Polarisatie nekt landbouw

De felle Kamerdebatten laten iets zien van de polarisatie in maatschappij en Tweede Kamer over de veehouderij. Ik denk aan het recente debat over de melkveewet, met enerzijds onwaarschijnlijke doemscenario’s en anderzijds grenzeloos optimisme. Dan heb ik het nog niet eens over het afschilderen van de intensieve veehouderij als industrietak. Deze polarisatie zorgt voor veel onzekerheid en helpt de boel eerder achteruit dan vooruit.

De polarisatie in Kamer en maatschappij levert grote onzekerheid op bij ondernemers en ketenpartijen. De melkveewet is daar een duidelijk voorbeeld van. Politieke partijen houden elkaar in de houdgreep en schuiven de hete aardappel voor zich uit. Melkveehouders zijn echter al volop bezig met het ontwikkelen en uitvoeren van bedrijfsplannen. Ze willen, terecht, graag weten waar ze aan toe zijn. In het algemeen zorgt onzekerheid voor een terughoudende opstelling van ondernemers. Daar wordt niemand beter van.
Kijk bijvoorbeeld naar de energiesector. Het inconsistente beleid van de afgelopen jaren was geen stimulans voor investeringen in alternatieve energiebronnen. Met het energieakkoord is meer duidelijkheid gekomen en kunnen eerder stappen vooruit gezet worden. Die kant moet het ook in de veehouderij op.

Polarisatie zorgt eerder voor inconsistent beleid. Partijen willen zich onderscheiden en lanceren moties, initiatiefvoorstellen en proefballonnen. Die sluiten vaak niet goed op elkaar aan. Ik noem een voorbeeld. PvdA, GroenLinks en D66 werkten aan een initiatiefwetsvoorstel voor verplichte uitloop van dieren. Nog los van de enorme impact op het ondernemerschap: wat betekent dat voor de diergezondheid, de kwetsbaarheid van de sector voor dierziekten en de emissie van fijn stof en ammoniak? Welke stimulans hebben supermarkten dan nog om een meerprijs te betalen? Op inconsistent beleid zitten wij, maar ook dieren en ondernemers niet te wachten.

De SGP wil onzekerheid en inconsistent beleid voorkomen. In de eerste plaats is wat mij betreft consensus nodig over de stip op de horizon en vervolgens over de route er naar toe. Laten we elkaar opzoeken in plaats van de verschillen uit te vergroten. Daarbij moeten we rekening houden met wat de maatschappij wil betalen, wat de sector aan kan en hoe andere landen het doen. Verduurzaming is niet alleen verbetering van dierenwelzijn en luchtkwaliteit, maar ook verbetering van diergezondheid en het zorgen voor bedrijfscontinuïteit en kansen voor jonge boeren.
Dat betekent voor de melkveewet dat aanvullende begrenzing van de groei nodig is. Grondloze groei moet beperkt worden om mestoverschot en intensivering van de sector binnen de perken te houden, dierrechten te voorkomen en Brussel en maatschappij ‘te vriend’ te houden. Opvallend was dat het Kamerdebat liet zien dat er breed draagvlak is voor regionale mest-voerkringlopen. Dit biedt een goed aanknopingspunt om uit de politieke impasse te komen. Maar laten we dat dan ook vastleggen en niet, zoals laatst gebeurde, om politieke redenen blokkeren.

De politiek moet ook samen de schouders zetten onder goed faciliterend beleid. We zijn nagenoeg eensgezind over het belang van een goed verdienmodel en een soepeler mededingingsbeleid: boeren moeten in staat gesteld worden om investeringen in dierenwelzijn en milieu terug te verdienen. Deze eendracht moeten we benutten om vaart te maken. Het kan niet zo zijn dat als we met z’n allen vinden dat meer betaald moet worden, de mededingingsautoriteit anders bepaalt. Het kan ook niet zo zijn dat we wel belangrijke aanscherpingen regelen, maar de daarbij behorende eerlijke prijsvorming links laten liggen. Noodzakelijke aanscherpingen en een goed verdienmodel moeten gelijktijdig geregeld worden. Verder is het van belang dat de politiek ruimte geeft voor ketenafspraken en investeert in onderzoek en innovatie. Daarvoor moeten we ruimte bieden voor producentenorganisaties! Bij stevige ambities hoort goed faciliterend beleid. We willen geen goedkope politiek over de rug van de sector. De politiek moet het paard voor de wagen spannen, en niet erachter. Dat is in ieder geval de inzet van de SGP.

Elbert Dijkgraaf, landbouwwoordvoerder SGP-fractie Tweede Kamer