag

Woensdag 5 april debatteerde de Tweede Kamer op initiatief van Jesse Klaver (GroenLinks) over de uitslagen van de Provinciale Statenverkiezingen. Kees van der Staaij hekelt het onduidelijke stikstofbeleid van kabinet Rutte IV en wil verandering zien. Zijn bijdrage aan het debat is hieronder te lezen of te bekijken.

Touwtrekken is zwaar werk.
Vooral als aan beide kanten even hard getrokken wordt.
Zweetdruppels parelen op het voorhoofd.
Aanmoedigende kreten volop.
De hakken nog dieper in het zand.
Maar echte beweging, ho maar.

U voelt hem al aankomen, voorzitter. Aan dat getrouwtrek moest ik denken toen ik de kabinetsbrief las over de verkiezingsuitslag. Het is, in alle vriendelijkheid, toch vooral een stilstandbrief.

Nu zou je kunnen zeggen: waar gaat dit over? Het waren toch Statenverkiezingen? En het kabinet is toch gewend aan een minderheidspositie in de Eerste Kamer? Dat is allemaal waar, maar het gaat nu echt over méér. Over het presteren van de overheid in het algemeen en van dit kabinet in het bijzonder. Onvrede over het stikstofbeleid. Buikpijn over kille bureaucratie die bar slecht aansluit bij het dagelijks leven. Ongenoegen over de verwaarlozing van het platteland. Dat alles vraagt, zeker ook van het kabinet, een serieuze beweging. Er moet écht wat veranderen.

Was het niet dít kabinet dat, na een eindeloze formatie, op bladzij 1 van het regeerakkoord beloofde werk te gaan maken van een overheid die betrouwbaar, dienstbaar en dichtbij is?

Daarbij komt: het stikstofdossier vraagt om een doordacht samenspel met de provincies. Is het eerlijke verhaal niet gewoon dat het kabinet er niet uitgekomen is, de hakken dieper in het zand gingen. Is niet daarom de touwtrekwedstrijd verdaagd, naar.. ja naar, wanneer eigenlijk?

Intussen kunnen de provincies er geen touw meer aan vastknopen. Worden ze in hun plannen nu beoordeeld op 2035 of op 2030? De minister-president rept over versnelling. Maar het Rijk is in werkelijkheid vooral een rem op de uitvoering van plannen die in provincies van onderop al lang gebakken zijn. Overijssel bijvoorbeeld heeft begin dit jaar zijn huiswerk al ingeleverd. Maar.. nog nul reactie gehad! Waar blijft het geld? Waar blijft de solide grondslag om gewoon aan de slag te gaan?

Intussen verloopt het tij voor bijvoorbeeld boerenbedrijven om mee te werken aan vrijwillig stoppen of verplaatsen naar elders. Het houdt een keer op.. Levensgroot risico is nu dat iedereen op elkaar wacht of naar elkaar wijst.

Ik vind dat het kabinet met een concrete datum moet komen waarop het resultaat van de heronderhandeling van het regeerakkoord duidelijk is.
De SGP roept het kabinet op: haal de valbijl van 2030 weg, kies niet voor gedwongen onteigening. Geef provincies in de uitvoering genoeg tijd en ruimte, en stel heldere en realistische kaders.

Afgelopen week kwam er nog een bedillerige brief uit Europa over stikstof. Daarom de vraag: Hoe gaat de minister-president ervoor zorgen dat Brussel geen zand in de motor strooit, maar ruimte biedt voor een aanpak die echt bij de verschillende gebieden in ons land past?

Het zou ook enorm helpen als alle bewindspersonen, allerlei ambtenaren op departementen veel meer de tijd nemen om de voelhorens in het land uit te steken. Oud-Kamervoorzitter Vondeling schreef het in zijn tijd al: “Het is onmisbaar een beetje te weten hoe en waarom de mensen in Rijssen toch wezenlijk anders zijn dan die van Rijnsburg, de veehouder uit Grouw niet lijkt op die van Loosdrecht, de tuinder uit het Westland een ander soort agrariër is dan die van Oostwold.” En daarom de oproep: ga ook simpelweg eens meer op pad naar al die plaatsen waar de intercity niet stopt en de bushalte uit de grond is of wordt getrokken.

Cruciaal is voor de SGP ook dat het kabinet over de hele linie vaart zet achter minder bureaucratie, meer oog voor de praktijk van burgers en ondernemers. Zomaar een voorbeeld: afgelopen vrijdag werd ik op straat aangeklampt door een mevrouw die zei: snappen jullie wel wat die registratieplicht voor al onze spullen gaat betekenen voor onze kringloopwinkel? De lotgevallen van elk stoffer en blik opgetekend moet gaan worden? Het zat haar hoog. Inderdaad, hoe wordt nú getoetst wat zo’n voorstel in de praktijk betekent?

Hopelijk is het kabinet nu écht wakker geschud: het moét werkelijk anders en beter. Minder Haags wensdenken, minder tekentafeldenken. Méér oog voor hoe alles neerslaat in het leven van alle dag.