Pak inkoopmacht supermarkten aan!

Maandag 19 december jl. debatteerde de Tweede Kamer over de initiatiefnota van het CDA, waarin gepleit wordt voor onder meer een voedselscheidsrechter.

De SGP stelde voor om het huidige verbod op misbruik van inkoopmacht te versterken. Te vaak worden eenzijdig leveringsvoorwaarden aangepast, zonder dat dit gepaard gaat met een prijsverhoging.

De SGP deed ook enkele suggesties die samenwerking binnen de agrarische sector beter mogelijk moet maken.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hierbij de inbreng van SGP-Kamerlid Elbert Dijkgraaf:

Te vaak moeten boeren en tuinders het afleggen tegen grote supermarktketens.

Het doorberekenen van de lastenverhogingen van dit kabinet is er al helemaal niet bij.

Goed dat het CDA met een initiatiefnota is gekomen om de positie van primaire producenten te versterken.

Gedragscode/voedselscheidsrechter

De initiatiefnemer kiest voor een verplichte gedragscode en een voedselscheidsrechter die deze gedragscode gaat handhaven. Hij kijkt naar boek 6, titel 3, afdeling 3a van het Burgerlijk Wetboek. Het idee kan de SGP zeker steunen. Bij de uitwerking heb ik nog wat vragen. 
 

De genoemde afdeling richt zich vooral op de verkoop van bedrijven aan consumenten en het voorkomen van misleiding. Past een gedragscode voor de bescherming van leveranciers tegen oneerlijke inkoop door grote bedrijven daar wel bij?

De initiatiefnemer noemt overschrijding van de wettelijke betaaltermijnen een oneerlijke handelspraktijk. En terecht. Daarover staan al bepalingen in het Burgerlijk Wetboek. Daarnaast zou dan een gedragscode gaan gelden, waarin ook dergelijke bepalingen staan. Gaan die bepalingen niet met elkaar wringen?

Het verbintenissenrecht in het Burgerlijk Wetboek richt zich vooral op het afsluiten en nakomen van contracten. Komt het niet regelmatig voor dat contracten zo opgesteld
worden dat grote bedrijven veel ruimte nemen om zaken eenzijdig aan te passen, omdat ze die macht hebben? En dat een toezichthouder daar dan weinig tegen kan doen? Het Burgerlijk Wetboek gaat immers niet zozeer over het voorkomen van misbruik van inkoopmacht. Kan de voedselscheidsrechter op deze manier wel een deuk in
een pakje boter slaan?

Ik noem in dit verband een voorbeeld. Albert Heijn en Jumbo hebben deze zomer met
milieuorganisaties afgesproken dat hun leveranciers bepaalde gewasbeschermingsmiddelen niet meer mogen gebruiken. Ik ben bang dat leveranciers echter geen prijsverhoging krijgen. Gaan de voorgestelde voedselscheidsrechter en gedragscode dergelijke acties aanpakken?

Versterking verbod
misbruik inkoopmacht

De SGP vraagt zich af waarom de initiatiefnemer niet heeft gekozen voor aansluiting bij de Mededingingswet en het verbod op misbruik van inkoopmacht. Op dit moment leidt het verbod een slapend bestaan, omdat pas van mogelijk misbruik gesproken wordt als bedrijven een marktaandeel van meer dan 40% hebben. Waarom scherpen we dit verbod niet aan, in ieder geval voor de voedselketen?

Zo hebben Frankrijk en Duitsland een verbod op misbruik van economische afhankelijkheid. De mededingingsautoriteit zou dan een voedselkamer moeten krijgen om dit verbod te handhaven. Kun je op deze manier niet beter aansluiten bij bestaande structuren? Is het op deze manier niet eenvoudiger om aanpak van oneerlijke handelspraktijken breder te trekken dan het contractrecht?

De SGP steunt de voorstellen om de Europese ruimte voor het maken van afspraken door producentenorganisaties in onze mededingingswet vast te leggen en om onderzoek te doen naar de inkoopmacht van de supermarktbranche.

Aanvulling

Ik heb nog een aanvullend voorstel.

Er is onduidelijkheid over de vraag wat als ‘relevante markt’ en ‘economische eenheid’ beschouwd moet worden. Volgens mij is de mededingingsautoriteit strenger dan nodig
is. De paprikasector is hierdoor de mist ingegaan.

Ook is onduidelijk wat bedrijven aan markt- en prijsinformatie uit mogen wisselen.

Zou het niet goed zijn om hiervoor beleidsregels op te
stellen? Wil de initiatiefnemer dit meenemen?

Fosfaatafspraken

Tot slot nog een vraag voor de staatssecretaris.

Afspraken van producenten- en brancheorganisaties mogen geen marktverstorend effect hebben. Zijn de afspraken van de zuivelsector over fosfaatreductie in 2017 juridisch houdbaar? Gaan ook de mededingingsautoriteit en Europese Commissie daarin
mee? Ik wil nieuwe onaangename verrassingen graag voorkomen.