Leren leven met het virus || Bijdrage Van der Staaij aan het coronadebat

Lees of bekijk hier de bijdrage van SGP-Kamerlid Kees van der Staaij aan het plenaire debat over de ontwikkelingen van het coronavirus.

Er wordt wat druk van de ketel gehaald door basisscholen weer voorzichtig open te laten gaan. De SGP is ook blij met de mogelijkheid voor winkeliers om afhalen van bestellingen mogelijk te maken. Dan komt er ook weer een beetje lucht voor winkeliers. De motie van mijn collega Stoffer die daartoe opriep, werd dinsdagmiddag aangenomen en 's avonds al uitgevoerd, dus hij was in ieder geval zeer tevreden.

Het blijkt nog steeds dat de nood op allerlei terreinen groot is en dat ook de druk op de zorg hoog blijft. Er wordt een nieuwe golf besmettingen verwacht, zo hoorden we vanmorgen ook weer bij de technische briefing. Er wordt weer een stijging van het aantal ziekenhuisopnames verwacht. Mijn vraag is ook: hoe bereidt het kabinet de zorg hierop voor? Eerder heb ik een motie ingediend met de VVD om te vragen naar opschaling van ziekenhuiszorg en de zorg voor coronapatiënten buiten die ziekenhuizen. Wat is er nu precies gebeurd om dat voor elkaar te krijgen? We hoorden dat veel vrijwilligers die zich aanboden om tijdelijk in de ziekenhuiszorg aan de slag te gaan ongeschikt werden bevonden. Maar ik las gisteren nog dat een militair en een tropenarts zeiden: als de besten niet beschikbaar zijn, zijn de beschikbare de besten. Zou je vanuit dat perspectief toch niet kunnen kijken of je, als we het over een aantal maanden of weken aan zien komen, de tijd nu niet beter kan benutten om nog meer opschaling voor elkaar te krijgen, ook om de reguliere zorg ruimte te kunnen bieden?

Het perspectief blijft onzeker. Dat is niet voor niets natuurlijk, doordat we nu over de zorgen over varianten spreken, waar we een halfjaar geleden nog niet van wisten. Maar als het virus nu steeds met varianten komt, zou de bestrijding van het virus dan niet ook meer varianten moeten kennen? De huidige benadering blijft vooral om contacten te beperken als besmettingen toenemen. Dat is zeer begrijpelijk, maar het is simpelweg niet eindeloos vol te houden. Want we weten dat ook de zorgen en de negatieve bijwerkingen van die maatregelen zich juist na langere tijd steeds sterker laten voelen. Moet het scenario "hoe te leven met langdurige aanwezigheid van het virus" niet ook eerlijk onder ogen worden gezien, als bijvoorbeeld vaccinaties niet zouden werken tegen bepaalde varianten? En is het niet verstandig om over de dilemma's die daarbij naar voren komen serieus advies in te winnen van een bredere groep dan alleen virologen? Ik hoor graag de reactie van het kabinet daarop. Het gaat toch een beetje om dat langeretermijnverhaal, als het zou zijn dat het verhaal van "even de kiezen op elkaar; we zijn er bijna" uiteindelijk lastig vol te houden blijkt.

Nog één opmerking wil ik daaraan toevoegen over de besluitvorming van de afgelopen tijd. Ik begrijp alle dilemma's, en dat het kabinet zich graag wil baseren op wetenschappelijk advies. Maar met collega Segers had ik ook wel het idee dat de duidelijke scheiding van de virologische duiding door het OMT en de politieke weging door het kabinet wel wat door elkaar beginnen te lopen. Het lijkt er dan op dat er wordt gevraagd "OMT, vinden jullie ook niet dat scholen weer verantwoord open zouden kunnen?" en "OMT, zou het toch niet een goed idee zijn om de avondklok nog even vol te houden?" Het wordt anders geformuleerd, maar het gevoel bekruipt me dat het kabinet uiteindelijk graag wil kunnen zeggen "we volgen het OMT-advies", maar dat het al wel op een bepaalde manier voorgekookt is. Die Catshuissessies hebben daar natuurlijk ook een rol in. We hebben de indruk dat die wekelijkse zondagse Catshuissessies niet alleen afbreuk doen aan de wekelijkse rustdag, maar ook aan de scheiding tussen politiek en wetenschap.

Dan de vaccinaties. Ik wil toch even ingaan op het actuele punt dat de heer Wilders ook benoemde. Ik schrok ook even op van het bericht: vragen naar vaccinatiebewijs mag. Dat was dan een hele korte samenvatting van het advies van de Gezondheidsraad. Het geldt ook voor winkels, horeca en andere instellingen. Als je het rapport bekijkt, zitten er heel wat meer nuances in en moet er aan heel wat eisen voldaan zijn, wil dat het geval zijn. Maar het maakt je natuurlijk wel gelijk heel erg ongerust, als dat de uitstraling ervan is. Mijn fractie heeft ook steeds bepleit: geen dwang en drang op dit vlak. Dus ik hoor graag of het kabinet snel met een reactie kan komen op dat advies van de Gezondheidsraad, en misschien ook daarbij de vraag kan betrekken die, zo begreep ik, is gekomen van de Duitse ethiekraad, over voorrechten in het kader van vaccinaties. Graag hoor ik daar een reactie van het kabinet op.

Als het gaat om de vaccinatiestrategie, heb ik een vraag over de zorgen die bij wijkverpleegkundigen leven. Doordat zij veel later aan de beurt zouden zijn dan eerder het geval was, zouden zij een groter risico lopen om kwetsbare ouderen te besmetten. Is daar oog voor? Wanneer komt hierover duidelijkheid?

Tot slot noem ik het mentale welbevinden. Bij jongeren, maar ook bij ouderen, spelen eenzaamheid, stress en depressies. We hebben het daar vaker over gehad. Vandaag is het ook weer door collega's aan de orde gesteld. Ik heb daar twee vragen over. Er is door staatssecretaris Blokhuis bijna 60 miljoen vrijgemaakt voor lokale initiatieven. Kunnen ook landelijke acties worden ondersteund, bijvoorbeeld via het bestaande platform #nietalleen?

Dan mijn laatste vraag. Ik begrijp dat er nu af en toe gesneden gaat worden in de budgetten van de geestelijke gezondheidszorg, omdat ze juist even een terugval hadden van het aantal mensen dat zich daar aandiende. Het zou toch wel heel ongelukkig zijn als dit tot ontslag van personeel moet leiden. Deze mensen heb je straks weer heel hard nodig. Wil het kabinet daar, in overleg met de zorgverzekeraars, nog eens goed naar kijken?