Stoffer over financiële positie gezinnen

Lees hier de bijdrage van SGP-Kamerlid Chris Stoffer aan het debat over de wet aanvullende fiscale koopkrachtmaatregelen.

Ik heb het hier al vaak gezegd: de koopkracht van gezinnen, van huishoudens, holt de laatste tijd achteruit. De gevolgen van de oorlog in Oekraïne zijn duidelijk merkbaar aan de pomp. De gevolgen van de oplopende inflatie, mede door het beleid van de ECB, zijn merkbaar in de supermarkt en aan de energierekening. Voor een deel van de huishoudens komen die klappen hard aan. Goed dat het kabinet daarom de koopkracht van kwetsbare huishouden ondersteunt. Het moet wel gerichter, daar kom ik zo op terug.

Maar voorzitter, iedereen compenseren voor de gestegen prijzen kan niet. Gratis geld bestaat namelijk niet. Ook de rekening van dit compensatiepakket moet betaald worden. Het kabinet heeft ervoor gekozen de meevallers uit de  gasbaten te gebruiken. Opnieuw worden de begrotingsafspraken daarmee niet nageleefd, doordat de inkomsten en uitgaven van de overheid vermengd worden.

• Waarom heeft het kabinet hiervoor gekozen?
• Waarom is opnieuw gekozen voor het niet-naleven van de begrotingsregels?

Overheidsuitgaven moeten ook doelmatig zijn. We mogen niet zomaar met geld strooien, maar doelgericht en met maatwerk het geld besteden. De SGP is, net als bijvoorbeeld de Raad van State, kritisch over de doelmatigheid van het wetsvoorstel. Doordat we alle huishoudens ondersteunen, ondersteunen we eigenlijk niemand. Was er nu echt niet meer maatwerk mogelijk? Bij het vorige compensatiepakket, eind vorig jaar, zagen we precies dezelfde ongerichtheid. Het kan toch niet zo zijn dat zulke grote problemen, waarvoor maatwerk noodzakelijk is, alleen maar kunnen oplossen met enorme, generieke pakketten, vraag in aan de staatssecretaris?

Amendement
Het compensatiepakket moet veel gerichter en ook eerlijker. De SGP heeft vooral bezwaren bij de btw-verlaging op energie. Die komt vooral ten gunste van hogere inkomens. Hoge inkomens gebruiken meer stroom, bijvoorbeeld doordat ze in een groter huis wonen. En het gevolg van de btw-verlaging is: hoe hoger het energieverbruik, hoe hoger het voordeel. Terwijl de SGP vooral de lage en middeninkomens wil helpen.

Om het compensatiepakket iets gerichter te maken heeft de SGP een amendement ingediend. Daarin stellen we voor om het budget voor de btw-verlaging in te zetten voor het verhogen van de belastingvermindering in de energiebelasting. Dat is een vaste korting die iedereen krijgt, ongeacht energieverbruik. Hierdoor profiteren lage en middeninkomens relatief meer, het kabinet geeft dat ook toe.

Ons voorstel gaat in per 1 januari 2022, met terugwerkende kracht dus. Daarmee kunnen mensen het direct in de portemonnee voelen. Het kabinet is in een Kamerbrief ingegaan op de uitvoeringsaspecten van het verhogen van de belastingvermindering in de energiebelasting. Hieruit blijkt dat dit amendement voor de Belastingdienst uitvoerbaar is. Daarmee is een eerder belangrijk argument van het kabinet tegen deze verhoging weggenomen.
In de brief wordt ook genoemd dat de verhoging voor de energieleveranciers lastig uitvoerbaar is. En de SGP snapt dat de uitvoeringskosten voor hen toenemen. Maar ik ben van mening dat de extra uitvoeringskosten van energieleveranciers niet opwegen tegen de grote financiële problemen waar veel huishoudens mee kampen. Is het kabinet dat met de SGP eens? Waarom heeft het kabinet niet voor deze route gekozen? Een extra voordeel van het amendement is dat het ook echt gevoeld wordt door huishoudens. De voordelen blijven niet bij de energieleveranciers liggen, wat mogelijk wel gebeurt bij een btw-verlaging. En de belastingvermindering is volledig verzilverbaar. Dus als de energiebelasting lager is dan de korting, krijgen huishoudens alsnog de belastingkorting. Ik hoor graag een reactie van het kabinet op mijn amendement.

Budgetrecht
Vorige week hebben we het Verantwoordingsdebat gehad. We hebben het toen gehad over het respecteren van het budgetrecht van de Kamer. Over degelijk financieel beheer. Dit wetsvoorstel staat daar haaks op. De accijnzen zijn al op 1 april verlaagd en de btw-verlaging wordt over twee weken al ingevoerd. We kunnen als Kamer eigenlijk geen invloed meer uitoefenen op deze uitgaven van 2 miljard euro. Waarom heeft het kabinet niet gewacht op een goede parlementaire behandeling? Dat kan de Kamer heel snel, zie het KLM-debat dat we recent in een week afgerond hebben. En hoe wordt dit in de toekomst voorkomen?

Monitoring
De btw-verlaging op energie moet terechtkomen bij de gebruikers van energie: de huishoudens. De btw-verlaging moet daarvoor echter door de energieleveranciers doorgerekend worden in de prijzen. Het kabinet geeft aan dat hier geen zicht op is. De SGP begrijpt dat dat ook lastig is: de energieprijzen schommelen enorm. Maar het bevreemdt ons dat het kabinet ook niet van plan is om dit in de gaten te houden. - Hoe kunnen we dan zien hoe effectief de maatregel is? Of dat het doel van de maatregel bereikt is? Wat is wel mogelijk om de doelmatigheid van de maatregel te monitoren?

De SGP is kritisch op dit wetsvoorstel. Vooral omdat de btw-verlaging niet terecht komt bij degenen die het het meest nodig hebben. Ik hoop dan ook op een positieve reactie op mijn amendement, waardoor we het in ieder geval nog iets gerichter maken.