Niet meedoen is verliezen!

Tijdens het commissiedebat over de participatiewet sprak SGP-Kamerlid André Flach over de bijstand, kostendelersnorm en eenverdieners. Bij dit debat, dat plaatsvond op donderdag 16 januari, was staatssecretaris Nobel (Participatie en integratie) aanwezig. De bijdrage van Flach is hieronder te lezen.

Meedoen is belangrijker dan winnen, wordt wel gezegd. Je zou daar aan toe kunnen voegen: niet meedoen is verliezen. Daarmee bedoel ik niet dat je een loser bent als je niet meedoet, want ieder mens telt. Maar wanneer iemand langs de kant staat in onze samenleving betekent dat wel verlies. Verlies aan inkomen, verlies aan contacten, verlies aan eigenwaarde en verlies ook voor de samenleving. Daarom wil de SGP een samenleving die voor iedereen toegankelijk is en waaraan alle mensen een waardevolle bijdrage kunnen leveren. Dat vraagt een verantwoordelijke instelling van de burger en een betrouwbare, stimulerende houding vanuit de overheid.

Van bijstand naar werk
Inmiddels zijn meer dan 400.000 mensen afhankelijk van een bijstandsuitkering en is er sprake van een grotere instroom dan het aantal mensen dat uitstroomt. We zien ook dat steeds meer jongeren in de bijstand belanden.

• Wat zijn volgens de staatssecretaris de oorzaken van de toename van het aantal bijstandsgerechtigden en het aandeel jongeren daarin?

Gemeenten hebben lokaal goed inzicht in wie er in de bijstand zitten. In de praktijk blijkt dat zij de meest kansrijke mensen snel aan het werk helpen, maar dat dit onvoldoende lukt voor mensen die langdurig in de bijstand zitten door een gebrek aan budget. Uitzenders en bemiddelaars zijn uitstekend in staat deze mensen te matchen en hen aan het werk te helpen. Publiek-private samenwerking moet versterkt worden bij de zoektocht naar werk. Geef bedrijven een volwaardige plek in de nieuwe regionale werkcentra en bied inzicht in bijstandsgegevens van langdurig bijstandsgerechtigden, zodat zij deze mensen gemakkelijker in contact kunnen brengen met potentiële werkgevers. Bij een enorm krappe arbeidsmarkt ligt de winst hier voor het oprapen. Daarom wil de SGP dat het kabinet komt met een offensief om mensen uit de bijstand aan het werk te helpen.

• Welke rol ziet de staatssecretaris hierin voor stevigere handhaving?

Er zijn ook mensen die vanuit de bijstand de stap naar het ondernemerschap willen wagen.Dat moeten we aanmoedigen, maar dat moet geen keus uit wanhoop zijn. Ik vraag de staatssecretaris te bekijken hoe we ondernemers in de dop kunnen helpen en stimuleren bij deze stap.

• Wat vindt hij van het invoeren van een ‘ondernemersdiploma’, zodat mensen met deze ambitie worden opgeleid tot een succesvol ondernemer?

Kostendelersnorm
Sinds de invoering van de Participatiewet tien jaar geleden kennen we in Nederland de kostendelersnorm. Er vanuit gaan dat gezinsleden elkaar ondersteunen, vindt de SGP niet meer dan logisch. Ook mijn fractie ziet de bijstand als een vangnet, waarbij de eigen verantwoordelijkheid van mensen een belangrijk gegeven is. Na tien jaar is het wel goed de peilstok ter hand te nemen. De situatie op de woningmarkt en de zorgvraag hebben in achterliggende jaren ook niet stilgestaan. Terwijl informele zorg gestimuleerd zou moeten worden, kunnen mantelzorgers gekort worden op hun uitkering. We zien soms zelfs dat de thuiswonende kinderen zich gedwongen voelen het huis te verlaten, zodat er nog een huishouden ontstaat. Het zou dus kunnen zijn dat de kostendelersnorm averechtse effecten kent. De SGP vindt het daarom tijd om alle maatschappelijke kosten en baten van de ze maatregel in kaart te brengen, bijvoorbeeld op het terrein van wonen en zorg. Daar zou onderzoek naar worden gedaan, maar dat heeft maar beperkt inzicht opgeleverd.

• Wil het kabinet kijken hoe hier alsnog breder inzicht in kan worden verkregen, bijvoorbeeld via een experiment of uitgebreider onderzoek?

Eenverdieners
De eenverdienersproblematiek ligt als een steen op de maag van de SGP. Eenverdieners zijn niet alleen te vinden in de SGP-achterban. Sterker nog, er zijn heel veel eenverdieners te vinden onder kiezers van links tot rechts. Zij kiezen hiervoor om uiteenlopende redenen, bijvoorbeeld vanwege mantelzorg, zorg voor de kinderen of vanwege een chronische ziekte of beperking.
Gezinnen waarbij een van de ouders het inkomen verdient, verkeren in zwaar weer nu de inflatie zijn tol blijft eisen. Zij lopen zelfs vijf keer meer risico op armoede dan tweeverdieners. Daarom hebben wij voorgesteld dat de staatssecretaris in overleg met gemeenten gaat kijken welke maatregelen nodig zijn om eenverdieners die financieel in de knel zitten, te helpen. Hoe gaat het kabinet deze motie uitvoeren?