Van der Staaij over jeugdbeleid

Op donderdag 20 april debatteerde de Tweede Kamer in commissieverband over jeugdbeleid. Namens de SGP sprak Kees van der Staaij. Zijn bijdrage aan het debat is hieronder te lezen.

Georganiseerde onmacht. Zo heet het recente rapport van de Algemene Rekenkamer over het falen van de jeugdbescherming. De rechtsbescherming van kinderen is ver onder de maat en er is geen zicht op snelle verbetering. Dat is even pijnlijk als ernstig.

Georganiseerde onmacht. Een treffende titel. Want wat kabinet en gemeenten ook probeert om de problemen in de jeugdhulp tegen te gaan, de onmacht spat er vanaf. Ja, er is nu een principeakkoord over de financiën.

• Maar waarom moeten die onderhandelingen met gemeenten zó lang duren? Waarom kijkt en wijst iedereen naar elkaar?
• Waarom blijft het kabinet vasthouden aan de bezuiniging van 511 miljoen zónder dat duidelijk is hoe deze ingevuld moet worden?

Het is belangrijk en terecht dat de staatssecretaris de discussie aanzwengelt over het aantal kinderen dat jeugdhulp nodig heeft: 1 op de 7 jongeren. Er gaat iets goed fout in onze samenleving. Oorzaken? De professionals kunnen het zo opsommen: Veel hardwerkende ouders, veel stress, veel scheidingen, veel prikkels, veel drukte, veel volle dagen. Een beetje meer rust, reinheid en regelmaat: wat zouden kinderen dáár van opknappen.

Toch bekroop mij enig cynisme dat de staatssecretaris dit probleem aansnijdt precies nu zijn eigen langverwachte Hervormingsagenda opnieuw maanden langer op zich laat wachten... Voor de zomer 2023 klaar, is nu de belofte. Het oorspronkelijke plan was om de agenda begin 2022 vast te stellen.

• Hoe wordt voorkomen dat gemeenten blijven wachten op acties en wetswijzigingen die voortvloeien uit de Hervormingsagenda?

Neem bijvoorbeeld de reikwijdte van de jeugdhulpplicht. Gemeenten kúnnen dat ook met de huidige Jeugdwet al inperken, maar lijken niet te durven of willen ‘juridische rugdekking’.

• Wat doet de staatssecretaris op korte termijn om hen daarbij te helpen?

Scheidingen
Eerder vroeg de SGP aandacht voor het verband tussen scheidingen en jeugdhulpgebruik. Het is goed om te merken dat veel gemeenten - van Rotterdam tot Neder-Betuwe - aan de slag zijn met concrete acties om (vecht)scheidingen tegen te gaan. Maar waar gemeenten tegenaan lopen: welke juridische ruimte is er om relatieondersteuning te vergoeden?

• Kan de staatssecretaris hen ook hierbij ondersteunen?

Jeugdbescherming
De tijd van onderzoek moet nu steeds meer overgaan in actie. Er is inmiddels bijvoorbeeld een reflectierapport van jeugdrechters beschikbaar, wat gaat de minister met de aanbevelingen doen? Rechters vragen onder andere om meer tijd voor een zaak.

• De SGP vroeg dat al enkele jaren geleden in moties, maar gaat hier nu echt concreet iets verbeteren?

Wat de SGP nog mist is het trekken van lessen uit zaken waar de rechtsbescherming duidelijk faalt. Het baart mij veel zorgen dat nog geregeld zaken opduiken waar de uitspraak van de rechter bewust is genegeerd of niet is uitgevoerd. Denk bijvoorbeeld aan de zaak van 6 april jongstleden van het Hof Leeuwarden, waar het Hof laakt dat de minderjarige moeder wel een jaar lang onder toezicht stond, maar vervolgens geen enkele hulp kreeg van de gecertificeerde instelling. De Rekenkamer zegt: meer regie is nodig!

• Welke ondersteuning kan de minister bieden, bijvoorbeeld richting rechters?
• Worden gemeenten over zulke zaken geïnformeerd?
• Is het billijk om deze ouders voor hun bescherming alleen maar op de mogelijkheid van een nieuwe rechtszaak te wijzen?