'Je zou maar boer of visser zijn...

Lees of bekijk hier de bijdrage van SGP-Tweede Kamerlid André Flach aan het debat over het landbouw- en natuurbeleid op donderdag 21 december 2023. 

Je zult maar boer of visserman zijn…. Regels en maatschappelijke wensen stapelen zich op. Bijna wekelijks wordt een nieuwe maatregel afgekondigd met verstrekkende gevolgen. En er is te weinig tijd of geld om je aan te passen aan die nieuwe regels. Sectoren waarin keihard gewerkt wordt met werkweken van meer dan 60 uur, waarin ons hoogwaardige Nederlandse voedsel wordt geproduceerd gaan kapot. Het verschil tussen tekentafel en keukentafel is groot. Te groot. Het beleid moet op de schop. De SGP zet zich graag in voor een duurzaam verdienvermogen, een realistische aanpak van de problemen daar waar ze zich voordoen, behoud van vruchtbare landbouwgronden en ruimte voor vakmanschap en innovatie. Maar vooral rust… en duidelijkheid zodat deze ondernemers weer een generatie vooruit kunnen kijken.

Derogatie
De afbouw van de derogatie en de korting op stikstofgebruiksnormen hakt er enorm in. Het is voor boeren onnavolgbaar. Grasland zorgt toch voor minder uitspoeling? Wil Brussel dan meer kunstmestgebruik terwijl dat niet goed is voor het klimaat? Kunstmest brengt ook of zelfs meer uitspoeling met zich mee blijkt uit onderzoek. Met een schuin oog op de kaders van de derogatiebeschikking zie ik meer ruimte dan de minister kiest. Daarom een paar vragen en voorstellen:

• Waarom kiest de minister er niet voor om waar recente bronnenanalyses beschikbaar zijn die te gebruiken voor het al dan niet aanwijzen als ‘met nutriënten verontreinigd’ gebied? Voor onder meer Groningen maakt dit verschil. Zadel boeren niet op met onnodige kortingen.
• Waarom kiest de minister niet voor een zone om stikstofgevoelige habitats in plaats van een zone om Natura 2000 gebieden? In Natura 2000 gebieden liggen immers ook niet stikstofgevoelige habitats.
• Waarom een korting van de stikstofgebruiksnorm op grasland, dat niet uitspoelingsgevoelig is?
• Waar blijft de derogatie voor kunstmestvervangers?
• De minister wil buitenom de wetgever de wettelijk vastgelegde sectorplafonds voor 2024 wijzigen, terwijl de derogatiebeschikking dit niet vereist. De productie van de melkveehouderij van afgelopen jaar lag iets hoger dan het plafond voor 2024, terwijl andere sectoren eronder zaten. Wat betreft het nationale plafond ziet het er gewoon goed uit. Ik vraag de minister een pas op de plaats te maken en ruimte te houden om overschrijding in de ene sector weg te strepen tegen onderschrijding in de andere.

Iets verder vooruitkijkend: welke kansen ziet de minister om bij een nieuwe Europese Commissie te pleiten voor

1. een derogatie voor bedrijven met 100% blijvend grasland, een belangrijke stimulans voor blijvend grasland en inhoudelijk goed verdedigbaar omdat je geen uitspoelingsproblemen hebt, en 
2. het niet aanwijzen van bijvoorbeeld het rivierengebied als kwetsbaar gebied onder de Nitraatrichtlijn?

NPLG/Stikstof
De SGP maakt zich zorgen over de gang van zaken rond het Nationaal Programma Landelijk Gebied. We zien in het ontwerp dat ambitieuze doelen worden opgelegd waarbij zicht op middelen en handelingsperspectief ontbreekt. Verder wordt nog steeds gestuurd op kritische depositiewaarden, terwijl dit een heilloze weg is. Wanneer gaat dit veranderen? Er worden tienduizenden hectares extra natuur geclaimd, terwijl we ook voedselproductie willen houden. Ik roep de minister op om deze ambities in de ijskast te zetten tot er een nieuw kabinet zit. Ga aan de slag met wat op korte termijn nodig is. Waar blijft het geld voor koploperprojecten in gebieden waar provincies en boeren samen optrekken? Waar blijft de regeling voor emissiereductie en innovatie op het boerenerf? Ik zie deadlines voor opkoopregelingen naderen zonder dat op dit punt al perspectief is geboden. Krijgen provincies opnieuw de mogelijkheid om middelen aan te vragen voor het legaliseren van PAS-knelgevallen?

Ecoregeling
Van agrarische ondernemers wordt heel veel gevraagd. Via de ecoregeling zouden maatregelen vergoed worden. De minister gaf aan positief verrast te zijn door het enthousiasme onder de boeren om hieraan mee te doen. Maar daardoor zijn er nu opeens budgettekorten en kortingen op de voorgespiegelde premie. Dat kan echt niet. We willen een betrouwbare overheid zijn. Het Europese staatssteunkader in verband met de Oekraïnecrisis biedt ruimte om dit bij te plussen. Ik wil het kabinet oproepen deze ruimte te benutten.

Garnalenvisserij Voordelta
Voor nu in het bijzonder de garnalenvisserij die naast de stikstofmisère ook sluiting van belangrijke visgebieden in de Voordelta op zich af ziet komen. Dit als compensatie voor de Tweede Maasvlakte waar vissers part noch deel aan hebben. Waarom wordt compensatie in de vorm van het verondiepen van een beperkte oppervlakte van tafel geveegd omdat het onvoldoende robuust zou zijn, terwijl bij gebiedssluiting voor de visserij ook onzeker is wat het op gaat leveren? Goed dat de minister meer tijd neemt. Maar ik verwacht dan ook een voorstel dat garnalenvissers in dit gebied perspectief biedt.