Stoffer over pensioenen

Lees hier de bijdrage van SGP-Kamerlid Chris Stoffer aan het debat over de wet toekomst pensioenen.

Na gedane arbeid is het goed te rusten. Die gedachte zullen veel gepensioneerden hebben, als ze zo rond hun 67e met pensioen gaan. Jarenlang hard gewerkt, jarenlang jezelf ingezet voor de samenleving en dan eindelijk met pensioen. Hoewel er natuurlijk ook mensen zijn die nog een paar jaar aan hun werkzame leven vastplakken. Maar inderdaad: na een leven vol werk is het ook goed om te rusten. Om met pensioen te gaan.

Voordat ik op de wet inga, eerst nog iets anders. Want we spreken vandaag over het pensioen van heel veel Nederlanders. Van Nederlanders die na een lang leven met pensioen gaan. Dat is ook iets om dankbaar voor te zijn. Jarenlang de krachten gehad om te werken of om je in te zetten voor de samenleving. De pensioengerechtigde mogen bereiken. En nu hopelijk nog enkele jaren van het pensioen genieten. Na gedane arbeid is het goed te rusten. Maar na gedane arbeid is het ook goed te danken. Ik denk dat de minister het al aan voelt komen, voorzitter. Vandaag is het een goede dag om extra dankbaar te zijn. Vandaag is het namelijk Dankdag voor gewas en arbeid.
Elk jaar, op de eerste woensdag van november, vindt deze dag plaats, waarop protestants Nederland met elkaar God dankt voor al het goede dat Hij geeft. Dat doen we uiteraard iedere dag, maar zéker op dankdag. En een goed pensioen past daar eigenlijk heel goed bij. Ook iets om dankbaar voor te zijn.

Zorgen
Ik ga vandaag proberen herhaling te voorkomen. Na vele uren wetgevingsoverleggen en heel veel schriftelijke vragen is die kans natuurlijk wel groot. We spreken vandaag niet voor het eerst over de wet, er is al heel veel over gezegd.

Als je op straat iets over het pensioen vraagt, kijken velen je meewarig aan denk ik. Dat is iets voor later, en daar kan ik ze geen ongelijk in geven. Maar hoe cliché ook: pensioen gaat wel iedereen aan. Jongeren, werkenden, gepensioneerden, nabestaanden, ouderen, het gaat echt ergens over. Het raakt mensen. We hebben vandaag ook een volle publieke tribune, dat is goed om te zien. De afgelopen tijd hebben we gezien dat het ook spanningen op kan leveren, en in ieder geval de aandacht trekt van velen. Ook de SGP is niet doof voor die signalen. Wij horen ook de zorgen, en nemen deze serieus. Gisteren is er nog een brandbrief van veertig prominenten naar de Kamer gestuurd.

Een zorgelijke brief, en niet van de minsten. Wat is reactie van de minister hierop? Deelt zij de zorgen? Hoe kan het dat zoveel prominenten alsnog de noodklok luiden? Ik zag dat de minister gisteren al een korte reactie heeft gegeven op de brief. Daarin wordt vooral ingegaan op de hogere rekenrente die voorgesteld wordt. Maar dat is niet hun enige bezwaar. Ze stellen ook dat de complexiteit van de pensioenwet te groot is. Dat de uitvoeringsproblemen worden onderschat. Dat de pensioenuitkomsten van deelnemers onzeker worden. Graag ook een reactie van de minister op deze punten.

Naast deze kritische geluiden krijgt de SGP echter ook andere signalen.
Dat de wet wél noodzakelijk is. En we zien ook dat de wet gedragen wordt door de polder, door werkgevers en werknemers. We weten ook dat het oude stelsel op z’n eind loopt en dat er jaren over deze nieuwe wet gesproken is. Het past niet meer in een tijd waarin vaak van baan wordt gewisseld. En het is de SGP een doorn in het oog dat gepensioneerden al jarenlang geen indexatie hebben gehad en soms zelfs zijn gekort. Dat is niet uit te leggen, zeker niet in tijden van economische voorspoed. Er moet dus wel iets gebeuren om ons pensioenstelsel toekomstbestendig te maken. Deze wet kan daar een oplossing voor zijn. Maar het is zeker niet zonder risico’s, we hebben het daar al uitvoering over gehad in eerdere debatten. Daarom moet de uitwerking zo goed mogelijk bekend zijn. Zeker rond het invaren is nog veel onzeker. Hoe dat precies voor iedereen uitpakt, is nu nog koffiedik kijken. Maar zijn hier voldoende waarborgen voor ingebouwd? Lopen deelnemers geen onnodige risico’s op kortingen? Als deze wet aangenomen wordt, moeten we gezamenlijk echt de vinger aan de pols houden. Kan de minister toezeggen dat ze ons regelmatig informeert over de transitie?

Commissie Parameters
Tijdens eerdere debatten heb ik aangegeven dat het rapport van de Commissie Parameters van groot belang is voor de SGP. De hoge inflatie die er nu is, onderstreept dat nog meer. Ik heb toen ook gezegd dat het voor ons lastig is om een definitief ‘ja’ of ‘nee’ aan de wet te geven, zonder dat we nog inspraak kunnen hebben nadat de commissie met haar bevindingen is gekomen. De minister heeft daarop de wet gewijzigd. Er is een vangnetprocedure in de wet gekomen. Een soort noodrem, zodat de pensioentrein niet ontspoord en deelnemers geen onnodige risico’s lopen. Ik heb daar nog wel vragen over:

• Aan welke knoppen kan er met deze noodrem nog gedraaid worden?
• Hoe werkt deze noodrem in de praktijk?
• Stel dat het rapport van de Commissie Parameters enorm slecht uitpakt, hoe kan de minister of de Kamer dan bijsturen?

Amendementen
De SGP heeft twee amendementen ingediend, twee voorstellen voor aanpassingen van de wet. Eén over de geschilleninstantie. Daar kunnen mensen hun recht halen als ze het niet eens zijn met hun pensioenregeling. Die instantie zou eigenlijk tijdelijk zijn. Maar ook na de transitieperiode kunnen er geschillen ontstaan. De SGP vindt het belangrijk dat die op een laagdrempelige manier behandeld kunnen worden, zonder direct de gang naar de rechter te hoeven maken. Vandaar dat we voorgesteld hebben deze geschilleninstantie permanent te maken. We zijn blij dat de minister hier positief over is.

Daarnaast heeft de SGP een amendement om de keuzebegeleiding van deelnemers beter vorm te geven. Door de uitwisseling van gegevens uit mijnpensioenoverzicht.nl eenvoudiger te maken. Uiteraard op uitdrukkelijk verzoek van de deelnemer. De deelnemer, en zijn of haar wensen, moeten voorop staan. Hopelijk wordt dit amendement aangenomen, zodat de begeleiding van deelnemers verbeterd wordt.

Nabestaandenpensioen
De SGP heeft in eerdere debatten vaak gevraagd naar het nabestaandenpensioen. De oude regeling was onwerkbaar en leidde tot nare situaties. Deze pensioenwet zorgt voor een verbetering, maar helemaal perfect is het nog niet. De heer Omtzigt heeft hier ook naar gevraagd en voorstellen voor gedaan. Is de minister bereid om de komende tijd te blijven zoeken naar verbeteringen? Ook daarbij ook te kijken naar voorstellen buiten het wetsvoorstel om? Hoe ziet de minister het traject van het optimaliseren van het nabestaandenpensioen voor zich?

ZZP
De laatste tijd is het ook wel gegaan over de witte vlek. Een deel daarvan zijn ZZP’ers. Ik maak me daar toch wel wat zorgen. Enerzijds is de SGP van mening dat de witte vlek kleiner moet. Heel veel mensen willen namelijk best pensioen opbouwen, maar doet dat om allerlei redenen niet. Zij kunnen inderdaad een duwtje in de goede richting gebruiken. Maar als het om zelfstandigen gaat, zijn er velen die hun pensioen prima zelf kunnen regelen. Ze hebben bijvoorbeeld een spaarpot of een eigen onderneming als appeltje voor de dorst. Kan de minister bevestigen een pensioenplicht voor hen niet aan de orde is? En dat zelfstandigen zelf in staat gesteld moeten worden om hun pensioen vorm te geven?

In het wetsvoorstel worden voorstellen gedaan wat het voor hen makkelijker maakt om pensioen op te bouwen, daar is de SGP blij mee. Tegelijk wordt de fiscale oudedagsreserve afgeschaft. Tegelijk wordt de zelfstandigenaftrek bijna afgeschaft, die ZZP’ers juist ruimte gaf om pensioen op te bouwen. Blijft er nog wel voldoende ruimte voor ZZP’ers om hun pensioen vorm te geven zoals zij dat willen? En blijft de minister dat ook monitoren, en is zij bereid meer ruimte te bieden, mocht dat nodig zijn?

Waardeoverdrachten
Op één punt zit ik nog met een dilemma. En dat zijn de waardoverdrachten tijdens de transitieperiode. Doordat niet alle fondsen tegelijk invaren, kunnen er vervelende situaties ontstaan. Als iemand vanuit een fonds dat al wel is ingevaren overgaat gaat naar een fonds dat nog niet ingevaren, kan het voorkomen dat deelnemers twee keer de transitie doormaken. Met alle gevolgen van dien. De oplossing hiervoor kan zijn om waardeoverdrachten tijdelijk te pauzeren. Net als dat nu al gebeurt als waardeoverdrachten niet kunnen plaatsvinden door te lage dekkingsgraden. Dit ontneemt deelnemers geen rechten, maar helpt hen wel. Klopt het dat de minister hier geen bezwaren tegen heeft? Gaat de minister dit zelf nog regelen? Zo niet, dan overweegt de SGP hierover zelf nog een amendement.

Slot
Onder deze pensioenwet en onder het pensioenakkoord vindt u geen handtekening van de SGP. De SGP heeft nog geen beslissing gemaakt of voor en tegen deze wet stemmen. We hebben wel vanaf het begin geprobeerd kritisch en constructief mee te denken en verbetervoorstellen gedaan. Het is namelijk belangrijk dat wetgeving goed behandeld wordt, zeker als het om honderden miljarden gaat. Na het debat zullen wij bezien of we voor of tegen gaan stemmen. 

Voor de SGP is het van belang dat ons pensioenstelsel toekomstbestendiger wordt. Dat er pensioenen weer geïndexeerd kunnen worden, zodat de koopkracht van gepensioneerden stijgt. Maar ook dat de jongeren en werkenden een goed pensioen kunnen verwachten. Als het nieuwe stelsel leidt tot het beste pensioenstelsel ter wereld, is dat mooi meegenomen. Voor de SGP is dat echter geen doel op zich. We gaan voor het beste pensioenstelsel voor alle Nederlanders.