Plato en de Euro

De SGP komt tot de conclusie dat een nieuwe lening van 130 miljard onder de afgesproken strenge voorwaarden, momenteel waarschijnlijk de minst slechte optie is. Met pijn in het hart.

Debat Europese top
28 februari 2012
SGP, Elbert Dijkgraaf

De SGP is vanaf het begin duidelijk geweest. Als je landen als Griekenland tot de euro toelaat krijg je Griekse toestanden. Plato zei het al in de Politeia: “Ik zou mijn schuld graag inlossen en de hoofdsom betalen, (..) maar op dit moment moet ge het doen met de rente. Ik geef u daarom het kind in handen, de telg van het goede zelf. Maar pas op dat ik de rente niet per ongeluk verkeerd bereken en u iets over het kind op de mouw speld.” Een oude waarheid die de meerderheid van dit parlement blijkbaar vergeten was. Dat is een dure fout gebleken. Een fout van 130 miljard. Als het daarbij blijft.

De regering heeft zich zeer ingespannen om de fout enigszins te herstellen. Dan blijkt wel dat dat lastig is. De SGP waardeert het zeer dat de 130 miljard niet zomaar gegeven wordt. Gezien de historie, zou dat opnieuw een blunder zijn. Goed dus dat, na veel aandringen, de steun verleent wordt via een Escrow Account, dat rente en aflossing voorrang krijgen en dat er permanent toezicht komt. Daardoor kan tekens opnieuw bekeken worden of Griekenland op de goede weg zit. Want daar zal het op aan komen. Er ligt een voorlopige schuldhoudbaarheidsanalyse die uitwijst dat het op zich kan. Maar dan moet de economische groei niet verder tegenzitten en moet Griekenland erin slagen de afspraken tot de letter na te komen. Juist daarom is het goed dat men geen blanco cheque krijgt, maar steeds moet bewijzen op de ingeslagen weg voldoende vaart te maken. Dit betekent toch ook dat als de komende week blijkt dat de houdbaarheidsanalyse verslechtert, de Minister niet instemt?

Eerlijk gezegd zou de SGP liever een einde maken aan het euro-avontuur van de Grieken. Maar daar wreekt zich opnieuw het verleden. We kunnen de Grieken niet dwingen de euro te verlaten. Alternatief is dan om ze maar failliet te laten gaan. Maar duidelijk is dat dan lang niet uitgesloten is dat de rekening voor hen in sociaal opzicht zeer hoog is. Ook zullen de gevolgen voor onze burgers mogelijk fors zijn. Een ongecontroleerde faillissement kan grote gevolgen hebben. Niet alleen voor de financiële en sociale stabiliteit in Griekenland, maar zelfs voor alle andere eurolanden. Dat is een risico dat we niet moeten willen nemen als er een begaanbaar alternatief is.

Dat alternatief zou ook kunnen bestaan uit het overtuigen van de Grieken om de euro te verlaten. Dan zullen de kosten echter zeker niet lager liggen dan 130 miljard. Waarom zou men voor minder iets doen, wat men duidelijk niet wil? Bovendien weet niemand precies hoe je dat dan zou moeten doen zonder alsnog in een ongecontroleerd faillissement terecht te komen. Want waarom zouden andere landen dan geen aanspraak willen maken op zo’n riante Marshallplan regeling? En dan is het ook nog een keer zo dat enkel Griekenland uit de euro manoeuvreren het eigenlijke probleem van de euro niet oplost. Dan blijven we immers nog steeds zitten met een tekort schietende concurrentiepositie en diverse andere landen waar min of meer vergelijkbare problemen spelen.

Sommigen hadden hun hoop gevestigd op rapporten die aan zouden tonen dat er alternatieve routes zijn. Bijvoorbeeld door zelf, met enkele anderen, uit de euro te stappen. Ik constateer echter dat op dit cruciale moment niemand in staat is een dergelijk rapport te leveren. Het lijkt me praktisch gezien ook ondoenlijk. Theoretisch kun je van alles veronderstellen. Maar ook bij dit scenario zijn er grote bedreigingen die niemand in kan schatten. Nog los van het punt dat een splitsing van de euro om geopolitieke redenen nagenoeg ondenkbaar is.

Dit brengt de SGP tot de conclusie dat een nieuwe lening van 130 miljard onder de afgesproken strenge voorwaarden, momenteel waarschijnlijk de minst slechte optie is. Dat is geen constatering waar je vrolijk van wordt. Maar het is wel een feit. Voor Europa is essentieel dat in volle vaart ingezet wordt op drie zaken. In de eerste plaats Griekenland aan de afspraken houden en daar van dag tot dag op toezien. In de tweede plaats werken aan veel striktere afspraken met alle landen om problemen als deze in de toekomst te voorkomen. We zullen toemoeten naar een verdrag met duidelijker consequenties als men zich niet aan de afspraak houdt, zoals het intrekken van stemrecht en het recht landen uit de euro te zetten. In de derde plaats veel harder werken aan de concurrentiepositie van alle landen, inclusief die van ons zelf. Ik vraag de regering of ze de komende tijd langs deze lijnen haar beleid wil voeren.