Langdurige zorg

 Visie SGP op hervorming langdurige zorg

Kees van der Staaij: ‘steun mantelzorg meer en waarborg keuzevrijheid’

De SGP kan zich vinden in de beweging die gemaakt wordt naar een meer zorgzame samenleving, maar het baart ons grote zorgen dat dit gebeurt in een tijd dat de gemeenschapszin kleiner is dan ooit. Ook maakt de SGP zich zorgen over de omvang van de bezuinigingen. Pas als er voldoende waarborgen zijn dat kwetsbare mensen niet tussen wal en schip vallen, zal de SGP haar eindoordeel over de voorgenomen plannen geven.

Bij de beoordeling van de plannen is het voor de partij cruciaal dat mensen kunnen kiezen voor een zorgaanbieder die zorginhoudelijk en levensbeschouwelijk bij hen past. Hoewel de staatssecretaris over keuzevrijheid en eigen regie mooie intenties uitspreekt, is dat principe volgens de SGP nog onvoldoende hard geborgd.
Het kabinet rekent in de nieuwe plannen op meer hulp van mantelzorgers en vrijwilligers. Veel mantelzorgers zijn echter al overbelast. Om een groter beroep te doen op mantelzorgers en vrijwilligers moet eerst het belastingsysteem worden aangepast: het kabinet moet zich inspannen voor een gelijkere fiscale waardering van betaalde en onbetaalde arbeid. De SGP wil dat vrijwilligerscoördinatoren, die een belangrijke aanjaagrol hebben bij het maken van verbindingen tussen de formele en informele zorg, meer worden ingezet. Ook wil de SGP dat gemeenten én zorgaanbieders financieel beloond worden als zij veel mantelzorgers en vrijwilligers weten te betrekken bij de zorg en ondersteuning.

Nota overleg langdurige zorg

Voorzitter. We staan aan de vooravond van een ingrijpende verandering in de zorg. De SGP kan zich goed vinden in de beweging die gemaakt wordt naar een meer zorgzame samenleving, maar het baart ons grote zorgen dat dit gebeurt in een tijd dat de gemeenschapszin kleiner is dan ooit. Sociale netwerken zijn vaak ernstig verzwakt, waardoor de grote bezuinigingen – bijvoorbeeld op huishoudelijke hulp - extra hard kunnen aankomen. Hoe zorgt de staatssecretaris ervoor dat de verbinding tussen mensen weer tot stand komt? Op basis waarvan denkt de staatssecretaris dat de ingeboekte bezuinigingen haalbaar en realistisch zijn, zodat niemand tussen wal en schip valt? Is de staatssecretaris bereid sterk de regie te voeren tijdens de transitiefase, zodat cliënten vanaf dag 1 kunnen rekenen op professionele zorg en ondersteuning. Pas als er voldoende waarborgen zijn dat kwetsbare mensen niet tussen wal en schip vallen en dat negatieve effecten – bijvoorbeeld voor aanbieders en personeel – zoveel mogelijk beperkt worden, zal de SGP haar eindoordeel over de voorgenomen plannen geven.

Afbakeningscriteria

Voorzitter. Voor veel zorgvormen is nog onduidelijk hoe die straks voor de cliënt georganiseerd wordt. Moet iemand die verzorging uit de Wmo ontvangt en een doorligwond krijgt bijvoorbeeld tijdelijk voor verpleging én verzorging aankloppen bij de zorgverzekeraar? En is het niet te optimistisch dat de helft van de cliënten met een verstandelijke handicap met een zorgzwaarte 3 thuis kan blijven wonen? Ik vraag de staatssecretaris zo snel mogelijk volstrekte helderheid te geven over de afbakeningscriteria. Ik heb daarover nog de volgende vragen:

• De gespecialiseerde zorg die kinderen met een verstandelijke handicap in een gespecialiseerd kinderdagcentrum (kdc) en in voorzieningen voor kortdurend verblijf ontvangen, zorgt ervoor dat zij langer thuis kunnen wonen. Is de staatssecretaris bereid deze specialistische zorg in de kern-AWBZ te houden?
• Is staatssecretaris bereid de financiering voor de verpleging, verzorging én begeleiding van palliatieve zorg bij elkaar te houden in de kern-AWBZ?
• Ik merk dat de plannen rond begeleid wonen nog onduidelijk zijn en veel onzekerheid veroorzaken. De scheiding tussen behandeling en participatie is niet altijd eenvoudig te maken. Hoe voorkomt de staatssecretaris dat patiënten heen en weer geschoven zullen worden tussen verschillende verzekeraars en gemeenten?
• Er zijn veel landelijke voorzieningen - bijvoorbeeld de tienermoederopvang van Siriz en de adoptienazorg - die nu een landelijke instellingsubsidie ontvangen. Hoe borgt de staatssecretaris de ondersteuning die in deze en andere instellingen met subsidie geboden wordt? 

10-uurscriterium begeleiding

Voorzitter. De SGP vindt het zorgelijk dat veel cliënten hun begeleiding in 2014 niet meer kunnen organiseren met een persoonsgebonden budget. Ik vrees ook dat het 10-uurscriterium grote risico’s met zich meebrengt voor innovatieve zorgondernemers. Is het mogelijk het 10-uurscriterium te vervangen door een zorginhoudelijke toets 

Mantelzorg en vrijwilligerswerk

Voorzitter. De SGP vindt het een goede zaak dat eerst wordt gekeken naar de eigen mogelijkheden van de mensen en hun omgeving. Juist daarom vind ik het zorgelijk dat het overheidsbeleid hinkt op twee gedachten. Waarom moet iedereen op de betaalde arbeidsmarkt actief zijn - zeg maar de lijn Bussemaker - terwijl mensen die luisteren naar deze staatssecretaris keihard fiscaal afgestraft worden? Komen er in het toegezegde actieplan ook concrete maatregelen die zorgen voor een gelijke waardering van betaalde en onbetaalde arbeid in de inkomstenbelasting?

Ik hoor ook graag hoe de staatssecretaris álle gemeenten aanjaagt om serieus werk te maken van de ondersteuning aan mantelzorgers en vrijwilligers. Als die niet op orde is – bijvoorbeeld door goede respijtzorg - zullen zij sneller overbelast raken, en zullen cliënten eerder een beroep doen op zwaardere zorg in de kern-AWBZ. Hoe worden inspirerende voorbeelden verspreid? Ik zou het bijvoorbeeld fantastisch vinden als gemeenten mantelzorgers die zorgtaken op zich nemen, in ruil daarvoor ontlasten met professionele huishoudelijke verzorging. Hoe stimuleert de staatssecretaris de inzet van vrijwilligerscoördinatoren, die een belangrijke aanjaagrol hebben bij het maken van verbindingen tussen de formele en informele zorg? Is de staatssecretaris ook bereid om professionele gemeenten én zorgaanbieders financieel te belonen als zij veel mantelzorgers en vrijwilligers weten te betrekken bij de zorg en ondersteuning?

Keuzevrijheid en eigen regie

Voorzitter. De zelfredzaamheid van mensen en hun netwerk kan heel ver gaan, maar als dat niet voldoende is, vindt de SGP het cruciaal dat professionele zorg geboden wordt die zorginhoudelijk en/of levensbeschouwelijk bij de cliënt past. Hoe borgt de staatssecretaris de keuzevrijheid en de eigen regie? Is de staatssecretaris bereid in de wetten op te nemen dat gemeenten en verzekeraars rekening moeten houden met de godsdienstige gezindheid, de levensovertuiging en de culturele achtergrond van de zorgvrager en de mantelzorgers om hen heen? Dit sluit goed aan bij de formulering in de nieuwe Jeugdwet.

De SGP is een fervent voorstander van persoonsvolgende bekostiging in alle zorgstelsels. Hoewel staatssecretaris hier mooie intenties over uitspreekt, is dat principe volgens de SGP nog onvoldoende hard geborgd. Is de staatssecretaris bereid het persoonsvolgend budget breed aan te bieden, zodat cliënten daarmee kunnen zelf kiezen voor alle kwalitatief goede zorgaanbieders die de zorg bieden voor een reële prijs? Hoe wordt voorkomen dat de strenge voorwaarden waaronder cliënten recht krijgt op een PGB, zo streng worden ingevuld dat bijna niemand daarvan meer gebruik kan maken?

De SGP maakt zich grote zorgen over de keuzevrijheid bij de zorgvormen die bij de zorgverzekeraar worden ondergebracht overgaan, zeker nu de restitutiemogelijkheid in de zorgverzekeringswet op de tocht staat. Hoe borgt de staatssecretaris ook daar de keuzevrijheid en de eigen regie?

Zorgverzekeringswet

Voorzitter. Ik vraag de staatssecretaris of hij de Kamer per brief inzicht kan geven in de premie-consequenties en de koopkrachteffecten die het gevolg zijn van de overheveling van de thuisverpleging en de GGZ naar de zorgverzekering. Graag zou ik daarin ook meegenomen zien hoeveel de AWBZ-premie daalt nu de kern-AWBZ wordt beperkt tot de meest zware zorg. Is de staatssecretaris bereid de Kamer het concept-besluit zorgverzekering in een vroeg stadium toe te sturen, zodat de Kamer zich hierover kan uitspreken over de samenhang met de andere wijzigingen, zoals de Wmo?

Voorzitter, het schrappen van de specifieke zorgkostenregeling en de veranderingen in de zorgverzekering treffen gemoedsbezwaarden tegen verzekeringen onevenredig hard. Ik ontvang graag een toezegging dat de staatssecretaris met ons gaat zoeken naar oplossingen.

Moties

Voorzitter, Duidelijk is dat er nog veel onduidelijk is. Pas als er voldoende waarborgen zijn dat kwetsbare mensen niet tussen wal en schip vallen zal de SGP haar eindoordeel bepalen.

Palliatieve zorg

We wachten de uitwerking van de toegangscriteria met spanning af. Voor nu dien ik de volgende motie in.

Mantelzorg en vrijwilligers

Dan informele zorg. Wil de staatssecretaris in zijn actieplan meenemen hoe zorgaanbieders en gemeenten financieel beloond kunnen worden voor een goede samenwerking tussen formele en informele zorg? Ik heb de volgende motie:

Keuzevrijheid en eigen regie

Voorzitter, de SGP houdt zorgen over de keuzevrijheid en eigen regie. Ik ontvang graag vóór Prinsjesdag de uitgewerkte ‘strenge criteria’ waaronder iemand recht krijgt op een persoonsgebonden / volgend budget. Graag ontvang ik ook een tijdsplanning hoe de ‘verschillende modaliteiten van persoonsvolgende financiering’ nader verkend worden met het zorgveld.

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

constaterende, dat goede palliatieve zorg, die multidisciplinair van aard is, gebaat is bij een eenduidige financiering, terwijl deze nu vaak heel versnipperd is;

verzoekt de regering de transitie te benutten om een eenduidige integrale financiering van de palliatieve zorg tot stand te brengen, waarbij het uitgangspunt is dat de zorg zo dicht mogelijk bij de burger thuis gegeven kan worden,

en gaat over tot de orde van de dag.

Van der Staaij
Dik-Faber
Otwin van Dijk
Keijzer

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

overwegende, dat het van belang is dat cliënten zorg kunnen ontvangen van zorgaanbieders die aansluit bij hun zorginhoudelijke en/of levensbeschouwelijke wensen en voorkeuren;

verzoekt de regering de keuzevrijheid en de eigen regie te borgen door het persoonsvolgend / gebonden budget wettelijk in de kern-AWBZ en de Wmo te verankeren als een gelijkwaardig en toereikend alternatief voor zorg in natura, waarmee cliënten zorg kunnen inkopen bij zorgaanbieders / verleners die kwalitatief goede zorg kunnen leveren voor een vastgestelde reëele prijs,

en gaat over tot de orde van de dag.

Van der Staaij
Voortman
Dik-Faber
Bergkamp
Keijzer

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

verzoekt de regering de keuzevrijheid en de eigen regie van de cliënt wettelijk te borgen voor alle vormen van zorg die vanuit de AWBZ overgeheveld worden naar de zorgverzekering,

en gaat over tot de orde van de dag.

Van der Staaij
Dik-Faber
Krol
Keijzer

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

overwegende, dat het SCP al in 2008 in het rapport ‘Blijvend in Balans’ concludeerde dat de tijd die aan betaald werken wordt besteed, de tijd vaak beperkt die voor informele zorg beschikbaar is;

constaterende, dat mantelzorgers en vrijwilligers die zich voor anderen inzetten, jaarlijks vaak duizenden euro’s aan belastingvoordelen mislopen;

verzoekt de regering de Kamer in het toegezegde actieplan te informeren over de mogelijkheden om de drempels in de inkomstenbelasting voor informele zorg te slechten,

en gaat over tot de orde van de dag.

Van der Staaij