Inzet op circulair

De Tweede Kamer debatteerde op woensdag 16 april in commissieverbang met staatssecretaris Jansen (Openbaar Vervoer en Milieu) over de circulaire economie. Lees hieronder de bijdrage van SGP-fractievoorzitter Chris Stoffer. 

Soms zou je meer Trump willen... Soms, als ik kijk naar de grote hoeveelheden goedkope plastics, prullaria en kleding uit China die onze markt overspoelen, en duurzame producten en bedrijven het leven zuur maken. Gewoon een flinke invoerheffing en klaar. Zo eenvoudig is het niet. Maar linksom of rechtsom moeten we wel een dam gaan opwerpen.

Aanpak begin van de keten
Maatregelen raken nu vooral het eind van de keten, gericht op recycling. Er lopen tig onderzoeken naar aanvullende maatregelen. Het is tijd om ook door te pakken aan het begín van de keten, en met hergebruik en reparatie.

Wel een waarschuwing vooraf: denkt het kabinet niet teveel in hokjes, waardoor het de samenhang vergeet, en maatregelen zelfs averechts kunnen werken? We willen bijvoorbeeld metaal zoveel mogelijk hergebruiken en de kritische metalen eruit halen. Maar via het klimaatbeleid stapelen de heffingen voor de schrootverwerkende metaalindustrie zich op. Via het milieubeleid worden de eisen voor zeer zorgwekkende stoffen zo aangescherpt dat schrootverwerkers alarm slaan. Dat betekent dat niet minder, maar juist meer schroot geëxporteerd wordt naar Azië, inclusief de kritische grondstoffen.

• Hoe gaat het kabinet dit voorkomen?
• Komt er een ketenplan voor metaal?

Chinese import
De goedkope Chinese import is ons een doorn in het oog. Producten gaan maar kort mee en voldoen vaak niet aan onze producteisen. Hoe pakken we dat aan?
Zorgt de milieustaatssecretaris ervoor dat snel meer producten onder de UPV gaan vallen en dat meer en scherpere tariefdifferentiatie wordt toegepast? Kiest hij net als Frankrijk voor een verbod op het verbranden van alle nieuwe non-food producten?

Ultra fast fashion laat de duurzaamheid van de kledingmarkt achteruit hollen.
Waarom wachten we op Brussel voor het onderbrengen van schoenen in de UPV Textiel? Waarom kan de tariefdifferentiatie in de UPV Textiel niet versneld worden? Frankrijk heeft nu al een wet tegen ultra fast fashion. Hoe korter kleding meegaat , hoe hoger de UPV-bijdrage. Er geldt hier al een verbod op reclame voor ultra fast fashion. Kunnen we die wet niet gewoon kopiëren?

Afgifteplicht elektronische apparatuur (AEEA)
We willen meer hergebruik en reparatie van wasmachines, CV-ketels en andere apparatuur. Ik blijf daarom waarschuwen voor de voorgenomen afgifteplicht. Het mag niet zo zijn dat deze de ruimte voor reparatie insnoert en meer apparaten onnodig door de shredder gaan.

• Hoe gaat de staatssecretaris deze voorwaarde van de Kamer uitvoeren?

Plastic heffing
De SGP wil meer inzet van recyclaat. Het kabinet heeft een plasticheffing ingeboekt. Verhoging van de verbrandingsbelasting zou een van de opties hiervoor zijn. Dan slaat die heffing opnieuw neer aan het eind van de keten, en wordt recyclaat juist duurder. Recycling gaat immers gepaard met een te verbranden reststroom. Hét probleem is goedkoop nieuw plastic uit China.

• Gaat het kabinet de heffing zoveel mogelijk déze kant op leggen?

Circulaire Plastic Norm
Het kabinet wil de Circulaire Plastic Norm toepassen op in Nederland geproduceerde kunststofproducten. Dat is een open deur voor Chinese kunststof.
Ik vind het heel onverstandig om onze bedrijven zo in een lastig parket te brengen. Waarom kiest de staatssecretaris niet voor kunststofproducten die in Nederland op de markt worden gebracht? Dan hou je een eerlijk speelveld.

Sowieso moet zo’n norm gepaard gaan met ondersteuning om ervoor te zorgen dat bedrijven mee kunnen schakelen. Er dreigt juist halvering van het I&W-budget voor circulaire economie. Dat is toch de omgekeerde wereld? Onderzoek leert dat subsidiëring van de onrendabele top van circulaire technieken effectief is. Plasticrecyclers hebben hier meer aan dan aan nieuwe leningen.

• Waarom zou dit ongeoorloofde staatssteun zijn?
• Wordt hiervoor dan gekeken naar het Klimaatfonds?

Aanbestedingsbeleid overheden
Onlangs bezocht mijn fractie een staalbouwbedrijf, een voorloper in circulair staal en circulaire bouw. Belangrijke opdrachtgevers zijn overheden, zoals Rijkswaterstaat. Met een kleine meerprijs kan inzet op circulaire materialen en circulaire bouw al gestimuleerd worden. Toch wordt bij aanbestedingen nog vaak gekozen voor de laagste prijs of is sprake van koudwatervrees. Hoe gaat het kabinet deze hefboom activeren? Een beter milieu begint bij onszelf.

Verbod plastic in vochtige doekjes
Vochtige doekjes met plastic zorgen voor verstoppingen in riolen en gemalen.
Het verwijderen kost miljoenen. Er ligt een onduidelijke motie tegen een verbod op die plastic bevattende doekjes als nationale kop op Europees beleid. Zet de staatssecretaris wel in op een Europa brede aanpak? Er zijn genoeg alternatieven zonder plastic.

Afrondend.
Er is werk aan de winkel. Grondstoffengebruik neemt toe en niet af. We worden meer en niet minder afhankelijk van kritische grondstoffen. Met stevig circulair beleid is dus een wereld te winnen. En in de samenleving. Kijk naar het statiegeld.
Ja, dat moet er ook komen voor sapflessen. Maar een groot knelpunt blijft simpelweg het gemak waarmee mensen flessen bij het afval gooien. Laten we er met elkaar de schouders onder zetten.