SGP tegen Europees miljarden rondpompfonds om corona

Lees of bekijk hier de bijdrage van SGP-Kamerlid Chris Stoffer aan het debat over het coronaherstelfonds.

Bij de onderhandelingen over het Herstelfonds in 2020 was het kabinet nog niet erg enthousiast. De vragen die voorlagen, waren: is zo'n megafonds wel nodig en moet Nederland deze gezamenlijke schulden wel aangaan? Dat waren wat ons betreft terechte vragen, maar opeens was Nederland overstag. Een zogenaamde noodremprocedure bracht uitkomst.

De SGP was ook kritisch, zeer kritisch zelfs, en is dat nog steeds. Want wat we er ook over zeggen, het fonds is een rondpompmachine. We stoppen er als Nederland heel veel geld in, opgebracht door de Nederlandse huishoudens en ondernemers, en we krijgen daar maar een heel klein deel van terug. En wat we er wel voor terugkrijgen, zijn Europese eisen en controles vanuit de Commissie. Natuurlijk, als de Italiaanse economie groeit, is dat ook voor onze Nederlandse ondernemers goed. En als de Fransen wat later met pensioen gaan, plukt ook Nederland daar de vruchten van. Maar de kosten zijn wel heel hoog, en wat de SGP betreft té hoog.

Zoals ik al zei, ging het kabinet overstag nadat er een noodremprocedure werd ingesteld, bedoeld om bijvoorbeeld trage voortgang van plannen te voorkomen. Maar hoe staat het met die noodremprocedure? Is deze al inzetbaar? En zijn er ook signalen dat de noodrem ingezet gaat worden, bijvoorbeeld door Nederland?

De inschatting was dat Nederland vanaf 2028 jaarlijks 1 miljard mag afdragen om alle subsidies die de EU uitdeelt, terug te betalen. Het wordt steeds duidelijker hoeveel gebruikgemaakt gaat worden van het subsidiedeel, maar we moeten tegelijkertijd constateren dat de rente oploopt, waardoor de kosten wellicht gaan stijgen. Kan de minister aangeven hoe hoog het bedrag is dat Nederland jaarlijks mag afdragen?

Het kabinet heeft voorstellen gedaan die oplopen tot 7,7 miljard euro, maar omdat er maar 4,7 miljard beschikbaar is, kan daar nog enigszins in geschoven worden. En hoewel alle plannen, zoals we zojuist ook hebben gehoord, al onderdeel zijn van het coalitieakkoord en dus ook uitgevoerd gaan worden -tenminste, daar ga ik wel van uit - krijgen we die 4,7 miljard pas als de plannen zijn goedgekeurd. Maar stel nu eens dat die plannen niet worden goedgekeurd of dat we maar een deel van het geld krijgen. Worden er dan maatregelen uit het coalitieakkoord geschrapt? Of worden de plannen dan anders bekostigd? Ofwel, in hoeverre zijn projecten afhankelijk van financiering vanuit het EU-Herstelfonds?

Om in aanmerking te komen voor subsidies moeten we ook hervormingen doorvoeren. Dat is een nog wat onduidelijk proces, in ieder geval voor mij. In het conceptplan staan allerlei hervormingen, maar welke eisen leggen we onszelf nou precies op? En wat kan de EU straks concreet van ons eisen? Een deel daarvan zal de komende weken in de onderhandelingen nog verder uitgewerkt moeten worden — dat begrijpen wij uiteraard ook — maar kan de minister dan toezeggen dat de Kamer proactief op de hoogte wordt gehouden van alle afspraken die het kabinet op dat moment maakt? Stevige hervormingen met mijlpalen en doelstellingen kunnen de inspraak van de Kamer namelijk enorm inperken. En hoe kan de Kamer hier meer zicht op en meer inspraak in krijgen?

De kosten van het Herstelfonds - dat heb ik al aangegeven - komen bij huishoudens en ondernemers te liggen, maar wat de SGP betreft moeten juist die huishoudens en ondernemers ook profiteren van de voordelen van het fonds. Heel concreet: gaan gezinnen straks inderdaad profiteren van bijvoorbeeld een meer toegankelijke arbeidsmarkt? En wordt het voor de bakker op de hoek eenvoudiger om een nieuwe, duurzame oven aan te schaffen? En hoe wordt het voor de glastuinbouw interessanter om over te schakelen op elektriciteit? En wordt het voor die mkb'er inderdaad makkelijker om zo'n elektrisch busje aan te schaffen? Kortom, kunnen de ministers namens het kabinet aangeven wat de Nederlandse inwoners met een middeninkomen en de Nederlandse mkb'ers concreet gaan merken van het Herstelfonds?