SNS en Israel

Debat over de nationalisatie van SNS

6 februari 2013, SGP, Elbert Dijkgraaf

Voorzitter, ik begrijp de frustraties en de boosheid van veel Nederlanders heel goed nu zij voor het financieel wanbeheer bij SNS een gepeperde rekening krijgen! Het is bijna niet meer uit te leggen dat je inkomen daalt, de lasten stijgen en ondertussen moet je nog meer bezuinigen omdat een dure bank gered wordt. Hoewel ik geloof dat de minister zijn uiterste best heeft gedaan en dat hij op dit moment waarschijnlijk geen andere of goedkopere oplossing voorhanden was, blijft de SGP de nationalisatie uiterst vervelend vinden. We hebben nog wel de nodige vragen.

Fout in interventiewet

De minister heeft gezegd dat nationalisatie nodig was omdat de wet het niet toestond in te grijpen bij een holding. Kan de minister reflecteren op de vraag waarom deze ontwerpfout niet uit het wetsvoorstel gehaald is, ondanks het aandringen van DNB en enkele experts in 2011?  Waarom heeft de minister dit gat niet laten repareren door middel van spoedwetgeving, toen gaandeweg duidelijk werd dat DNB bij het toezicht geen vuist kon maken richting SNS holding? Was het daarmee mogelijk geweest om de nationalisatie te voorkomen?

Toezicht DNB

Voorzitter, de SGP vraagt zich sterk af of nationalisatie voorkomen had kunnen worden als DNB eerder en effectiever had ingegrepen. Kan de minister aangeven of, en zo ja welke acties de toezichthouders hebben ondernomen om de vastgoedtak financieel en operationeel te isoleren van de rest van SNS?  DNB heeft inmiddels aangegeven dat de transactie van SNS rond Property Finance nu nooit meer goedgekeurd zou worden. De cruciale vraag is of DNB ook met de kennis van toen de overname af had moeten keuren. Kan de minister zijn visie daarop geven?

Alternatieven

Voorzitter, ik vraag de minister nader in te gaan op de argumenten waarmee ‘Brussel’ een redding door de overige Nederlandse banken verhinderde. Wij vinden dit een triest voorbeeld van Brusselse bemoeienis. Gaat de minister deze knellende situatie in Europees verband aankaarten?

Verborgen kosten

Voorzitter, de minister schetst de kosten van de nationalisatie. Ik vraag de minister in te gaan op het risico dat de schade voor de belastingbetaler nog groter wordt dan nu is gemeld. Is het verlies volgens hem nu voldoende genomen, of bestaat de kans dat we binnenkort opnieuw met extra afschrijvingen worden geconfronteerd? Hoe groot is het risico dat de garantie van 5 miljard uitgekeerd moet worden? En hoe groot is het risico dat de Staat door de rechter alsnog wordt verplicht om beleggers te compenseren voor de geleden schade, doordat DNB door een fout in de wet niet eerder op een minder vergaande manier kon ingrijpen bij SNS holding?

Koekje van eigen deeg

Voorzitter, de SGP vreest dat de heffing bij banken een koekje van eigen deeg is. In de eerste plaats denk ik dat omdat banken deze heffing waarschijnlijk doorberekenen aan hun klanten. Daarnaast heeft de minister ervoor gekozen om de bijdrage aan het Depositogarantiestelsel met 2 jaar uit te stellen. Klopt het dat banken hierdoor in feite slechts 300 miljoen betalen voor SNS? Klopt mijn analyse dat we daardoor voor eventuele toekomstige problemen 700 miljoen missen, die door de belastingbetaler betaald moeten worden?

Falen bestuur

Voorzitter. Die meent te staan, zie toe, dat hij niet valle. Die Bijbelse uitspraak is zeker van toepassing op de situatie rond de SNS bank. Een voormalig topman werd in 2007 nog bejubeld als topman van het jaar, inmiddels wordt er – zwak uitgedrukt - in andere termen over hem gesproken. Ik vraag de minister welke mogelijkheden hij ziet bij het rijk beloonde bestuur geld terug te vorderen  Juridisch is het allemaal niet eenvoudig, maar ik wil de minister vragen om het gesprek met de verantwoordelijken aan te gaan. Het is wenselijk dat ook zij meebetalen aan de ontstane de maatschappelijke schade.

Israël

Voorzitter, ondanks alles zie ik toch een lichtpuntje. Met de overname is ook de ASN-bank in overheidshanden gekomen. Deze bank heeft zich de afgelopen jaren geprofileerd als sterk anti-Israël. Zo trok ASN zich in 2006 terug uit een plan van de Franse vervoerder Veolia voor een tramverbinding in Israël. En ook vorig jaar liet de bank weten beleggingen in Israël als discutabel te beschouwen. Daarom wil ik van de minister weten of hij ook vindt dat, nu ASN in staatshanden is, het met dergelijk gedoe maar afgelopen moet zijn.

Tot slot

Voorzitter, tot slot. Als ik de situatie bij SNS op me laat inwerken, moet ik denken aan de uitspraak van Nebukadnezar, een koning van Babel uit de tijd van de Bijbel. Hij sprak de hoogmoedige woorden ‘Is dit niet het grote Babel, dat ik gebouwd heb, ter ere van mijn heerlijkheid?’ Het liep slecht met hem af. Hoe vaak moet zelfoverschatting leiden tot gigantische problemen, voordat mensen met hun voeten op de grond blijven staan? Als de financiële sector in haar beleid zou uitgaan van feilbaarheid, eerlijkheid, matigheid en rentmeesterschap, zou het er een stuk beter uitzien. Laten we hopen dat in die zin breed geleerd wordt van de situatie rond SNS.