Taboes doorbreken

“Hervormen zonder taboes.” Dat is waar SGP-voorman Kees van der Staaij toe oproept op de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering van de SGP in Hoevelaken. Van der Staaij spitst zijn oproep toe op twee punten: de financieel-economische malaise en de morele crisis.

Hervormen zonder taboes
Over de financieel-economische crisis zei de SGP-leider dat we er met bezuinigingen alleen niet zijn. Bij lange na niet. Van der Staaij: “Bij de bezuinigingen geldt: de kaasschaaf volstaat niet, de botte bijl voldoet niet. Slim hervormen is nodig. Hervormen zonder taboes. Dat is de uitdaging van de crisis. Op de werkvloer: langer doorwerken en flexibiliseren. Op de woningmarkt: onzekerheid wegnemen en starters helpen. In de gezondheidszorg: meer zelf betalen en beter organiseren. Tot nu toe is dit te weinig opgepakt. Daar moet nu echt wat gaan gebeuren!” 

Gevaarlijke taboes
Naast de economische crisis is er een nog veel diepere geestelijke crisis. Van der Staaij sprak in dit verband over een anti-christelijke ‘afzetmoraal’ die een taboe legt op een open gesprek over het beschermen van leven: “Er is veel ‘afzetmoraal’, opzettelijk verzet tegen de christelijke moraal. Als christenen zich krachtig tegen abortus en euthanasie keren, is dat voor niet-christenen vaak reden om van de weeromstuit automatisch voor te zijn. Zelfs het praten over een inkorting van de abortustermijn of een echt inhoudelijke discussie over euthanasie wordt daarmee uit de weg gegaan. Dat is een gevaarlijk taboe. Laten we proberen dat taboe te doorbreken.”
Als voorbeeld noemde Van der Staaij het initiatief ‘Uit vrije wil’ om mensen die er geen gat meer in zien gewoon hun gang maar te laten gaan: “Waarom zou iedere heiden daar automatisch voor zijn?” vroeg de SGP’er zich af. “Al eeuwen vóór onze christelijke jaartelling werden over hulp bij zelfdoding al fundamentele ethische discussies gevoerd tussen heidense filosofen…” 

Partijrede 24 maart 2012
Oog voor elkaar
C.G. Van der Staaij

Oog voor elkaar.
Omzien naar kwetsbaren.
Zeker nu komt het daar op aan.

Loden last
Het is crisistijd.
Vergaande ingrepen zijn nodig.
Het is makkelijk om bezuinigingen op de lange baan te schuiven.
Maar het overtuigt niet.
De overheidsfinanciën zijn compleet uit het lood geslagen.
Wij mogen daarom niet weglopen voor impopulaire maatregelen.
Weglopen is politiek gesproken goedkoop, en financieel bezien peperduur.
Dan schuiven we de rekening weer door.
De staatsschuld bedraagt nu al bijna 25.000 Euro per Nederlander!
Oog voor elkaar betekent ook oog hebben voor de toekomst van onze kinderen. 

De oplossing is niet om de lasten voor burgers en bedrijven te vergroten. Integendeel. De SGP is daar steeds beducht voor geweest.
Zestig jaar geleden waarschuwde ds. Zandt in zijn partijrede hier al voor.
Hij sprak over belastingen die als een loden last op de bevolking drukken.

De beste manier om de crisis te bestrijden vraagt een andere weg:
investeren in een goed ondernemersklimaat!
Daadwerkelijk terugdringen van bureaucratie.
Ruimte bieden aan ondernemers.
Voorzichtig zet dit kabinet stappen op deze weg. Dat mag sneller.
Er mogen nog wel wat Europese regels en Haagse hobbels weg.
Dat zou goed zijn voor de toekomst van bedrijfsleven, van land- en tuinbouw.

Bij de bezuinigingen geldt: de kaasschaaf volstaat niet, de botte bijl voldoet niet. Slim hervormen is nodig. Hervormen zonder taboes. Dat is de uitdaging van de crisis.
Op de werkvloer: langer doorwerken en flexibiliseren.
Op de woningmarkt: onzekerheid wegnemen en starters helpen.
In de gezondheidszorg: meer zelf betalen en beter organiseren.
Tot nu toe is dit te weinig opgepakt. Daar moet nu echt wat gaan gebeuren! 

Constructieve opstelling
Meer dan ooit vraagt het landsbelang om een constructieve opstelling.
Van alle partijen.
Zo stellen wij ons ook op. In beide Kamers.
De politieke omgeving is spannend en tumultueus.
Onze houding blijft hetzelfde: onafhankelijk en constructief.
Onafhankelijk: wij hebben niet getekend voor een regeer- of gedoogakkoord. Constructief: wij zijn bereid verantwoordelijkheid te nemen voor pijnlijke ingrepen.
Maar blijven wel kritisch toetsen.
Die opstelling loont.
Zo hebben SGP-voorstellen het gehaald om meer oog te hebben voor grotere gezinnen, bezuinigingen te matigen op de tegemoetkomingen in zorg voor chronisch zieken en gehandicapten, de bezuinigingen op passend onderwijs later te laten ingaan.
Het laat weer eens zien dat elke stem en zetel telt. Maar het versterkt ook het gevoel van verantwoordelijkheid. Zoals onze senator Holdijk het zelf aangaf: “als je een zwaarder gewicht op je schouders hebt, ga je temeer met beide benen op de grond staan.”

Voor die constructieve houding is wel essentieel dat dreigende ethische verslechteringen uitblijven. De ideologische druk is groot om de zondagsrust verder uit te hollen, te tornen aan de vrijheid voor christelijk onderwijs, medisch-ethische wetten verder te verruimen, de ruimte voor gewetensbezwaarde trouwambtenaren in te perken, en zaken als het verbod op strafbare godslastering uit onze wetgeving te slopen. 
We mogen er dankbaar voor zijn wanneer hier enige weerhouding blijkt.
Het had er al heel anders kunnen voorstaan.

De SGP blijft onverminderd streven naar verdere ethische verbeteringen.
Daarin verschillen wij met dit kabinet en een Kamermeerderheid principieel van mening. Alleen financieel op orde op zaken stellen, is niet genoeg.
We kunnen en willen ons niet neerleggen bij de vergaande wetgeving die er bijvoorbeeld op het gebied van abortus en euthanasie tot stand is gebracht.
Ook waar overtuigen niet lukt, blijft getuigen plicht.

Slappe compromissen uit het verleden hebben alleen maar de weg gebaand voor verdere achteruitgang. We zagen het recent al bij die vreselijke levenseindeklinieken. Helaas bestond daarvoor binnen de bestaande regels ruimte. Het hellend vlak waarvoor Van der Vlies in zijn periode al  waarschuwde, is helaas geen spookbeeld. De geesten worden nu al weer rijp gemaakt voor verdere stappen, zoals hulp bij zelfdoding voor mensen boven de zeventig. Een heilloze weg. Laat in plaats daarvan meer oog zijn voor eenzame mensen die vrezen voor lijden en aftakeling. Liefde is hier niet het beëindigen van leven, maar het liefdevol bieden van perspectief.  

Een fundamentele omslag van denken in politiek en samenleving is nodig.
Er is alle reden om te bidden voor een daadwerkelijke verandering van inzichten.  Er is veel ‘afzetmoraal’, opzettelijk verzet tegen de christelijke moraal. Als christenen zich krachtig tegen abortus en euthanasie keren, is dat voor niet-christenen vaak reden om van de weeromstuit automatisch voor te zijn. Zelfs het praten over een inkorting van de abortustermijn of een echt inhoudelijke discussie over euthanasie wordt daarmee uit de weg gegaan. Dat is een gevaarlijk taboe. Laten we met z’n allen  proberen dat taboe te doorbreken.
Neem bijvoorbeeld het debat over “uit vrije wil” - waarom zou iedere heiden daar automatisch voor zijn? Al eeuwen voor onze christelijke jaartelling werden over hulp bij zelfdoding al fundamentele ethische discussies gevoerd tussen heidense filosofen…

Omhoog zien
Oog voor elkaar begint met ootmoedig omhoog zien.
Omhoog zien tot God en ons richten naar Zijn Woord.
Het gelovig zien op Christus zet aan tot wandelen in liefde (Efez. 5:2).

Zeker, het omhoog zien is politiek meer dan ooit aangevochten.
De diepe sporen die de secularisatie in Nederland heeft getrokken, zijn ook op het Binnenhof pijnlijk zichtbaar.
Dat is buitengewoon verdrietig.
Die geestelijke crisis is vele malen erger dan de financiële crisis.
Als de waarden van het Woord geen richtsnoer zijn, is de crisis compleet.

Kunnen we er zelf dan ook maar niet beter het zwijgen toe doen?
Ik zou zeggen: integendeel!
Als we omhoog kijken, zien we de levende God Die ons Zijn goede geboden geeft.
Daarover onze mond houden kúnnen we niet en mogen we niet.
Misschien wel meer dan ooit is vrijmoedig getuigen plicht!
Over gebrek aan aandacht hebben we als SGP in de politieke arena van vandaag niet te klagen.
Laten we die gelegenheid daarom juist ook benutten om vrijmoedig de schijnwerpers te zetten op het hart van onze politieke boodschap!

De toekomst is voor ons verborgen.
Er is een engelse zegswijze, die luidt: yesterday is history, tomorrow is mystery, today is a gift - Gisteren is voorbij,  morgen is verborgen, vandaag is een geschenk. 
De Heere regeert. Zijn Woord houdt stand in eeuwigheid.
Dat bemoedigt.
Dat geeft kracht
Dat geeft houvast. 

Oog voor kwetsbaren, geen doorgeslagen overheidsbemoeienis
De Schepper van alle leven roept ons op oog hebben voor elkaar.
In talloze Bijbelplaatsen klinkt de plicht tot naastenliefde.
Oog te hebben voor de kwetsbaren.

De overheid heeft hierin uitdrukkelijk een taak.
Zorgen dat mensen niet uitgebuit worden.
Recht doen aan verdrukten.
Opkomen voor mensen die tussen wal en schip dreigen te vallen.
Daarom is het belangrijk dat gemeenten voldoende middelen hebben voor sociaal beleid.
De vangnetfunctie vanuit de bijzondere bijstand moet waargemaakt kunnen worden.
Oog voor kwetsbaren moet er beslist zijn.
Het luistert hier echter wel nauw.
Sociaal is niet hetzelfde als socialistisch.
Het is niet zo dat hoe meer geld de overheid uitgeeft, hoe socialer het beleid is.
Het is helemaal niet sociaal als jongeren met een beperking die de school verlaten automatisch een formulier voor een uitkering meekrijgen.
Het is niet sociaal als je van staatswege betaald moet worden voor het stofzuigen bij je schoonmoeder. Het is niet sociaal om de staat te laten opdraaien voor kinderen in de opvang. Dat zijn doorgeschoten toestanden.

Echt sociaal beleid begint met het actief aanmoedigen dat mensen zorg voor zichzelf en voor elkaar dragen.
Echt oog hebben voor elkaar, vraagt werkelijke aandacht en betrokkenheid. Saamhorigheid. Tijd hebben voor elkaar. Er zijn voor elkaar. Dat begint niet op het gemeentehuis, maar thuis. In het gezin. In de kerk. In de omgeving. 

Doorgeslagen overheidsbemoeienis moet worden teruggedrongen. De veerkracht en de vitaliteit van de samenleving uitgedaagd!
De bekende christelijk-historische voorman De Savornin Lohman schreef eens: elk geregeld leunen op en steunen vanwege de overheid verslapt de energie der behoeftigen en verhardt de consciëntie der bezitters.”  Dat blijft een wijze les.
En onze eigen dominee Kersten sprak in diezelfde geest later zelfs van het doden van het particulier initiatief als de overheid teveel taken van mensen en bedrijven zou overnemen.

Mensen hebben allereerst zelf, met hun gezinnen en families een verantwoordelijkheid om in hun levensonderhoud te voorzien.
Hulp moet er zijn, voor wie niet kan. Zij die niet willen, moeten op hun verantwoordelijkheid krachtig worden aangesproken.
Gezinnen, vrijwilligers en mantelzorgers staan onder druk. Juist die informele zorg moet worden gewaardeerd en gestimuleerd. Het huidige belastingstelsel heeft hier te weinig oog voor, pakt juist voor hen ongunstig uit. Dat is een fundamentele scheefgroei die aangepakt moet worden.
Wij zijn blij dat een kamermeerderheid en het kabinet zich heeft geschaard achter de motie van collega Dijkgraaf die om een gedegen commissie vraagt om die het belastingstelsel fundamenteel tegen het licht houdt. Nu aan de slag!

Het is goed dat sociaal beleid dicht bij de burger vorm krijgt.
Gemeenten zijn hierin cruciaal. Bij de overheveling van allerlei zorgtaken naar de gemeente, zowel op het terrein van de WMO als bij de Jeugdzorg, is het van groot belang dat geen verschraling optreedt.
Identiteitsgebonden zorg moet volop beschikbaar en bereikbaar blijven.

Van groot belang is dat de kerken uitdrukkelijk in beeld zijn en inbreng hebben in het lokale sociale beleid. De Wet op de Maatschappelijke Ondersteuning biedt hiervoor absoluut mogelijkheden. Laten kerken die handschoen ook oppakken!

Ook maatschappelijke organisaties spelen hier een vitale rol. In zorg voor mensen kunnen liefdevolle zorg en warme nabijheid van medeburgers vaak veel beter werk doen dan de overheidsbureaucratie kan waarmaken.

In oog voor elkaar, zorg voor elkaar mogen we ook de ondernemers niet vergeten. De Wet Werken naar Vermogen wil meer mensen met een arbeidshandicap aan het werk helpen. Dat doel is goed, maar het gaat alleen werken als er voldoende werk is. Daarbij spelen ondernemers een cruciale rol. PvdA-wethouder Van Neerbos uit Nederbetuwe roemde tijdens een bijeenkomst “onze reformatorische ondernemers die een sociaal vangnet hanteren, waardoor de werkloosheid in onze gemeente opvallend laag is.” Ik haal dit graag aan, niet als borstklopperij, maar als een voorbeeld ter navolging. Laten wij er een eer instellen hierin voorop te lopen.

Oog voor de effecten op kwetsbaren blijft een belangrijk aandachtspunt voor de SGP bij de beoordeling van de uitkomsten van het Catshuisberaad, waar nu op nieuwe maatregelen wordt gebroed.
De nieuwe bezuinigingsronde mag niet in de weg staan aan het oplossen van de knelpunten in al lopende bezuinigingsvoornemens. Op het terrein van passend onderwijs bijvoorbeeld, is het wijs om nu al te bezien of de omvang van de bezuiniging ingeperkt kan worden. Om een ander punt te noemen: voorkomen moet ook worden dat eigen bijdragen in de geestelijke gezondheidszorg tot zorgmijding lijden. 

Oog voor verre naaste
Naastenliefde houdt niet op bij de landsgrenzen. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan blijft aanspreken. Goed doen aan allen, is het devies.

De nood in zoveel landen op deze wereld is ontstellend groot. Er is niets mis mee om kritisch te evalueren of de inzet voor ontwikkelingssamenwerking niet effectiever kan. Ook hier is het goed niet alles van de overheid te verwachten. Maatschappelijke organisaties zoals Woord en Daad en internationale ondernemers kunnen vaak veel effectiever bijdragen aan armoedevermindering dan een logge overheid. We willen er wel voor waken dat de rekening van het feit dat we nationaal en Europees op te grote voet hebben geleefd, betaald moet worden door de allerarmsten in Afrika.

Op het terrein van het buitenlands beleid zien we uitdrukkelijk wel veel bezuinigingsmogelijkheden bij de Europese Unie en internationale instellingen.
Er is afgelopen jaren veel beroering geweest over de Euro. Terecht. Het euro-enthousiasme en de lichtvaardige verstrekking van toegangsbewijzen voor landen als Griekenland tot de Eurozone hebben ons nooit kunnen bekoren. Nu gaat het erover, hoe we de schade kunnen beperken en gezonde afspraken voor de toekomst kunnen maken.

Maar is de boodschap nu ook doorgekomen dat de Europese Unie zelf ook wel eens het goede voorbeeld kan geven door een stevige afslanking? Hebben we nu echt Europese fondsen en bureaucratie nodig voor de aanleg van fietspaden?
Minder taken, minder uitgaven, minder ambtenaren. Hier moet nu eens overtuigend werk van gemaakt worden.  

Oog voor elkaar, betekent ook oog voor mensen die zuchten onder een tiranniek bewind. Oog voor geloofsgenoten die worden vervolgd.
In landen waar weinig beweging zit, zoals Noord-Korea en in landen in de Arabische wereld, waar revoluties plaatsgrijpen. In Syrië zien we een zorgelijke patstelling en ontstellend geweld. De gebeurtenissen in Egypte laten het levensgrote risico zien dat de revolutie wordt gestolen door islamisten.
Het moet voor iedereen duidelijk zijn dat de Kopten, de Egyptische christenen, net als alle andere burgers in hun rechten beschermd worden door de overheid! Echte vooruitgang vraagt meer dan van tijd tot tijd verkiezingen. Versterking van de rechtsstaat is wat nodig is.

Spannend is ook hoe de ontwikkelingen in de Arabische wereld uitpakken voor Israel. In Egypte wordt de toon grimmiger. Iran vormt een levensgevaarlijke bedreiging. Nederland moet zich onverkort en onverminderd een vriend van Israel blijven betonen, juist nu het bestaansrecht steeds openlijker en vijandiger betwist wordt.

Tot slot
Ik ga afsluiten. Oog voor elkaar, is ons jaarthema. Mooi dat we met alle geledingen binnen de partij gezamenlijk met een thema aan de slag gaan. Dat motiveert, dat inspireert. "

Oog voor elkaar – binnen de partij en buiten de partij.
Binnen ons land en buiten ons land.
Tussen jongeren en ouderen. Oog voor kwetsbaren.
Dat is een opdracht voor ons allemaal.
Dat zet aan tot liefdevolle bewogenheid.
Het wordt gevoed en versterkt door het omhoog zien tot God.
Dan worden we zelf kleiner, en zien we meer van de noden om ons heen.
Draagt elkanders lasten, en vervult alzo de wet van Christus.