Geloof, hoop en liefde' - Formatiedebat

Op woensdag 22 mei debatteerde de Tweede Kamer over het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB. Lees of bekijk hieronder de bijdrage van Chris Stoffer.

Hoop, lef en trots: dat is de titel van het hoofdlijnenakkoord. Een drieslag doet het altijd goed, maar ik vroeg me af: wat zou ik erboven gezet hebben? Het flitste gelijk door mijn hoofd: geloof, hoop en liefde. Ik kom daar nog op terug.

Na het bekend worden van de verkiezingsuitslag was breed de conclusie dat die uitslag vertaald diende te worden in een kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB. Ook de SGP adviseerde dat. Het akkoord dat vorige week is gesloten, leest als iets van gewone mensen. Daarom benaderen wij dat ook positief kritisch, nuchter en zakelijk, maar tegelijk waakzaam en alert.
Vandaag stip ik slechts een aantal concrete punten aan, een paar plussen en uiteraard een paar minnen. Een hoogst actueel punt is Israël, na het bloedbad van 7 oktober en het verterende vuur van het antisemitisme. Het akkoord straalt op dit punt vertrouwen uit. Een goed voornemen is het plan om onze ambassade van Tel Aviv te verplaatsen naar Jeruzalem. Ik zeg: symboliek doet ertoe.

De houding ten opzichte van de EU is meer zelfbewust. Binnen de EU moet meer ruimte komen voor verschillende afwegingen in plaats van te streven naar een superstaat. Onze boeren en vissers zouden er wel bij varen. Ook wat betreft migratie zijn wij positief gestemd. Er blijft ruimte voor hen die door vervolging en geweld geen kant meer op kunnen, maar er komt ook een broodnodige inperking van de instroom van migranten.

De SGP is blij dat in het hoofdlijnenakkoord ons gisteren ingediende wetsvoorstel om de NAVO-norm voor Defensie wettelijk te verankeren, is omarmd. Ik heb het gecheckt, meneer Wilders: het ligt bij de woordvoerder van uw fractie, de heer Pool. Ik verwacht dus dat het ook positief bekeken wordt.

Ik wil ook een aantal gevarendriehoeken bij het akkoord zetten. Ik wil beginnen bij onderwijs. Respect voor de vrijheid van onderwijs moet blijken uit daden en niet uit woorden. Het is zorgelijk dat de burgerschapswet weer wordt aangescherpt. Verder zijn de plannen om meer toezicht te krijgen op informeel onderwijs ronduit vaag. Het gezin en de eenverdiener worden in het akkoord niet genoemd. Mijn vraag is: zien de vier partijen deze hoeksteen van de samenleving wel staan? Ook bij de medisch-ethische vraagstukken is waakzaamheid geboden. De verruimde abortuswetgeving, die door het vorige kabinet is ingezet, gaat door. Het voorkomen van abortussen zien we niet meer terug. Ook rond embryo's geeft de coalitie ruimte aan verruimingen.

De SGP zou het ook goed vinden als er meer erkenning zou zijn voor de rol van kerken in de samenleving, niet slechts als het gaat om de helpende hand voor de kwetsbaren, maar ook bij vragen over de zin van ieders leven en als bezielend verband voor de samenleving. De geestelijke nood is hoog.

De bezuinigingen op de hulp aan onze naasten, dichtbij en veraf, zijn de SGP een doorn in het oog. In het verlengde hiervan hebben wij grote moeite met het snijden in de giftenaftrek. Dat is funest voor goede doelen en komt geheid als een boemerang terug als de overheid zelf al het werk der barmhartigheid moet overnemen.

Tot zover onze eerste indrukken van het voorliggende hoofdlijnenakkoord. Er valt natuurlijk veel meer over te zeggen, maar dat zullen we Deo volente doen bij de verdere uitwerking van het akkoord in de debatten die daarover volgen.

Ik wil uiteraard de informateurs danken voor hun inzet en resultaat, maar dit debat is een tussenstand. Er ligt een inhoudelijk hoofdlijnenakkoord, maar soms zit het venijn 'm in de staart. Dat bewijst ook de geschiedenis. De formatie van wat in 1977 het tweede kabinet-Den Uyl moest worden, liep na vele maanden vast op de poppetjes. Oorzaak: wantrouwen en chagrijn tussen de hoofdrolspelers van een arrogante PvdA en een kapot gebeukt CDA. Ik wil maar zeggen: we zijn er nog niet.

Ik kom nog even terug op het begin, die drieslag hoop, lef en trots. Ik zei al dat ik me meer thuis voelde bij de woorden "geloof, hoop en liefde", want in die woorden klinkt namelijk iets door van de notie dat niet alles maakbaar is, niet in het leven van mensen en ook niet in het leven van volken. Het geloof dat deze wereld in Gods handen is en niet van ons afhangt. Zelfs de heer Wilders, zeg ik via u, voorzitter, kan de zon nog niet één minuut eerder of later doen opgaan. Maar ook de hoop dat God ons wil leiden door zijn woord en de geest van Pinksteren. En boven alles de liefde van God voor mensen, maar tevens de bron van liefde voor elkaar. Daar kunnen we het echt mee doen.