Investeer in alle gezinnen!

Op donderdag 11 april vond het commissiedebat Kinderopvang plaats. De commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid ging in debat met minister Van Gennip over diverse onderwerpen. Namens de SGP nam Kamerlid André Flach deel aan het debat. Tijdens zijn inbreng ging hij onder andere in op het nieuwe kinderopvangstelsel en gastouderopvang. Zijn bijdrage aan het debat is hieronder te lezen.

De definitieve keuze over het nieuwe kinderopvangstelsel wordt overgelaten aan een volgend kabinet. De minister zal niet van haar stoel vallen als ik zeg dat de SGP niet erg enthousiast was en is over de kabinetsplannen. Mijn collega Stoffer heeft hier bijna tot vervelens toe aangegeven wat onze bezwaren zijn tegen bijna-gratis kinderopvang. Het plan is te duur, niet uitvoerbaar, doet niet wat het belooft, is zelfs contraproductief en het laat de mensen met de laagste inkomens in de kou staan. Met die kritiek verkeert de SGP in goed gezelschap: ook de planbureaus SCP en CPB hebben alarm geslagen. Zij zeggen: heroverweeg de plannen. Ik zou daar richting een volgend kabinet ook nadrukkelijk voor willen pleiten. Een pas op de plaats betekent wat de SGP-fractie betreft ook dat we nu geen geld steken in een ingroeipad, terwijl de definitieve keuze voor een nieuw stelsel nog gemaakt moet worden.

Het faciliteren en financieren van kinderopvang is geen overheidstaak. Ouders gaan zelf over de opvoeding en opvang van hun kind. Keuzevrijheid zou wat ons betreft voorop moeten staan. De SGP ziet veel liever dat het budget voor kinderopvang wordt geïnvesteerd in álle gezinnen. Daarom pleiten wij al langer voor een bundeling van kindregelingen tot de zogeheten kinderbijdrage, met extra ondersteuning voor lagere en middeninkomens. Eén nieuwe kindregeling met een basisbedrag en een inkomensafhankelijk bedrag is ook één van de opties die is uitgewerkt door dit kabinet met oog op een nieuw toeslagenstelsel.

• Hoe staat de minister tegenover ons voorstel toe te werken naar één regeling met één uitvoerder?

Dit vereenvoudigt de wirwar aan kindregelingen en uitvoerders, biedt echte keuzevrijheid voor ouders en voorkomt een nieuwe toeslagenaffaire.

• Wil de minister daarom bij de uitwerking ook de optie verkennen waarbij de stelselwijziging van de kinderopvang wordt samengevoegd met de andere kindregelingen tot één regeling? Graag een toezegging op dit punt.

Gastouderopvang
Dit kabinet komt met een scala aan maatregelen die de kwaliteitseisen voor gastouderopvang moet aanscherpen. De achterliggende jaren is het toezicht op gastoudervoorzieningen al opgevoerd. Er ligt nu ook een voorstel in de Kamer dat extra kwaliteitseisen in de wet vastlegt. Mijn fractie heeft bedenkingen bij deze aanpak.

• Is de sector niet eerst zelf aan zet, in plaats van meteen met nieuwe regels te komen? 
• En dan een retorische vraag: denkt de minister dat extra papierwerk ervoor zorgt dat de kwaliteit van gastouderopvang verbetert? 
• Wat doet dit met de toegankelijkheid en betaalbaarheid, die al onder druk staan?

Het verbetertraject is ingezet omdat uit de Landelijke Kwaliteitsmonitor Kinderopvang in 2019 bleek dat de kwaliteit van gastouderopvang gemiddeld hoog ligt, maar dat er veel uitschieters naar boven én naar beneden zijn.

De nieuwste kwaliteitsmonitor laat echter zien dat de kwaliteit van gastouderopvang in Nederland juist is verbeterd en dat de spreiding aanzienlijk minder is geworden. 6 procent van de gastouders biedt een lage educatieve kwaliteit, waar dat eerder nog 30 procent was. Alle reden om het verbetertraject nog eens te heroverwegen, vindt de SGP. Ook de ATR adviseert nader onderzoek te doen hoe de achterblijvers gericht kunnen worden begeleid en nu af te zien van een generieke wetswijziging. Ik vraag de minister daarom de pauzeknop in te drukken voor deze maatregelen en te komen met een proportionele aanpak.

• Is zij daartoe bereid?

De achterliggende jaren is het aantal gastouders met meer dan 40 procent gedaald. Goed dat de minister daar nu onderzoek naar gaat doen. De SGP heeft al eerder gewezen op de lage vergoeding voor gastouderopvang, waardoor gastouders te weinig inkomen overhouden.

• Wil de minister naar de vergoeding voor gastouderopvang kijken, om de leegloop te stoppen?

Speeltoestellen
Samen met het CDA vroegen wij eerder aandacht voor speeltoestellen in de tuin van de gastouder, omdat die zouden moeten worden gecertificeerd. Er komt nu een uitzondering hiervoor, vanaf 2025. Toch is er nog veel onrust onder gastouders. Er zijn zelfs al ouders die hun schommel of glijbaan uit de grond hebben gehaald, terwijl je die voor je eigen kind wel mag gebruiken.

• Kan de minister hier toezeggen dat ook voor 2025 niet handhavend zal worden opgetreden op dit punt?
• En zou zij dit ook breder willen communiceren, zodat gastouder hiervan op de hoogte zijn?