Inbreng SGP en CU aan overleg over euthanasie

Op maandag 22 mei was er een schriftelijk overleg over het Jaarverslag 2022 van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE). Lees hier de bijdrage van de SGP en de ChristenUnie.

Inleiding
De leden van de fracties van de SGP en de ChristenUnie hebben kennisgenomen van het jaarverslag 2022 van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE). Uit het jaarverslag blijkt dat er sprake is van een stijging van het aantal euthanasiemeldingen, zowel in absolute als relatieve zin. Deze stijging is zichtbaar over een langere periode. Nooit eerder was het aantal euthanasiemeldingen hoger dan in 2022. In 2022 heeft de RTE 8.720 meldingen van euthanasie ontvangen. Dat is 5,1% van het totaal aantal mensen dat vorig jaar in Nederland is overleden. Ten opzichte van 2021 werden in 2022 13,7% meer euthanasiegevallen gemeld. De leden van de SGP- en ChristenUnie-fractie maken zich hierover zorgen, vooral omdat de RTE geen onderbouwde verklaring geeft voor de stijging. Graag maken zij daarom van de mogelijkheid gebruik om de minister gezamenlijk enkele vragen te stellen over het jaarverslag.

Oorzaken
De leden van de SGP- en ChristenUnie-fractie constateren dat de RTE stelt dat er geen wetenschappelijk onderzoek is verricht naar de oorzaken van de stijging van het aantal euthanasiemeldingen. De RTE doet hierover daarom in het jaarverslag geen uitspraken. De leden van SGP- en ChristenUnie-fractie vinden dit onbevredigend. Zij vragen de minister hoe hij de stijging van het aantal euthanasiegevallen zelf verklaart. Klopt het inderdaad dat hierover geen wetenschappelijke publicaties beschikbaar zijn? Welke rol spelen, naar het oordeel van de minister, bijvoorbeeld ‘normalisering’ van euthanasie, gevoelens van eenzaamheid, vergrijzing en de toenemende druk op de gezondheidszorg? Zijn er nog andere factoren waar de minister aan denkt? Deelt hij de mening van de leden van de SGP- en ChristenUnie-fractie dat er diepgravend onderzoek gedaan moet worden naar de oorzaken van deze voortdurende stijging? In hoeverre maakt een dergelijk onderzoek deel uit van de vierde evaluatie van de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (Wtl) die later dit jaar verschijnt?

Beleidsdoel
De leden van de SGP- en ChristenUnie-fractie vragen de minister verder of hij van mening is dat het een beleidsdoel van het kabinet zou moeten zijn om het aantal euthanasiegevallen niet verder te laten stijgen of zelfs te laten dalen.

Dementie
Uit het jaarverslag blijkt in 2022 282 keer euthanasie werd uitgevoerd bij personen met dementie. Dat is een sterke stijging in vergelijking met voorgaande jaren. In 2021 ging het om 215 meldingen van euthanasie bij dementie en in 2020 om 170 meldingen. De leden van de SGP- en ChristenUnie-fractie vragen de minister hoe hij deze snelle stijging verklaart en wat hij hiervan vindt.

Echtparen
De leden van de SGP- en ChristenUnie-fractie maken uit het jaarverslag op dat het aantal meldingen van gelijktijdige euthanasie bij echtparen steeg van 13 in 2020 en 16 in 2021 naar 29 in 2022. Zij vragen de minister hoe hij deze verdubbeling verklaart. Kan de minister aangeven hoe in deze situaties de onafhankelijkheid van de besluitvorming wordt gewaarborgd? Is bekend welke aandoeningen ten grondslag liggen aan verzoeken tot ‘duo-euthanasie’? Hoe verklaart de minister dat duo-euthanasie bij de inwerkingtreding van de Wtl zelden tot nooit voorkwam en de laatste jaren juist zo snel toeneemt?

Meldingspercentage
Uit het derde evaluatie van de Wtl bleek dat het meldingspercentage voor euthanasiegevallen 82% is. Dat betekent dat ongeveer een vijfde van het aantal euthanasiegevallen niet in beeld is bij de RTE en dus ook niet getoetst kan worden. De leden van de SGP- en ChristenUnie-fractie vragen welke maatregelen er in de afgelopen jaren getroffen zijn om het meldingspercentage te verhogen. Wat was het meldingspercentage in 2022?

Registratie
De leden van de fracties van de SGP en de ChristenUnie merken op dat er rond palliatieve zorg en euthanasie weinig tot niets klinisch wordt geregistreerd, terwijl de kwaliteit van andere klinische zorg wel zorgvuldig wordt geregistreerd. Welke mogelijkheden ziet de minister om rond euthanasie en andere palliatieve zorg beter te registreren? Bijvoorbeeld over de ervaringen van de naasten, het adviesgesprek vooraf en de palliatieve middelen.

Trouw-onderzoek
De leden van de SGP- en ChristenUnie-fractie hebben kennisgenomen van onderzoek van dagblad Trouw waaruit blijkt dat een keuze voor euthanasie geen individuele beslissing is. De mening van naasten en de eventuele belasting voor de omgeving spelen een grote rol, zo bleek uit het onderzoek. 57% van de ondervraagden wil meewegen of ze een belasting vormen voor naasten. Wat vindt de minister van dit onderzoeksresultaat, mede gelet op het feit dat artsen dit argument niet mogen meenemen als ze beslissen over euthanasie? De leden van de SGP- en ChristenUnie-fractie vragen of de minister extra maatregelen overweegt om het gevoel van tot last zijn van anderen tegen te gaan.