Is levenslang echt levenslang?

De Tweede Kamer debatteerede op woensdag 8 februari in commissieverband over gevangeniswezen en Tbs. De bijdrage van SGP-Fractievoorzitter Kees van der Staaij is hieronder te lezen.

2 weken geleden bezocht ik Tbs-kliniek de Rooyse Wissel in Venray. En ik wil allereerst mijn waardering uitspreken voor het personeel van deze en andere tbs-klinieken en gevangenissen in Nederland. Hun werk is ontzettend belangrijk als het gaat om de veiligheid van Nederland, maar ook om het welzijn van de terbeschikkinggestelde. Het is ook aan ons als Kamer om te leren van incidenten, waar nodig wetgeving aan te passen, maar niet van ieder incident een systeemdiscussie te maken.

Één van de dingen die mij opviel in gesprek met een tbs’er is dat hij aangaf dat hij overgeplaatst was omdat er op de afdeling regelmatig drugs werd gebruikt en dit zijn afkicktraject verstoorde. In de gevangenis kon hij nog vrij gemakkelijk drugs gebruiken, pas in de tbs-kliniek werd hier werk van gemaakt. Het blijft onvoorstelbaar dat er in gevangenissen en tbs-klinieken nog steeds drugs naar binnen gesmokkeld wordt. En de SGP-fractie verwacht dan ook een stevigere inzet van de minister om dit te voorkomen.

Een van de oorzaken van het binnensmokkelen van drugs of het doen van een ontsnappingspoging is ook het verschil in financiële positie van terbeschikkinggestelden. Mijn fractie pleit dan ook voor het herinvoeren van een eigen bijdrage van terbeschikkinggestelden en gevangenen en ik vraag de minister om hierop te reflecteren.

Capaciteit
Eén van de problemen waar Tbs-klinieken mee kampen is de instroom van- en de uitstroom naar de GGZ. Door ambulantisering in de GGZ is het lastig om ex-tbs’ers een passende plek te bieden. Daarom blijven zij vaak langer dan nodig in de Tbs-kliniek, waar zij een kostbare plek bezethouden. Ik roep de minister op om met de minister voor Langdurige Zorg en Sport in overleg te treden met de GGZ om dit probleem bij de kern aan te pakken.

Een andere belangrijke component voor succesvolle Tbs is het snel starten van behandeling. De SGP-fractie pleit voor het vasthouden van de vergeldingscomponent van straffen, maar ziet ook dat hoe sneller de Tbs-behandeling start, hoe sneller en beter de behandeling aanslaat. Is de minister bereid te onderzoeken of het mogelijk is dat, na het uitzitten van 2/3 van de straf, in de PI vast gestart wordt met de Tbs-behandeling, onder voorwaarde dat er geen softer regime voor de gevangene geldt, teneinde het Tbs-traject te bespoedigen?

Levenslanggestraften
Met enige verbazing las ik de beleidsreactie van de minister op de aanbevelingen van het adviescollege over levenslanggestraften. De minister geeft aan dat een levenslanggestrafte standaard moet werken aan re-integratiedoelen en gebruik moet kunnen maken van re-integratieactiviteiten zoals verlof. Mijn fractie waarschuwt ervoor dat we geen ongerechtvaardigde verwachtingen moeten wekken bij de veroordeelde of de ernst ontkennen van de gepleegde misdrijven. Hoe meer perspectief je op vrijheid biedt, hoe minder levenslang levenslang op een gegeven moment wordt. Is de minister het met de SGP-fractie eens dat gratieverlening een uitzondering is en blijft op de regel dat levenslang ook echt levenslang is.