Ruim baan voor zelfstandig ondernemerschap

De commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid debatteerde op donderdag 3 april met minister Van Hijum en staatssecretaris Van Oostenbruggen over ZZP'ers. De bijdrage van SGP'er Flach is hieronder te lezen.

De stap naar ondernemerschap zet je vanuit een behoefte aan autonomie, onafhankelijkheid en vrijheid. Als oud-ondernemer herken ik die behoefte heel goed. Maar zzp’ers hebben nu vooral het gevoel vogelvrij te zijn.

Onrust
Sinds 1 januari handhaaft de Belastingdienst weer op schijnzelfstandigheid. En dat schijnzelfstandigheid moet worden aangepakt, staat als een paal boven water. Maar nog altijd ontbreekt een heldere definitie van wie echt zelfstandige is en wie niet. Daardoor is er nog steeds één groot grijs gebied. Dat is ook het grootste bezwaar geweest van de SGP bij de handhaving vanaf 1 januari: eenduidige wetgeving ontbreekt nog altijd, en dus blijft de onrust en onduidelijkheid.

• Hoe beoordeelt het kabinet de problemen in verschillende sectoren als gevolg van het feit dat de Belastingdienst is gaan handhaven?

Zzp-initiatiefwet
Opdrachtgevers zijn beducht geworden om een zelfstandige in de arm te nemen. Zzp’ers merken dat maar al te goed, want de opdrachten nemen flink af. Bijna 40 procent loopt vanwege de naderende handhaving al opdrachten mis. De staatssecretaris zei deze week nog dat ondernemers nog steeds ruim baan krijgen, maar veel zelfstandigen ervaren dat toch echt anders. Om de onduidelijkheid te doorbreken heeft SGP met VVD, D66 en CDA de handen ineen geslagen om met een initiatiefwetsvoorstel te komen.

Er is een groot gapend wettelijk gat als het gaat over de positie van zelfstandigen, en dat moet worden opgelost. Wat ons betreft maken we daar vaart mee, want zzp’ers en hun opdrachtgevers snakken naar heldere kaders zodat zij ook weten waar ze aan toe zijn.

• Erkent de minister dat een helder, wettelijk kader noodzakelijk is, en verwelkomt en omarmt hij daarom dit initiatief vanuit de Kamer?

Handhaving
Het is goed dat naar aanleiding van de motie van SGP en VVD over coulante handhaving is besloten dit jaar nog geen boetes op te leggen. Tegelijkertijd bereiken ons geluiden dat de Belastingdienst soms wel heel stevig optreedt, terwijl een ‘zachte landing’ beloofd was. Ook zijn er voorbeelden dat de Belastingdienst gegevens uit voorgaande jaren opvraagt, terwijl niet met terugwerkende kracht zou worden gehandhaafd.

• Is de staatssecretaris het met mij eens dat dit niet de bedoeling is?
• Daarnaast zou er risicogericht gehandhaafd worden. Hoe wordt daaraan nu invulling gegeven?

Ik hoor namelijk ook dat wordt ingezet op controle van zelfstandigen in het hogere segment zoals bij interimmanagers of consultants, terwijl hier vaak niet het grootste probleem zit. De SGP vindt dat het toezicht moet worden gericht op de sectoren waar sprake is van een verhoogd risico op schijnzelfstandigheid en uitbuiting.

VBAR
Ondertussen werkt de minister aan de wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden. De SGP pleit al veel langer voor het opsplitsen van deze wet in het onderdeel dat het rechtsvermoeden regelt en het onderdeel dat de beoordeling van arbeidsrelaties regelt. Het laatste deel wordt nu weer aangepast na de uitspraak van de Hoge Raad dat ondernemerschap een volwaardig criterium moet zijn bij de beoordeling van de arbeidsrelatie.

Daarom zeg ik opnieuw: stuur snel een wet naar de Kamer die dat breed gedragen rechtsvermoeden regelt, zodat zzp’ers met een uurtarief onder de 33 euro kunnen stellen werknemer te zijn. Het andere deel kan en moet dan nog onder handen worden genomen, want het biedt niet de beoogde verduidelijking.

• Hoe reageert de minister nu op ons splitsingsvoorstel?

Er ligt nog een aangehouden motie hierover, die ik overweeg alsnog in stemming te brengen.

Basisverzekering voor zelfstandigen
Dan hebben we ook nog de wet die een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering regelt, de wet BAZ. De SGP heeft daarbij altijd gepleit voor de mogelijkheid van een opt-out. Er moeten keuzes worden gemaakt om de uitvoerbaarheid van deze wet te verbeteren. Nu wordt wel gesuggereerd dat een eventuele opt-out tot uitvoeringsproblemen leidt, maar uit de brief blijkt duidelijk dat de uitvoeringsproblemen zien op de wet Basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen als geheel. Eén van die obstakels betreft problemen bij de IB-administratie. Een mogelijkheid om dit probleem te verhelpen zou gevonden kunnen worden in de actuele loongegevens die op dit moment bij UWV beschikbaar zijn.

• Neemt de minister deze optie mee in zijn zoektocht om de uitvoeringsproblemen aan te pakken?

Wat mijn fractie betreft kan er alleen een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering komen mét ruimte voor ondernemers om hun eigen voorziening vorm te geven.

Tot slot
Ik zei het al: zelfstandig ondernemers willen vrijheid en duidelijkheid. Laten we daarom snel helder maken wie een echte zzp’er is en wie niet, om de echte zelfstandig ondernemer daadwerkelijk ruim baan te geven.