SGP: statiegeld op plastic flesjes

Tijdens het algemeen overleg over de circulaire economie pleitte SGP-Kamerlid Chris Stoffer voor de invoering van statiegeld op plastic flesjes. Plastic is goed te recylen en het voorkomt zwerfafval en plastic soep in zeeën en oceanen. Lees hieronder zijn bijdrage.

"Aan goede voorbeelden geen gebrek. Ik noem PostNL. Het postbedrijf is deze week begon met een proefproject waarbij producten in herbruikbare verpakkingen gestopt worden en de bezorger de verpakking weer mee terugneemt. Prachtig. Het is van belang dat het niet bij proefprojecten blijft, maar dat het de standaard wordt.

Statiegeld kleine flesjes en blikjes
Voorzitter! De staatssecretaris schuift de invoering van statiegeld voor plastic flesjes voor zich uit. Het komt er pas van als het bedrijven niet lukt 90% van de kleine PET-flessen te recyclen. Maar, hoe betrouwbaar is de monitoring? Ik ben bang voor overschatting, omdat ook andere soorten flessen meegeteld worden. Voor de hoofdstroom gerecycled plastic schatte CE Delft dat 90% uit plastic flessen bestaat. Omdat grote PET-flessen het statiegeldautomaat ingaan, is verondersteld dat die 90% uit kleine plastic flessen bestaat. Op basis daarvan komen ze op een actueel recyclingpercentage van ongeveer 60%. Dat is wel heel kort door de bocht. Bij die 90% zitten ook grote niet-statiegeld flessen, wasmiddelflessen, enzovoorts. Zo kan ik het ook. Gaat de staatssecretaris op korte termijn uitzoeken wat het aandeel kleine, plastic flessen in de plastic balen daadwerkelijk is?

Wat mij betreft kunnen we al dit gedoe voorkomen door gewoon statiegeld voor kleine flesjes en blikjes in te voeren. Ze vormen 40% van het zwerfafval volume. Jaarlijks gaan een paar duizend koeien dood, omdat ze scherpe stukjes blik binnenkrijgen. Statiegeld is de enige effectieve methode om dit terug te dringen.

Meer dan recycling
Ik hoor veel over recycling. Maar er is meer. Recycling kost energie en geld. Het gaat ook om levensduurverlenging en minder materiaalgebruik. Als je een wasmachine zo ontwerpt dat kapotte onderdelen eenvoudig vervangen kunnen worden, scheelt dat al een hoop. Is hier in Brussel voldoende aandacht voor?

Recycling staat onderaan de circulariteitsladder. De SER vindt dat het beleid zich meer moet richten op de bovenste treden en pleit voor innovatiebevordering. In de Kamerbrief over de Uitvoeringsagenda Circulaire Economie mis ik een kwantificering van de prijsprikkels, positief en negatief. Wat heeft de staatssecretaris in petto?

Waarom kiest zij bijvoorbeeld niet voor een verpakkingenbelasting? De huidige afvalbeheerbijdrage voor het Afvalfonds Verpakkingen lijkt me een onvoldoende prikkel voor gebruik van minder verpakkingsmateriaal.

Plastic uit rioolslib
Waterschappen zijn erin geslaagd biologisch afbreekbaar plastic te maken uit rioolslib. Marktpartijen zijn enthousiast. Ze hebben wel volume nodig om er verder onderzoek mee te doen. Dat gaat de financiële spankracht van waterschappen echter te boven. Wil de staatssecretaris hierover in overleg met de waterschappen?

Grondstof i.p.v. afvalstof
Er is een Taskforce Herijking Afvalstoffen. Heel goed. Benutting van afvalstoffen als grondstof wordt te vaak belemmerd door regelgeving. Waterschappen kunnen fosfaat uit afvalwater halen. Als dat de status ‘bijproduct’ in plaats van ‘afvalstof’ krijgt, heb je minder procedures nodig om het weer te vermarkten. De Taskforce zou pas eind 2019 met een advies komen. Dan pas? Is een tweetrapsraket mogelijk, zodat we laaghangend fruit al eerder kunnen plukken? Denkt het ministerie ook actief met de Taskforce mee?

Duurzame inkoop
We moeten naar meer duurzame inkoop. Het Rijk heeft beloften gedaan. Ondernemers geven echter aan dat ambtenaren in de praktijk heel risicomijdend zijn. Zo werkt het niet. Hoe gaat de staatssecretaris dit aanpakken?

Tot slot. Zelfs de 19 Fyratreinstellen lijken in Italië een nieuwe bestemming gevonden te hebben. Dat biedt hoop voor de circulaire economie.