18 juni 2025

Maak derogatiebeleid waar Brussel niets tegen in kan brengen

De Tweede Kamer debatteerde op 18 juni met minister Wiersma en staatssecretaris Rummenie over het stikstof en mestbeleid. De bijdrage van SGP-Kamerlid Flach is hieronder te lezen.

Wie boeren aanspreekt op hun vakmanschap bereikt meer dan wie op hun tenen gaat staan. De SGP staat voor verduurzaming van de landbouw, ecologisch en economisch. Cruciaal is dat ondernemers mee kunnen schakelen met Den Haag.
En andersom! Dat Den Haag ziet waar ondernemers al mee bezig zijn en daar erkenning voor geeft.

Achtste actieprogramma Nitraatrichtlijn
We wachten op het concept van het achtste nitraatactieprogramma.
De tijd dringt. Welke ruimte hebben de sectorpartijen en wij als Kamer nog om mee te denken en te sturen?

De SGP pleit al heel lang voor een meer gebiedsgerichte aanpak. Hoe gaat de minister dit vormgeven? De SGP heeft er eerder voor gepleit niet heel Nederland aan te wijzen als kwetsbaar gebied. In bijvoorbeeld het Rivierengebied zijn weinig problemen met de waterkwaliteit. Niet overal is de landbouw een probleem. Welke stap gaat de minister op dit punt zetten?

Wat gaat de minister doen met de aanwijzing van Nutriënten Verontreinigde gebieden? Enkele gebieden zouden op basis van meer actuele data niet meer aangewezen hoeven te worden. Kustgebieden waar fosfaatrijke kwel het probleem is, horen er ook niet bij.

Derogatie
De Europese Commissie schrijft in de politieke dialoog met de Kamer dat derogatie leidt tot verslechtering van de waterkwaliteit. De Commissie verwijst naar een Wageningse studie waarin twee zaken ontbreken. Eén: de resultaten van praktijkonderzoek waaruit blijkt dat geen sprake is van verhoogde nitraatuitspoeling bij rundveemest. En twee: de realiteit dat bij verlies van derogatie grasland wordt omgezet in bouwland, wat veel beroerder is voor de waterkwaliteit. Hoe komt het dat de Europese Commissie nog steeds een verkeerd beeld heeft?

De SGP pleit voor inzet op een vorm van derogatie waar Brussel objectief gezien gewoon weinig tegen in te brengen heeft. Ik heb eerder een derogatie voor bedrijven met alleen blijvend grasland voorgesteld. Je kunt ook denken aan een derogatie gekoppeld aan een korting op de totale stikstofgebruiksnorm als individuele randvoorwaarde. Of aan een derogatie als een ondernemer weidegang toepast en voldoet aan een bepaalde mate van grondgebondenheid. Hoe pakt de minister dit op? De Nitraatrichtlijn vereist dat het Nitraatcomité toetst aan objectieve criteria. Als zo’n duurzame derogatie daar linksom en rechtsom aan voldoet, is het tijd om onze poot stijf te houden .

Verrekenen gasvormige stikstofverliezen
De minister werkt aan een protocol om melkveehouders de gelegenheid te geven gasvormige stikstofverliezen te verrekenen. De seinen staat op groen, maar er gaat kostbare tijd over heen. Gaat de minister ervoor zorgen dat melkveehouders nog voor dit jaar het protocol kunnen toepassen?

Afroming dierrechten
We hebben een stevige discussie achter de rug over de afroming van productierechten. Bedrijven in de varkens- en pluimveehouderij die afhankelijk zijn van de lease van rechten zien hun toekomst met angst en beven tegemoet. De minister heeft toegezegd dat er weegmomenten komen en dat de afroming zo mogelijk bijgesteld wordt. Waar blijft het eerste weegmoment? Wat is de boodschap van de minister voor deze leaseafhankelijke bedrijven? Ligt er al een spoed-amvb klaar om de afroming van productierechten te schrappen?

Extensiveringsregeling
De minister werkt aan een regeling voor tijdelijke extensivering van melkveebedrijven. Wat is het tijdpad hiervoor?

Rekenkundige ondergrens
De afdeling advisering van de Raad van State is kritisch over de rekenkundige ondergrens. Ik heb in een eerder debat de inzet van de minister voor een rekenkundige ondergrens een verademing genoemd. Maar, ik heb wel een oproep gedaan: doe het slim en beheerst. We zitten niet te wachten op een nieuwe groep PAS-melders. Kies voor een beoordelingsvrijstelling in plaats van een vergunningvrijstelling voor meer rechtszekerheid. Minister en Raad van State vinden dit juridisch niet logisch. Helder, maar het is juridisch toch niet onmogelijk?
Zorg voor randvoorwaarden, zoals een vorm van salderen op emissieniveau, en voor registratie, zodat de hand aan de kraan blijft. Begin bij tijdelijke deposities en afgebakende groepen, zoals de PAS-knelgevallen. Ik zie hier in de brief weinig van terugkomen. Hoe gaat de minister zorgen voor slimme en beheerste invoering van de rekenkundige ondergrens, zodat deze standhoudt?

Tot slot
Wanneer gaat de minister stikstofruimte uit de opkoopregelingen tijdelijk beschikbaar stellen aan provincies om handhavingsverzoeken richting PAS-melders af te kunnen wijzen? Waar blijft de ruimte voor bijvoorbeeld PAS-melders om via de Kringloopwijzer, inclusief een onafhankelijke toets, emissiereductie door managementmaatregelen aan te tonen en zo binnen hun vergunning te blijven?