Geen geldsteun aan Jemen

Nederland en de EU moeten geen geld geven aan Jemen en andere landen waar bekering tot het christendom de doodstraf oplevert. Dat zegt Van der Staaij tegen minister Rosenthal van Buitenlandse Zaken.

AO Arabische regio
7-2-2012
Van der Staaij, SGP

Inzet
Allereerst dank ik de minister voor zijn informatieve brief inzake de Arabische regio. De overwegend nuchtere toon sprak mij aan. Er is sprake van een divers en confuus beeld in de Arabische regio. In sommige landen worden zeer beperkte vorderingen gemaakt en in andere landen lijkt de situatie ronduit slecht als het gaat om het waarborgen van rechtstaat en democratie. Redenen voor een juichstemming zijn er niet.
Het is duidelijk dat de nieuwe orde in het Midden Oosten gestempeld wordt door islamisering, maar dat dit zich uit in een strijd tussen de soennitische en sjiietische variant. Niet voor niets wijzen deskundigen erop dat dit kan leiden tot een desintegratie van staten in deze regio. Onzekerheid troef, derhalve. In die zin geven de Arabische ontwikkelingen mij – in tegenstelling tot wat de minister schrijft in de Volkskrant – geen reden ‘tot een mild optimisme’. Dit wordt niet in de laatste plaats ingegeven door de omgang met religieuze minderheden in deze landen.

Islamisten
Voorzitter. Ik was op zichzelf blij met het heldere statement van de minister over de opkomst van de islamisten in verschillende landen. Nederland gaat contacten met hen niet uit de weg, maar de mate waarin hangt wel af van de binding aan democratie, rechtstaat en mensenrechten. Het propageren van geweld is onaanvaardbaar.
Positief vond ik, dat de minister hierbij ook de houding ten opzichte van de Joodse staat Israël noemde. Een terechte notie; ik noem hierbij trouwens ook de precaire positie van Joodse minderheden in de Arabische regio. Het is ernstig dat de nieuwe machthebbers openlijk de relatie of verdragen met Israël ter discussie stellen of zelfs stevig onder druk zetten. Ik denk slechts aan Egypte dat de grenzen naar het terroristische broeinest Gaza heeft opengegooid.
Welke consequenties verbindt de minister trouwens aan het gesloten akkoord tussen terroristenorganisatie Hamas en premier Abbas?

De minister trekt in ieder geval duidelijke strepen in het woestijnzand als het gaat om contacten met islamisten. Trekt de EU hier één lijn? Dat zou de druk die van deze voorwaarden uitgaat sterker maken. Hopelijk zet de minister zich daarvoor in op EU-niveau.

Syrië
Rusland en China hebben fiolen van westerse toorn op zich geladen na hun veto over een VN-resolutie inzake Syrië. Ook de SGP vindt dit veto zorgelijk. Voornamelijk omdat president Assad dit kan opvatten als een vrijbrief om door te gaan met extreem geweld tegen de eigen bevolking.
Tegelijkertijd is het wel interessant om de beweegredenen van Rusland en China te bezien. Wat zit er achter hun veto? Zijn zij bang – na Tunesië en Egypte - voor nieuwe monsterzeges van islamitische partijen in Syrië met alle instabiliteit van dien? De westerse wereld maakt nu veel misbaar, maar ook de westerse mogendheden hebben zich lang gedeisd gehouden als het om Syrië ging. Veelzeggend is, dat ook Israël niet uitziet naar de val van haar oude aartsvijand Assad. Hoe denkt de minister in dit licht over steun aan de Syrische oppositie?

Libië
Vorige week bracht Trouw een uitgebreid artikel over de smokkel van Libische wapens naar de Gazastrook. Het schijnt dat de autoriteiten deze smokkel op geen enkele wijze tegengaan. Dit geldt ook de Egyptische autoriteiten. Hamas schijnt op dit moment te kunnen beschikken over steeds zwaardere en kwalitatief hoogstaande wapens. Dit is fnuikend voor de veiligheid van Israël. Op welke wijze wordt druk uitgeoefend op Libië en Egypte om deze wapensmokkel te bestrijden?

Staatsbezoek VAE en Oman
Voorzitter. De minister heeft – samen met ons staatshoofd – een intensief bezoek gebracht aan de Verenigde Arabische Emiraten en aan Oman. De minister duidt in zijn brief aan over welke thema’s hij heeft gesproken met zijn gastheren. In dit rijtje miste ik de mensenrechten en de omgang met religieuze minderheden. Wij mogen er toch op rekenen dat de minister deze thema’s met nadruk aan de orde stelt tijdens dergelijke uitgebreide en opgetuigde bezoeken? Is dat ook gebeurd? Laten we niet vergeten: Oman staat op de 27e en de Verenigde Arabische Emiraten op de 37e plek van landen waar de meest intensieve christenvervolging plaatsvindt. Daar mogen we niet stilzwijgend aan voorbij gaan.

Financiële steun / Jemen
Voorzitter. Duidelijk is dat Nederland en de EU bereid zijn om de Arabische regio fors financieel te steunen. Ik dring erop aan dat de verstrekking van geld gepaard gaat met het stellen van randvoorwaarden als het gaat om de eerbiediging van geloofsvrijheid, mensenrechten, rechtstaat en dergelijke.
In die zin heb ik grote moeite met het hervatten van steun aan Jemen. Een land waar bekering tot het christendom de doodstraf oplevert. Waarom is niet de lijn gekozen: eerst die wet van tafel en daarna kunnen we praten over steun?

Daarnaast heb ik er al eerder op gewezen dat verschillende buitenlandanalisten beweren dat het veel belangrijker is om eerst de besteding van de huidige financiële middelen te verbeteren. In hun ogen word teveel geld niet op optimale wijze besteed. Wordt deze kritiek voldoende serieus genomen, vóórdat er nog meer geld naar deze regio gaat?