Licht aan de Groningse horizon

Vandaag debatteert de Tweede Kamer opnieuw over de aardbevingenproblematiek in Groningen. De SGP is in grote lijnen tevreden over de inzet van minister Wiebes. De gaswinning moet teruggeschroefd worden naar 12 miljard kuub per jaar. De minister wil dat ook.

Bewoners en ondernemers met schade hebben niet langer meer te maken met de NAM. De Staat neemt die verantwoordelijkheid op zich. Het schadeprotocol richt zich op nieuwe schadegevallen. De SGP benadrukt dat ook oude, maar nog niet opgeloste schadegevallen snel en ruimhartig afgehandeld moeten worden.

De SGP ziet mogelijkheden voor snelle reductie van de gaswinning. Onderzoek van de NOS leert dat in Frankrijk Groningergas omgezet wordt naar zogenaamd hoogcalorisch gas. Dan zou meer gewonnen en geëxporteerd worden dan echt nodig is. SGP-Kamerlid Roelof Bisschop: ‘Dit zal toch niet waar zijn? Steeds is gezegd dat we niet meer exporteerden dan noodzakelijk was. Gaat deze kop er snel af?’ Verder valt op dat mogelijkheden als stikstofconversie, verrijking, en buffering door gasopslag beter benut kunnen worden, maar dat Wiebes en de Gasunie daarbij de indruk wekken dat ze de touwtjes niet alleen in handen hebben. Bisschop: ‘Kan de minister niet meer uit de kast halen dan een dringend beroep op anderen?’

De SGP constateert verder dat de NAM bij de versterkingsopgave nog steeds aan zet is. Bisschop: ‘Dat zorgt voor veel getouwtrek, waar bewoners de dupe van zijn.’ Het Kamerlid pleit ervoor om ook hier de NAM meer op afstand te zetten.

De SGP pleit in het debat ook voor een apart programma voor de agrarische sector, zoals nu ook bij scholen in Groningen het geval is. Bisschop: ‘Groningse boeren hebben problemen die tot nu toe onvoldoende geadresseerd worden, zoals lekkende mestkelders, verzakkende silo’s en betonpaden en drainageproblemen. Voor de aanpak van deze specifieke problemen en schadegevallen is meer nodig dan alleen een schadeprotocol.’

Lees hieronder de volledige bijdrage van SGP-Kamerlid Roelof Bisschop aan het debat over de gaswinning in Groningen, gehouden op 7 februari 2018:

Kamerbreed zijn we ervan doordrongen dat we Groningen veel te lang in de steek hebben gelaten. Denk je eens in: elke dag in spanning te moeten zitten over de volgende beving, de volgende scheuren, het volgende gedoe met schadeafhandeling. En dan helpt het niet als je het gevoel hebt dat het verre Den Haag haar schouders ophaalt en eigen portemonnee verkiest boven jouw veiligheid.

Inmiddels is er veel veranderd. Er ligt een nieuw schadeprotocol waarbij Den Haag de verantwoordelijkheid helemaal naar zich toetrekt. De minister neemt het advies van het Staatstoezicht om de gasproductie flink te verlagen over. Ik lees in een persbericht uit Groningen: ‘We zijn nog lang niet klaar, maar het eerste vloertje naar het herstel van vertrouwen lijkt hiermee gelegd.’ Het is nu de opgave om de mooie woorden in de praktijk ook waar te maken!

Die inzet van de Staat is geen toegift, maar alleszins geboden. Ik lees in de gepubliceerde geheime overeenkomst: ‘Staatsmijnen (handelende voor en namens de Staat der Nederlanden) en NAM gaan hierbij een maatschap aan met als doel gezamenlijk het beleid te voeren inzake en het economisch belang te dragen bij de opsporing en ontginning door NAM van de aardgasvoorkomens (…).’

Terug naar 12 miljard m³ gas

De SGP steunt de inzet om de gaswinning terug te schroeven naar het niveau van 12 miljard kuub. De harde werkelijkheid is wel dat dit, ook met de beste wil van de wereld, niet van vandaag op morgen geregeld kan worden. Dat neemt niet weg dat we ons uiterste best moeten doen. In dit verband een paar vragen.

Onderzoek van NOS leert dat meer Groningergas geëxporteerd wordt dan nodig is. In Frankrijk is vorig jaar bijna 1 miljard kuub omgezet in hoogcalorisch gas. Dit zal toch niet waar zijn? Steeds is gezegd dat we niet meer exporteerden dan noodzakelijk was. Graag opheldering. Gaat deze kop er snel af?

De minister schrijft dat in het huidige gasjaar minder gas gewonnen kan worden als gestuurd wordt op hogere inzet van stikstof. Hij doet hiervoor een dringend beroep op de NAM en GasTerra. Het klinkt alsof hij geen instrumenten heeft om dit af te dwingen. Ik lees in een brief van de Gasunie dat ze afhankelijk is van ‘de mogelijkheden van de markt om te sturen’. Het begint bij mij wat te kriebelen. Kan de minister niet meer uit de kast halen dan een dringend beroep? Doet hij ook een beroep op het buitenland?

Als ik het goed heb begrepen is op dit moment nog geen sprake van maximale benutting van verrijking van Gronings gas met hoogcalorisch gas voor de export. Waarom niet? Gaat de minister dit opvoeren?

 In hele zachte winters is 14 miljard m³ gas nodig. In strenge winters ligt dit veel hoger. Tot nu toe wordt daar beperkt op ingespeeld, vanwege de gedachte dat teveel fluctuatie van de gaswinning voor extra bevingen zorgt. Het Staatstoezicht geeft nu aan dat veldbrede beperking van de fluctuatie niet nodig is. Wel moet regionale fluctuatie voorkomen worden. Wat betekent dit voor het minimale gaswinningsniveau? Hoe gaat de minister zorgen voor een effectieve aansturing van de gaswinning?

We moeten voorkomen dat de NAM het onderste uit de kan haalt, terwijl de lage gasvraag een lager winningsniveau mogelijk maakt.

TNO gaf aan dat meer gedaan kan worden met gasopslag als buffer voor de gasvraag in een strenge winter. Wat is de inzet van de regering op dit punt?

De minister heeft 200 industriële bedrijven verzocht energie te besparen en over te stappen op hoogcalorisch gas. Deze bedrijven zullen, begrijpelijk, niet zomaar in beweging komen. Hier is echter wel winst te behalen. Zo gaf de Gasunie aan dat omschakeling van zeven grote industrieën en energiebedrijven ruim 2 miljard kuub Groningergas kan besparen. Wat gaat de minister doen om ervoor te zorgen dat bedrijven echt aan de slag kunnen gaan?

De glastuinbouwsector geeft aan dat er verschillende mogelijkheden zijn om het terugdringen van het aardgasgebruik in deze sector te versnellen. Gaat de minister deze handschoen oppakken?

Stikstofinjectie

Een groep wetenschappers pleit voor stikstofinjectie. Door verlaging van het winningsniveau liggen de kosten inmiddels lager dan in het verleden is voorgerekend. Hoe kijkt de minister tegen deze optie aan?

Schadeprotocol

Naar aanleiding van het nieuwe schadeprotocol nog een paar punten. Er liggen nog 6000 openstaande schademeldingen van voor 31 maart 2017. De minister schrijft enerzijds dat deze ook opgepakt worden door de nieuwe commissie en anderzijds dat de NAM nog een ultieme poging zal doen om ze af te handelen. Wie gaat het nu doen? Hoe dan ook is van belang dat openstaande schademeldingen snel en ruimhartig opgelost worden, en dat de commissie ingeschakeld kan worden als bewoners er met de NAM niet uitkomen. 

Groningse boeren hebben vorige week de stoute laarzen aangetrokken en zijn met tractor en al naar Den Haag gereisd. Ze hebben problemen die tot nu toe onvoldoende geadresseerd worden: lekkende mestkelders, verzakkende silo’s en betonpaden en drainageproblemen, die het gevolg zijn van zowel aardbevingen als bodemdaling. Voor scholen is gekozen voor een apart programma. Wil de minister dit ook doen voor de landbouw? Het mag niet zo zijn dat boeren in de kou blijven staan.

Bij de versterkingsopgave is de NAM nog steeds aan zet. Dat zorgt voor veel getouwtrek, waar bewoners de dupe van zijn. Kijkt de minister ook hier naar het op afstand zetten van de NAM?

Tot slot

Tot slot wil ik nog even terugkijken. De SGP had en heeft een slecht gevoel over de enorme gasproductie in 2013, het jaar na de eerste rode kaart van het Staatstoezicht op de Mijnen. Minister Kamp deed destijds of zijn neus bloedde. Voormalig inspecteur-generaal De Jong zei onlangs dat het ministerie wel degelijk op de hoogte was en bewust ruimte had gegeven voor het productieniveau van meer dan 50 miljard kuub. Ik hoor graag hoe dit zit.