Samen met de boer duurzaam innoveren

Lees hier de bijdrage van SGP-Kamerlid Roelof Bisschop aan het debat over de begroting van landbouw:

Fijn dat hier weer een LNV-minister zit, met een eigen ministerie. De verduurzamingsopgave, het economische belang en de ingrijpende dossiers vragen erom.

Genoeg werk aan de winkel! Het vertrouwen van boeren in de overheid was tot het nulpunt gezakt. Melkveebedrijven voelen zich gemangeld door onnavolgbare fosfaatregelgeving.
Pluimveebedrijven zagen hun toekomst aan diggelen vallen door de fipronil affaire. De overheid laat hen nog steeds in de steek. Waarom zo weinig medewerking om mest het bedrijf af te krijgen? Goedwillende boeren wordt de duimschroeven aangedraaid, terwijl frauderende collega’s hun gang kunnen gaan. Vissers vrezen de aanlandplicht en de Brexit. En aan verschillende keukentafels klinkt de vertwijfelde vraag: hoe kunnen we groen zijn als we rood staan?

Ik wens de minister veel wijsheid toe om het vertrouwen van deze ondernemers te herwinnen.

1. Verduurzaming landbouw
De natuur in landbouwgebieden staat onder druk. Zo is het aantal boerenlandvogels de afgelopen dertig jaar met meer dan een derde afgenomen. Boeren zitten niet stil. Velen passen het maaibeleid aan en leggen houtwallen aan. Maar we zijn er nog niet. Al was het maar omdat vossen nog vrij rondlopen…

De SGP wil verduurzaming mét de boer.
Boeren willen wel, maar kunnen niet.
Burgers willen wel, maar betalen niet.
Milieubobo’s roepen wel, maar komen met lege handen.

Ik noem een paar fronten.

GLB
Eerst het Europees landbouwbeleid. Door verplichte vergroening voor iedereen ligt de lat laag. Waarom niet een basisbetaling met daarnaast een ‘top up’ voor serieuze vergroeningsmaatregelen zoals houtwallen?

Het kabinet wil werk maken van een eerlijke prijs. Heel goed. Past daar ook niet een landbouwakkoord bij, zodat de hele keten meedoet?

Innovatie
De SGP vraagt meer ruimte en budget voor innovatie. In de begroting zit minder subsidie voor verduurzaming van de veehouderij. Hoe voorkomt de minister dat de uitrol van duurzame stalsystemen stagneert? Geen innovatie zonder praktijkonderzoek. Gaat de minister de door Brancheorganisatie Akkerbouw gevraagde gegevens leveren, zodat het teeltonderzoek van de grond kan komen?

Even een zijsprongetje: is de minister bereid samen met haar collega van ontwikkelingssamenwerking te kijken hoe we onze landbouwkennis beter kunnen benutten voor meer voedselzekerheid in arme landen?

Soms zet regelgeving innovatie de voet dwars. FoodValley schrijft dat regels rond fijn stof en ammoniak te eendimensionaal zijn. Veel technieken op de plank blijven liggen, omdat emissies tot op de komma nauwkeurig vastgesteld moeten worden. Dat slaat innovatie dood. Wil het kabinet experimenteerruimte zoeken en deze ervaringen meenemen in het Omgevingswet-traject?

Mestbeleid
Het mestbeleid verdient ook innovatie. Onlangs streden ICT-ers en mestdeskundigen op de Dairy Campus om de beste oplossing voor minder uitspoeling van nutriënten. Het winnende team kwam met gebiedscoöperaties en gerichte bemesting (MaxiMi). Met lokale metingen, benutting van bodem-, weer- en Kringloopwijzerdata, en een belangrijke rol voor ICT. Sturing op waterkwaliteit zet mestfraudeurs schaakmat en geeft ruimte aan gezond boerenverstand. Dit idee sluit naadloos aan op de inzet van de SGP. Wil de minister dit oppakken?

De derogatie staat in de steigers. Wageningen constateert dat bij kunstmest minstens zoveel mineralen uitspoelen als bij dierlijke mest. In dierlijke mest zit ook nog eens organische stof. Gaat de minister Brussel vertellen dat meer derogatie beter is voor het milieu dan minder? Kies daarbij voor derogatie voor alleen grasland. En schrap het verbod op fosfaatkunstmest. Dat leidt eerder tot meer dan tot minder uitspoeling.

Veenweidegebieden
Graag aandacht voor de veenweidegebieden. Door veenafbraak daalt de bodem, gaat de waterkwaliteit achteruit en CO2 de lucht in. Grootschalige onderwaterdrainage en aangepast peilbeheer gaan dit tegen. Dat kost geld, maar omgerekend zit het rond 10 euro per vermeden ton CO2. Goedkoper dan windmolens! Wil het kabinet dit meefinancieren, bijvoorbeeld vanuit de middelen voor natuur- en waterkwaliteit en regionale knelpunten?

2. Fosfaatwet
Voorzitter! Een grote kluif is het fosfaatdossier. De toekomst van veel melkveebedrijven staat op het spel. Ik wil vier dingen vragen:

1. Zorg ervoor dat bedrijven die gigantische heffingen over 2017 hebben gekregen niet, nog voor de rechter een uitspraak heeft gedaan over hun individuele geval, failliet gaan.
2. Zorg vanaf 2018 voor meer fosfaatruimte, verbreding van de knelgevallenregeling, minder korting en rechtenverhuur zonder afroming. Neem de 3 miljoen kilo reductie van het voerspoor mee naar 2018. Benut wat overgebleven ruimte in de categorie ‘overige sectoren’. Tel fosfaatexport naar fosfaatarme landen niet mee voor het fosfaatplafond. Maak een zwaluwstaart met de 200 miljoen euro voor sanering van varkensbedrijven.
3. Nog een specifiek punt: startende bedrijven dreigen alleen als knelgeval aangemerkt te worden als ze op 2 juli 2015 melk leverden. Verschillende starters hebben allerlei dure investeringen gedaan, maar leverden op 2 juli nog net geen melk. Is het eerlijk om hen er buiten te houden?
4. Maak afschrijving van fosfaatrechten mogelijk, en voor stoppende bedrijven ook het doorschuiven van de opbrengst van fosfaatrechten naar de herinvesteringsreserve.

3. NVWA
Voorzitter! Wat zouden we beginnen zonder een wakkere NVWA! Ik noem de mestfraude problematiek. Ondernemers vertellen ons echter dat de NVWA niet thuis geeft als ze verdachte transporten melden: geen inspecteurs en onvoldoende prioriteit. Zo werkt het niet. Door bezuinigingsrondes heeft de toezichthouder achteruit geboerd. Ook na het regeerakkoord komt het NVWA-budget per 2019 nauwelijks boven het budget in 2017 uit. Kunnen zo wel meer inspecteurs voor opsporing van mestfraudeurs ingezet worden? Gaat de minister, zoals geadviseerd door Blauw en Korff, ten minste gebruik maken van een expertgroep uit de sector om verdachte monsterresultaten op te sporen?

Het regeerakkoord meldt dat voor de vervoerssector de retributies omlaag zullen gaan.
Waarom voor de voedselketen niet dezelfde lijn?

4. Cafetariaregeling landbouw
Onlangs hebben wij in debat met minister Koolmees gewaarschuwd voor afschaffing van de cafetariaregeling voor seizoenarbeiders. Als werkgevers per uur een euro meer gaan betalen, en seizoenarbeiders een euro minder krijgen, gaat dat de tuinbouw tientallen miljoenen euro’s kosten. Wil de minister bij haar collega aandringen op een goede en tijdige oplossing?

5. Visserij
Tot slot de visserij. Het regeerakkoord ziet er goed uit. Gelet op het verzet tegen de duurzame pulskor en de dreigende Brexit, is die stevige inzet ook hard nodig. Een zorgpunt is de IJsselmeervisserij. Wageningen koerst aan op een definitief einde van de spieringvisserij. Wil de minister zorgen voor een protocol dat ruimte laat voor de spieringvisserij, afhankelijk van de spieringstand? Wil de minister ook kijken naar warme sanering van IJsselmeervissers?