Stoffer over Europese klimaatwet

Op donderdag debatteerde de Tweede Kamer over de Implementatie van de Europese klimaatwet. Lees hieronder de inbreng van Chris Stoffer.

Bij alle mist in het klimaatdossier, wil ik nu maar direct klare wijn schenken: de SGP is tegen dit gegoochel met doelen en wetgeving. Het is opvallend dat het advies van Raad van State en het nader rapport meer kantjes telt dan de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel. Dan moet je als Kamer extra alert zijn.

Haalbaarheid doelen niet in beeld
De regering benadrukt dat het wetsvoorstel technisch van aard is. Het zou niet meer zijn dan het vastleggen van een Europese doelstelling. Raad van State maakt hier fijntjes gehakt van:

1. het gaat om doelen met grote gevolgen  
2. de Europese verplichtingen hebben al rechtstreekse werking.

Het vastleggen van doelen zal leiden tot maatregelen die grote gevolgen zullen hebben. Raad van State roept niet voor niks op om inzichtelijk te maken hoe het 2030 doel gehaald kan worden en wat dit betekent voor de samenleving. De reactie van de regering is minimaal: we weten nog niet precies wat Europa wil, dus kunnen we het nog niet zeggen. Daar heb ik grote moeite mee, zeker nu de regering zich vastpint op 55% los van Europese verplichtingen.

De Klimaat- en Energieverkenning laat zien dat als we het 2030 doel willen halen er nog heel wat moet gebeuren. Tegelijkertijd leert de praktijk dat het elektriciteitsnet de reductieopgave niet kan bijbenen en dat we techneuten tekort komen. Doelen opnemen in een coalitieakkoord zonder onderbouwing is tot daar aan toe. Maar doelen opnemen in wetgeving terwijl de onderbouwing van de haalbaarheid nog steeds ontbreekt, vind ik niet acceptabel.

Een zijspoor: Raad van State geeft aan dat je in Brussel de onderhandelingen pas de goede kant op kunt sturen als je weet waar voor Nederland de knelpunten zitten en waar bijsturing nodig is. Onder meer de Europese plannen voor de energiebelasting kunnen grote gevolgen hebben voor ons belastingstelsel en onze aanpak. Het kabinet lijkt haar schouders daar een beetje over op te halen. Is de minister tenminste bereid te zorgen voor een update van de analyse ‘Fit for 55?’ van het Planbureau voor de Leefgeving?
We moeten voor op de bok komen in plaats van achter de Brusselse feiten aan te hobbelen.

Een juridische vraag wat betreft de doelstelling voor klimaatneutraliteit in 2050: Klimaatneutraliteit voor Nederland zelf is moeilijk haalbaar, omdat we weinig bos hebben. Het wetsvoorstel lijkt klimaatneutraliteit voor Nederland zelf te verplichten. Of zie ik dat verkeerd? Moet ik het artikel zo lezen dat het wél ruimte geeft voor het zo nodig salderen met andere lidstaten die negatieve emissies weten te realiseren? We leven niet op een eiland.

Juridische warboel
De SGP had al moeite met het opnemen van beleidsdoelen in wetgeving. Dat gevoel wordt alleen maar versterkt door het voorliggende voorstel. Er zijn al Europese verplichtingen op grond van de Europese klimaatwet. Daar moeten we aan voldoen, ongeacht onze eigen klimaatwet. Die verplichtingen kunnen neerkomen op minder dan 55% reductie, maar ook op meer dan 55% reductie. Daarnaast hebben we onze klimaatwet met een nationaal streefdoel van 55% voor 2030, zoals nu voorgesteld, die het kabinet later bindend wil maken. En in het coalitieakkoord is nog een streefdoel van 60% CO2-reductie opgenomen. Ik kan hier nauwelijks chocola van maken. Waar moeten we het kabinet op afrekenen?

Als de Europese verplichtingen sowieso al nodig zijn, waarom dan eigen doelen in onze Klimaatwet? Passende maatregelen om aan Europese verplichtingen te voldoen kunnen wringen met nationale doelen. Het ETS-systeem is een Europese aangelegenheid met Europese plafonds gebaseerd op Europese reductiedoelen. Aanvullend nationaal beleid voor extra CO2-reductie in de ETS-sectoren om nationale doelen te halen heeft internationaal gezien weinig zin. Waarom kiest de regering niet voor het schrappen van het streefdoel voor 2030 uit de wet? Het kan gewoon een beleidsdoel blijven voor extra inspanningen ten opzichte van de Europese verplichtingen. Maar dan voorkom je schimmige wetgeving.

Urgenda 2.0
De SGP blijft ook huiverig voor de mogelijkheden voor allerlei willekeurige clubs om via de rechter wettelijk vastgelegde doelen te gaan afdwingen. De regering zegt: de doelen in de klimaatwet zijn niet bedoeld om burgers deze mogelijkheid te geven, maar alleen voor het parlement om de regering in het gareel te houden. Hoe kan de minister uitsluiten dat er door burgers en rechters indirect via het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens wel op teruggegrepen wordt? Het bepalen van doelen en het halen ervan is, gelet op de gevolgen voor de samenleving, iets voor het politieke debat en niet voor de rechtszaal.

Tot slot.
De SGP is voor verduurzaming van de energievoorziening en aanpak van onze CO2-emissies. Geen misverstand daarover. Maar wel met zorgvuldige wetgeving en perspectief voor de samenleving. Het voorliggende wetsvoorstel draagt hier helaas niet aan bij. Alleen – achter de Haagse tekentafel – gaan we sneller, maar samen komen we verder. En we hebben nog een hele weg te gaan.