Over de noodzaak van afschrikking en slagkracht

Na jaren van naïef optimisme, wordt uiterst pijnlijk duidelijk dat de wereld niet bestaat uit allemaal goedwillende mensen. Integendeel, het kwaad is diep verworteld in de wereld, en ten diepste ook in onszelf. Het is dan ook goed dat de staat binnen de grenzen van haar verantwoordelijkheid alles doet wat kan om de vrede te bewaren en de burgers te beschermen tegen het kwade.

Het is een grote fout dat opeenvolgende Nederlandse regeringen jaren achtereen onze Defensie verwaarloosd hebben, ondanks waarschuwingen dat het een keer mis zou gaan. De inval Rusland in Oekraïne, maar ook het oplaaiende geweld in het Midden-Oosten hebben het tij gekeerd: vrijwel iedereen vindt nu dat er meer geld moet komen voor Defensie. SGP-woordvoerder Diederik van Dijk stond er uitvoerig bij stil in zijn eerste bijdrage aan de behandeling van de Defensiebegroting die ging over afschrikking, tanks, patrouillevliegtuigen, munitie en een IJzeren kanselier. Zijn hele bijdrage aan het debat is hieronder te lezen.

Ik realiseer mij dat ik aan het einde van de sprekersrij zit en de avond al ver is gevorderd. Daarom begin ik mijn bijdrage met een boeiend, historisch gesprek tussen Ulysess S. Grant (de bekende generaal uit de Amerikaanse burgeroorlog en latere president van de VS) en de Pruisische Otto von Bismarck, de zogenaamde IJzeren kanselier. Zij spraken elkaar in Berlijn, juni 1878, en hun gesprek ging over afschrikking. Ik heb het vertaald. Bismarck zegt tegen Grant: ‘Ik veronderstel dat als u aan het begin van de oorlog (de Amerikaanse burgeroorlog dus) een groot leger had gehad, dat dan die oorlog een heel stuk korter zou hebben geduurd.’ Waarop Grant antwoordt: ‘Ik denk dat we in dat geval helemaal geen oorlog hadden gehad; maar dat zullen we nooit zeker weten.’ Tot zover afschrikking in de negentiende eeuw.

Nederland heeft te lang op voet van oorlog geleefd met Defensie. Daardoor is onze krijgsmacht uitgehold en uitgewoond. Herstel is een zaak van lange adem en taai geduld. Daarom is de defensiebegroting die we vandaag behandelen des te belangrijker. Feit is dat de wereld steeds roeriger wordt. Aan ons de taak om bij te dragen aan de landsverdediging, verplichtingen aan bondgenoten en internationale missies. Dat kan niet zonder een goede Defensie. En die hebben wij in een vlaag van naïef optimisme na de Koude Oorlog in rap tempo afgebroken. Deze nieuwe begroting groeit en staat in het teken van het uitbouwen en opbouwen van Defensie.

Ik dank de heer Erkens van de VVD die namens de SGP sprak bij het wetgevingsoverleg. Daar sprak hij over personeel, onderhoudsachterstanden, bureaucratie, Ruimte voor defensie en munitie. Vandaag ronden we de begroting plenair af, hopelijk zonder in herhaling te vallen. Ik zal nu nog de financiën van Defensie, tanks, munitie en munitiebeheer bespreken. De militaire dreigingen nemen snel toe. Denk aan de acute dreigingen in het Midden Oosten en in de Golf. Wij leiden Oekraïense militairen op en zijn momenteel weer actief in Irak. Daarnaast stijgt het aantal cyber- en informatiedreigingen en voeren we steeds meer hybrideoorlogen. Dit doen wij met een defensiebudget dat al jaren te laag is; niet alleen volgens de SGP maar ook volgens de NAVO. Jaar op jaar geven wij niet genoeg uit en laten ook onze capability reviews zien dat we tekorten komen in de Defensieorganisatie. Maar voorzitter, het gaat beter.

In deze begroting is meer geld vrijgemaakt voor Defensie. Daarmee kan meer materieel gekocht worden, meer militairen worden beter betaald na de nieuwe CAO en is er een groter budget voor internationale veiligheid, onze bijdragen aan missies. Waarvoor alle steun. 

Er mist nog wel het een en ander in deze begroting waar nu nog geen financiële ruimte voor is gemaakt. De SGP denkt dan vooral aan eigen Nederlandse tanks en maritieme patrouillevliegtuigen. Die zijn broodnodig gezien het nieuwe dreigingsbeeld. Wij hopen dan ook dat de formerende partijen hier een prioriteit van maken. De financiën worden besproken aan de formatietafel. Als Kamer zijn we bezig met het door de SGP geïnitieerde wetsvoorstel om de NAVO-norm als minimum wettelijk vast te leggen en zo ruimte te creëren voor cruciale investeringen in Defensie nu en in de toekomst.
Over die tanks nog een vraag. Wij kregen voor de Kerst een brief met nadere informatie waar ook op onze wens voor onbemande systemen werd ingegaan en mogelijke aansluiting bij een Duits initiatief.

• Heeft de minister een termijn waarvoor ze antwoord moet geven op het Duitse vraagbundelingsinitiatief?
• Hoe verhouden de mogelijkheden van de Leopard 2A8 zich tot onze wens om op de middellange termijn ook met (deels) onbemande tanks te werken?

Dan nog kort de munitie. Ik sluit me aan bij veel van wat al in het wetgevingsoverleg is genoemd. Wij willen veel eisen stellen en het beste van alles, maar dat levert dilemma’s op. Wij willen zo veel mogelijk munitie, zo snel mogelijk, tegen de beste prijs en het liefste nog met Nederlandse industrie erbij betrokken. Er moeten echter ook op verschillende criteria afwegingen gemaakt worden en een optimale balans gevonden worden.

Er valt nog een ding op in de ons toegezonden Stand van Defensie. Dat is dat veel van de aanbevelingen over munitiebeheer nog niet gereed zijn. Als er meer eigen en gebundelde inkoop gaat zijn, dan wil de SGP dat munitiebeheer beter op orde is en niet weer als onvolkomen beoordeeld wordt.

• Kan de minister ons vertellen hoe het met het verbeterplan 2022-2027 gaat? En moet dat plan nog gewijzigd worden gezien de vele munitieaankopen die wij gaan doen?