Groen en nuchter

Op woensdag 20 december debatteerde de Tweede Kamer over Klimaatnota en de Klimaat- en Energieverkenning 2023 (KEV). Namens de SGP sprak Kamerlid André Flach. Zijn bijdrage aan het debat is hieronder te lezen.

Groen en nuchter zo zou ik de klimaatvisie van de SGP willen samenvatten. Als rentmeester voelen wij ons verantwoordelijk om goed voor de schepping te zorgen en door onze luxe levensstijl geen roofbouw daarop te plegen. Vanuit die invalshoek wil de SGP afbouw van fossiele brandstoffen en verduurzaming van de energievoorziening. Dat maakt ons energiesysteem klimaatvriendelijker en minder afhankelijk van geopolitieke spanningen. De SGP is daarbij niet van de fixatie op jaartallen en percentages maar gewoon van aanpakken en aan de slag gaan. We moeten te allen tijde een betrouwbaar energiesysteem houden en perspectief voor burgers en ondernemers om mee te schakelen. Anders gaan we er niet komen.

Uitvoering: netverzwaring
Ambities buitelen over elkaar heen. Plannen en programma’s stapelen zich op. Begrijpelijk, maar graag wil ik de minister op het hart drukken om zich vooral te blijven richten op de uitvoering. Met als prioriteit nummer één, de achilleshiel van de energietransitie: versterking van het elektriciteitsnet en het tegengaan van netcongestie. Hoe haalbaar is CO2-vrije elektriciteitsproductie in 2035 en industriële elektrificatie als het net de ontwikkelingen niet kan bijbenen? Ik sprak laatst een ondernemer met een behoorlijk bedrijfspand die het advies kreeg om voorlopig maar niet te verduurzamen omdat hij toch geen aansluiting zou krijgen. En als aansluiting al mogelijk is, lopen ondernemers tegen hoge kosten op. Welke mogelijkheden ziet de minister om hieraan tegemoet te komen. De elektrificatie van de industrie zal sowieso een zware dobber worden. Ik vrees namelijk dat er in de nieuwe SDE-ronde weinig projecten en budget worden toegekend. Wat is dan het perspectief?

Energiebesparing
De SGP pleit voor meer inzet op energiebesparing. Alles wat je bespaart hoef je ook niet te verduurzamen. Duurzame energieproductie heeft namelijk zijn grenzen. Wat betreft het energienet, maar ook de impact op de leefomgeving. Wat betekent het vol zetten van de Noordzee met windparken voor de visstand en het totale ecosysteem? Luistert het kabinet naar de waarschuwing en oproep van wetenschappers om hier goed naar te kijken? Het sterk toenemende gebruik van batterijen en accu’s betekent een fors toenemende vraag naar al schaarse grondstoffen met soms dubieuze winning. Grondstoffenefficiëntie verdient meer aandacht dan het krijgt. Hoe dan ook, het onderstreept temeer dat we blijvend in moeten zetten op energiebesparing.

Waar blijft het Nationaal Programma Energiebesparing?
Als je een inkomen boven de 60.000 euro hebt, moet je nog steeds meer dan 4% rente betalen voor een energiebespaarlening uit het Warmtefonds. Geen daverende stimulans om snel stappen te zetten. Wordt verder gekeken naar het aantrekkelijk maken van deze energiebespaarleningen en gebouwgebonden financiering?

Het gaat niet alleen om minder energiegebruik, maar ook om minder en duurzamere aankoop van spullen. Onze wegwerpmaatschappij zorgt voor veel uitstoot elders. Neemt de minister de aanbevelingen van de Raad voor Leefomgeving en Infrastructuur op dit punt mee in zijn klimaatplan?

Stikstofvrijstelling duurzame energie en infrastructuurprojecten
Energieprojecten lopen vertraging op vanwege de stikstofregels. Heel onterecht. Het gaat om tijdelijke heel beperkte stikstofuitstoot die de jaren erna juist zorgt voor reductie van de stikstofuitstoot elders. Het is hoog tijd voor een stikstofvrijstelling. Gaat de minister dit nu eindelijk eens regelen? We zouden dit najaar geïnformeerd worden over stappen in deze richting. Het is nu alweer december… Graag actie.

Landbouw
De landbouw krijgt het verwijt dat het indicatieve sectordoel niet gehaald wordt. Een paar vragen hierover. Het CBS schrijft dat als boeren de voersamenstelling verbeteren of dagelijks mest verwijderen en vergisten en stalvloeren spoelen de bijbehorende methaanreductie niet in beeld is en dus niet meegenomen wordt. Gaat het kabinet ervoor zorgen dat boeren de credits krijgen voor het nemen van methaanreducerende maatregelen en niet afgerekend worden op incomplete cijfers? Verder is mijn dringende advies om met stikstofminister en sector de handen ineen te slaan voor uitrol van biogasproductie op het boerenerf. Met drievoudige winst: minder stikstof- en methaanuitstoot, én biogasproductie.

Verbreding energiemix
Sinds jaar en dag pleit de SGP voor verbreding van de energiemix. Goed dat de minister zich inzet voor nieuwe kerncentrales, klein en groot. Zo’n centrale gaat hopelijk meer dan veertig jaar mee. Ik pleit daarbij voor een goede inpassing, zodat bijvoorbeeld Borsele niet omgeven wordt door hoogspanningsmasten. Verder hoor ik graag welke stappen de minister gaat zetten voor energie uit water, zoals getijdencentrales.

Ik mis in de Klimaatnota een hoofdstuk over de financiële gevolgen van het beleid en het handelingsperspectief voor burgers en ondernemers. Wat betekent het beleid voor de energierekening?