Referendum sticht verwarring

Op 6 april mag iedere stemgerechtigde Nederlander naar de stembus om voor of tegen het Europese associatieverdrag met Oekraïne te stemmen. Nogal wat burgers vragen zich af wat ze moeten doen. De SGP kiest ervoor om geen stemadvies te geven, ook niet om wel of niet te gaan stemmen. Wél geven we meer duidelijkheid over de vraag waar het om gaat bij dit referendum.

Voor het verdrag
De SGP heeft zowel in de Tweede als Eerste Kamer ingestemd met het associatieverdrag met Oekraïne. Dat was om inhoudelijke redenen: het associatieverdrag is toch eerst en vooral een handelsverdrag.

De SGP is voorstander van het wegnemen van handelsbelemmeringen en de uitwisseling van geld en goederen tussen de EU en Oekraïne. Daarnaast is óók politieke samenwerking nuttig. In Oekraïne is veel corruptie. Willen we dat onze investeringen worden terugverdiend, dan moet die corruptie bestreden worden. In het verdrag wordt de Oekraïense wetgeving afgestemd op de Europese wetgeving, waardoor er een gelijk speelveld ontstaat.

Tegen referenda
De SGP heeft vol overtuiging tegen de invoering van referenda gestemd. Het strijdt met het principe van een vertegenwoordigende democratie. Uitgangspunt van ons staatsrecht is dat gekozen volksvertegenwoordigers verantwoordelijk zijn voor de politieke besluiten, ook wat betreft de goedkeuring van internationale verdragen.

Referenda staan daar haaks op. Ze stichten vaak meer verwarring dan helderheid, zeker als niet eens duidelijk is wat er met de uitslag gebeurt. Dat zie je nu bij het ‘Oekraïne-referendum’. Voor- en tegenstanders kapen dit handelsverdrag voor hun eigen politieke agenda. Dat maakt het voor iedereen extra lastig om te bepalen waar je nu eigenlijk ‘ja’ of ‘nee’ tegen zegt. Voor- en tegenstanders geven er elk hun eigen draai aan.

Daar komt bij dat de uitslag raadgevend is. Het kabinet laat open wat ze doet bij een ‘nee’. Sommige partijen hebben al gezegd die uitslag te zullen volgen. Goed om te weten is dat de uitslag alleen geldig is als meer dan 30% van de kiezers gaat stemmen. Voor sommigen is dat een reden om thuis te blijven, in de hoop dat het referendum dan ongeldig zal zijn.  

Euro-kritisch
De SGP is dus voor het associatieverdrag, maar tegen dit referendum. Om het nog wat ingewikkelder te maken: de Europavisie van het ‘nee-kamp’ is soms méér in lijn met wat de SGP vindt van ‘Europa’ dan de opvattingen van veel ja-stemmers. De EU breidt de tentakels het liefst zo ver mogelijk uit en ‘Europa’ ziet graag dat steeds meer macht zich concentreert in Brussel, ten koste van de nationale soevereiniteit.

De SGP heeft zich altijd verzet tegen de expansiedrift van de EU en zal dat blijven doen. In woord en daad (moties, wetten, amendementen) draagt de SGP in het Nederlandse parlement uit dat de macht van Brussel moet worden ingeperkt. Meer Nederland, minder Europa. Deze kritische insteek herkennen we bij veel tegenstanders van het gesloten associatieverdrag met Oekraïne.

Er wordt wel gezegd dat dit verdrag een opstapje is naar een lidmaatschap van Oekraïne van de EU. Feit is dat niets in de inhoud van het verdrag deze bewering ondersteunt. Daarvoor is, als dit ooit aan de orde komt, een apart besluit nodig. Het standpunt van de SGP over zo’n besluit moge duidelijk zijn: nee. Wat dat betreft is het nu voorliggende verdrag juist een alternatief voor toetreding van Oekraïne tot de EU. Wél samenwerken, niet samensmelten.

We beseffen dat alle bovengenoemde overwegingen helaas niet makkelijk te vertalen zijn naar een simpele en logische keus. Dat gebeurt wel vaker. Het is vooral een kwestie van: hoe weeg je de verschillende feiten en argumenten? Het woord is dan ook aan u. We wensen iedereen daarbij veel wijsheid toe.

Kees van der Staaij, fractievoorzitter SGP Tweede Kamer
Henri Krooneman, beleidsmedewerker Buitenlandse Zaken SGP-Kamerfractie