Onderwijs

Begroting OCW 2014
Roelof Bisschop (SGP)
30 oktober 2013

Zoals de geschiedenis haar zwarte bladzijden kent, bevat ook de onderwijsbegroting bladzijden die er beter niet hadden kunnen zijn. Tussen veel goeds zijn er ook de pagina’s 22 tot en met 25. Daar zijn naast streefscores voor Citotoetsen inmiddels ook gewenste eindexamencijfers opgenomen. Die wijze van besturen van het onderwijs doet eerder denken aan politiek uit de voormalige SovjetUnie dan aan een nuchtere Hollandse inzet. De SGP steunt het opnemen van concrete doelen en streefcijfers, waar mogelijk en nuttig. Hier niet dus. 

Het onderwijsveld heeft in navolging van het Cito nu officieel bedenkingen geuit bij de haalbaarheid van de gestelde Citodoelen. De SGP is benieuwd hoe het kabinet dit signaal serieus neemt. Wat ons betreft zit het probleem echter niet zozeer in de haalbaarheid, maar in de wenselijkheid. De SGP is ervan overtuigd dat cijfers vergaand te beïnvloeden en te verhogen zijn. De staatssecretaris heeft hier denk ik meer gelijk dan het onderwijs. De kernvraag is echter of de werkelijkheid ook verbetert. In tegenstelling tot de staatssecretaris zijn wij niet bij voorbaat geneigd om stijgende cijfers als teken van succes te zien. De SGP ontvangt graag een reactie op de constatering van de Inspectie dat het grootste deel van de verbetercapaciteit van leraren wordt opgeslokt door rekenen en taal. Is die eenzijdige besteding van de verbetercapaciteit wenselijk?

Leve de vakman!
Leraren kunnen beter lesgeven dan de overheid. De overheid moet de professionele vrijheid van leraren dus bewaken. Om dat te waarborgen heeft de SGP afgelopen maandag een conceptwetsvoorstel naar het onderwijsveld gestuurd. Door een betere afstemming  tussen scholen en de inspectie kan de kwaliteit van het onderwijs worden verbeterd. Controleren en stimuleren moeten duidelijker afgebakend worden. Onderkent het kabinet dat een heldere relatie tussen scholen en de inspectie een belangrijke schakel is om tot kwaliteitsverbetering te komen? Ik hoop dat de regering dit constructieve initiatief daarom welwillend wil bezien.

Vorig jaar heb ik een motie aangehouden die om een concreet overzicht vraagt met maatregelen om de ruimte voor leraren te vergroten. Dat was immers een prominent punt in het regeerakkoord. Inmiddels zijn verschillende documenten en  actieplannen gestuurd, maar een lijstje heb ik nog niet gezien. Vooralsnog blijft het bij de aankondiging dat er onderzoek opgestart wordt. Kunnen we de lijst met concrete actiepunten binnenkort verwachten?

Startkwalificatie
De SGP vindt het belangrijk dat alle jongeren die het voortgezet onderwijs met een diploma verlaten gelijkwaardige kansen hebben. Dat is nu niet het geval. In tegenstelling tot diploma’s voor havo en vwo wordt het diploma vmbo niet als startkwalificatie aangemerkt. De Raad voor maatschappelijke ontwikkeling heeft hierover een behartenswaardig advies geschreven en veronderstellingen getoetst. Jongeren met een VMBO-diploma kunnen in veel gevallen prima aan de slag op de arbeidsmarkt, maar hun kansen worden in wielen gereden wanneer de overheid zegt dat hun diploma onvoldoende waarde heeft. De SGP vindt dat onwenselijk.  Wil de staatssecretaris verkennen of verruiming van de definitie van de startkwalificatie mogelijk is?

Goed onderwijsbestuur
Inmiddels hebben we in bijna alle onderwijssectoren te maken met falende besturen. Minder dan tekortschietende regels heeft dat vooral te maken met een cultuurprobleem. De SGP is er nog niet gerust op dat er een klimaatverandering is ontstaan. De SGP wijst graag op het inspectierapport over de samenwerking tussen ROC Amsterdam en ROC Flevoland. Waarom heeft dat zolang geduurd? Wat heeft het volgens de minister te zeggen wanneer bestuurders een praktisch gerealiseerde fusie met allerlei juridische en formalistische argumenten willen ontkennen? Kan de minister bovendien eens uitleggen hoe voldaan wordt aan de eis dat bestuurders niet in meerdere colleges van bestuur mogen zitten, wanneer beide bestuurders in een overkoepelend bestuur zitten dat feitelijk de leiding heeft?

Studiefinanciering & Europa
Een steeds groter deel van de Europese koek wordt besteed aan studiebeurzen. Ook brokkelt Europa in toenemende mate in de melk als het gaat om onze studiefinanciering. De SGP stelt graag twee punten aan de orde:
- Recent was te lezen dat de Eurocommissaris ook beurzen wil geven aan niet-Europeanen. De Erasmusbeurs wordt daarmee een soort lokmiddel om wereldburgers binnen te halen. Wat is de visie van de minister hierop? Past dit binnen de ambitie van het regeerakkoord om meer onderwerpen aan de lidstaten over te laten? De SGP vindt dat deze subsidie een brug te ver gaat. Goede bedoelingen hoeven niet zo duur te zijn.  
- Het Europese Hof van Justitie rekt de mogelijkheden op voor studenten die geen band hebben met Nederland om studiefinanciering te krijgen, zelfs in strijd met de oorspronkelijke  bedoeling van de verordening. De Kamer heeft vorig jaar de motie Bisschop/Rog aangenomen die deze beweging wil terugdraaien. Graag hoor ik hoe het hiermee staat. De brief waar de regering naar verwijst ziet slechts op een beperkte groep en is dus geen afdoende antwoord. Graag krijg ik ook de bevestiging dat echt gestreefd wordt naar een Europese koerswijziging die recht doet de betreffende verordening.

De SGP vindt het overigens voor studenten en instellingen belangrijk dat zij van dit kabinet snel en  definitief duidelijkheid krijgen over de toekomst van de studiefinanciering. Wat is nog de noodzaak van aanvullende investeringen nu het herfstakkoord er is? Gelet hierop ziet de SGP op dit moment in ieder geval weinig perspectief meer voor een leenstelsel in de bachelor.  Graag reactie.

Tot slot. In het onderwijsbeleid voert de overtreffende trap steeds hoger. Normaal moet super worden en zonder excellentie kun je niet meer aankomen. Good is inmiddels karig, want great is beter. Allemaal prima, maar het risico bestaat dat we overal mee bezig zijn, terwijl we gewoon goed onderwijs uit het oog verliezen. De SGP wenst de regering veel wijsheid.