SGP: weg met subsidiebewind in onderwijs

Er moet een eind komen aan het subsidiebewind van het ministerie van Onderwijs. Dat stelt de SGP bij de behandeling van de begroting van OCW. Kamerlid Roelof Bisschop: “Er is een heus subsidiebewind ontstaan in het onderwijs. Dat levert heel veel bureaucratische rompslomp op en financiële onzekerheid. Stop hiermee en biedt scholen een stabiele basisbekostiging.”

In de voorbije jaren zijn er voor allerlei thema’s speciale subsidieregelingen opgetuigd. Een kleine greep: er zijn speciale subsidies voor ventilatie in de gebouwen, om wat te doen aan het lerarentekort, voor internationalisering, voor inhaalprogramma’s, voor een ‘gezonde school’ en een aparte subsidie voor werkdrukverlaging. Bisschop: “Ironisch genoeg leveren deze subsidies scholen juist extra werkdruk op. Het aanvragen ervan en de uitvoering slurpen tijd, terwijl er nota bene een tekort is aan capabele schoolleiders en gemotiveerde leraren. Dit werkt dus niet.”

Vanuit het onderwijsveld komen er steeds meer klachten over het ‘subsidiebewind’ van OCW. De SGP pleit daarom voor een basisbekostiging waarin de meeste subsidieregelingen worden ondergebracht. “Laat minister Wiersma een actieplan maken de meeste subsidieregelingen binnen twee jaar onder te brengen in de basisbekostiging. In veel gevallen gaat het om onderwerpen die tot de kerntaak van scholen behoren. Help de scholen met een toereikende basisbekostiging. Dan zijn ze van alle rompslomp af.”

Lees hier de bijdrage van SGP-Kamerlid Roelof Bisschop aan het debat over de begroting voor onderwijs, cultuur en wetenschap.

Wat hebben de volgende regelingen in het onderwijs met elkaar gemeen?

• Subsidie Werkdrukverlaging
• Subsidie Basisvaardigheden
• Subsidie Ventilatie scholen
• Subsidie Regionale aanpak lerarentekort
• Subsidie Inhaal- en ondersteuningsprogramma’s
• Subsidie Extra hulp voor de klas
• Subsidie Gezonde school
• Subsidie Doorstroomprogramma’s
• Subsidie Internationalisering funderend onderwijs

Het antwoord is natuurlijk niet moeilijk: subsidie.

Kan de minister alleen al op basis van deze lijst de verzuchting van een Utrechtse schoolleider begrijpen dat ze subsidie-moe werd? Het onderwijs leeft steeds meer onder een subsidiebewind. Reguliere taken worden steeds vaker met speciale bekostiging betaald. Dat leidt tot extra werkdruk voor schoolleiders, financiële onzekerheid voor de school en instabiel beleid. Juist bij het huidige tekort aan schoolleiders en leraren is dit erg onwenselijk. Kunnen we een actieplan van de minister verwachten hoe hij binnen twee jaar de meeste subsidies gaat opnemen in de reguliere bekostiging?

Regeldrift
De SGP maakt zich ook zorgen over de hoeveelheid wetten en systemen die het onderwijs te wachten staan. Extra toetsen, loketten, meldplichten enzovoorts. Moeten we bij de huidige grote uitdagingen niet een onsje meer bescheiden zijn? Het risico met ad hocplannen is dat ze juist scepsis voeden en frustratie vergroten. Gaat er een uitvoeringstoets over de volledige stapel?

Lerarentekort onderwijstijd
De ministers verken ennen onorthodoxe maatregelen om het lerarentekort aan te pakken. Dat bericht was voor de SGP reden om nog eens goed naar de onderwijstijd te kijken. Het is opmerkelijk dat Nederland 20 tot 25 procent meer onderwijstijd kent dan het gemiddelde voor andere landen. Zouden we de mogelijkheid van minder onderwijstijd in combinatie met scherpere keuzes in het curriculum niet juist nu serieus moeten overwegen? Waarom wordt deze onorthodoxe denkrichting meteen geblokkeerd? Het argument van de minister is dat de Onderwijsraad en het Centrum Arbeidsverhoudingen Overheidspersoneel adviseren de onderwijstijd nu niet aan te passen.

De belangrijkste boodschap van deze adviezen is echter dat we weinig inzicht hebben in de effecten van urenverlaging, niet dat een urenverlaging slecht is. Meer uren is niet per definitie beter en minder uren is niet op voorhand een risico. Biedt dat geen grond om eens voorzichtig een vermindering in te zetten?

Thuiszitters helpen
Er zijn helaas kinderen die door de samenwerkingsverbanden passend onderwijs en de scholen niet geholpen worden, terwijl ze wel kunnen leren. Betere samenwerking tussen zorg en onderwijs biedt dan geen soelaas, omdat deze thuiszitters helemaal niet meer in beeld zijn bij een school. De SGP vindt het opvallend dat er organisaties zijn, zoals Stichtingen Studiebolwerk, die deze jongeren wel weer naar het onderwijs kunnen begeleiden. De regels staan echter in de weg om hierin te investeren vanuit scholen en gemeenten. Wat doet de minister met zulke signalen? Zou voor deze instellingen niet een specifieke subsidieregeling nodig zijn?

Vakkenpakketten
De SGP heeft twee concrete vragen als het gaat om de inrichting van het voortgezet onderwijs:

1. Het feit dat rekenen geen kernvak is binnen het vmbo leidt tot grote zorgen binnen het MBO over de basisvaardigheden van deze jongeren en hun toerusting voor de arbeidsmarkt. Is dat voor de minister aanleiding om de kernvakkenregel voor het vmbo te heroverwegen?
2. Het herziene vak scheikunde lijkt in de havo een extra hobbel geworden voor leerlingen om een techniekprofiel te kiezen. Herkent de minister deze signalen en wil hij die verder verkennen?

Europese Universiteiten
De SGP vindt de manier waarop de ontwikkeling van Europese universiteiten zich ontwikkelt dubieus. Europese universiteiten zijn allianties van instellingen die een Europese identiteit promoten. Stelt u eens voor dat we dit voor Nederland zo zouden opschrijven: ‘Nederlandse universiteiten zijn instellingen die onze nationale identiteit promoten.’  De wereld zou te klein zijn. Universiteiten dienen geen politiek doel. Universiteiten zijn instellingen die op hoog niveau onderwijs geven en onderzoek verrichten, ten dienste van de samenleving. Hoe is het mogelijk dat de minister dit in Europa accepteert of zelfs bevordert?

Ambtsopleidingen
De SGP is blij dat de minister de ambtsopleidingen aan de VU extra ondersteunt. Ik mis in de brief wel de uitwerking van de toezegging om de juridische positie van de ambtsopleidingen eens te bekijken. Wil de minister hier nog afzonderlijk op terugkomen?