Uitkeringsfraude is diefstal

“Fraude is diefstal,” dat zegt SGP-Kamerlid Chris Stoffer in de Tweede Kamer bij het debat over de fraude met WW-uitkeringen door Poolse werknemers. Lees hieronder de volledige spreektekst van Stoffer.

"Bij het lezen van de kabinetsbrieven over fraude met WW-uitkeringen viel me direct op dat tussen de eerste zinnen een cruciale zin is weggevallen. Er staat nu het volgende: “Fraude met uitkeringen is onacceptabel. Het ondermijnt het draagvlak voor de sociale zekerheid.” Welke zin had daar nog tussen gemoeten? Wat de SGP betreft de volgende: Fraude is diefstal. Frauderen is eerst en vooral stelen van de samenleving. En inderdaad: het is niet uit te leggen aan mensen die wel hun stinkende best doen om eerlijk aan hun geld te komen.

Het zit niet goed met de cultuur binnen het UWV. Medewerkers hebben tandenknarsend toegezien dat hun fraudemeldingen werden genegeerd. Het meest zorgelijke is misschien wel dat er al een stapel is aan commissies en codes, hoogleraren en hoge heren om de integriteit te bewaken. En toch gaat het mis! Kunnen er dan wel op vertrouwen dat een nieuw actieplan het probleem oplost? Zou controle op fraude niet extern belegd moeten zijn, zoals vroeger het College van toezicht? Juist omdat de druk van bezuinigingen en effiency groot kan zijn.

Het UWV schrijft in de notitie dat frauderen niet mag lonen. Dat vindt de SGP nog erg vriendelijk geformuleerd. Frauderen zou heel veel moeten kosten. Niet alleen het terugbetalen, maar ten minste ook een stevige straf of boete. Zijn de straffen die we opleggen eigenlijk wel afschrikwekkend genoeg? En is het ook zo dat fraudeurs in ieder geval ook een aantal jaar van de uitkering worden uitgesloten?

De minister kondigt een hele rits nieuwe maatregelen aan. Dat klinkt op zich mooi, maar in plaats van betere uitvoering van de regels zouden we ook de regels zelf onder de loep kunnen nemen. Zouden we niet bij de bron beginnen? Het UWV benoemt bijvoorbeeld dat het legitiem is om een tussenpersoon in te schakelen. Het is nu eenmaal zo dat sommige uitkeringsgerechtigden niet vaardig zijn in het Nederlands of niet digivaardig zijn. Waarom is dit een argument om tussenpersonen te mogen inschakelen? Er zijn toch al tolken en Poolse brochures? Een ander probleem is het recht om met Nederlandse uitkeringen meteen de eerste drie maanden door Europa te mogen reizen. De SGP ziet voordelen van het vrij verkeer, maar zijn we hier niet een beetje doorgeschoten? Het is toch veel logischer om de uitkering te verstrekken in de lidstaat waar men verblijft? Het enige dat Nederland hoeft te doen is dan aan het Poolse UWV door te geven hoeveel recht is opgebouwd. Gaat de minister zulke punten inbreng in de onderhandelingen in de EU?

Een bekende uitdrukking leert ons dat we de kat niet op het spek moeten binden. Dat gevoel krijgt de SGP ook als het gaat om de basisuitkering van drie maanden. Is het niet merkwaardig riant dat seizoensarbeiders telkens na een half jaar werken kunnen rekenen op drie maanden uitkering, waarmee ze dus ook nog vrij door Europa mogen reizen? Je zou bijna zeggen dat zulke regelingen de ongewenste effecten zelf uitlokken. Wordt het niet eens tijd om de status van de basisuitkering serieus tegen het licht te houden? De SGP vindt het ook hier logischer dat werknemers eerst rechten moeten opbouwen. Zeker in het geval van buitenlandse seizoensarbeiders zijn deze draaideuruitkeringen onbevredigend."