Een betaalbaar, betrouwbaar en haalbaar klimaatbeleid

Lees hier de bijdrage van SGP-Kamerlid Chris Stoffer aan het debat over klimaat en energie. Hij pleit voor een stevige belasting op vliegverkeer, zodat de energierekening voor Jan modaal omlaag kan.

"Eerst een citaat van David Smeulders, hoogleraar Energy Technology en actief voor GroenLinks: ‘Er is een soort duurzaamheidsreligie ontstaan waarin rationele argumenten niet meer worden gehoord. Sterker nog: experts zijn niet populair, want die komen maar met nuances en mitsen en maren.’ Hij vindt dat wetenschappers de taak hebben om te zeggen: ‘denk nu eens na voordat je handelt.’ Het is precies het gevoel dat mijn fractie bekruipt na het lezen van alle klimaatplannen. Houden we voldoende oog voor haalbaarheid, betaalbaarheid en betrouwbaarheid?

Voorop gesteld. De SGP wil af van fossiele brandstoffen:

• Uit voorzorg, in verband met de klimaatproblematiek. Zonder overigens de illusie te hebben dat we als kleine mensjes de thermostaat van de aarde voor kunnen rekenen…
• Voor een veilig Groningen.
• Om niet langer miljarden euro’s in de zakken van onberekenbare oliesjeiks en gasbaronnen te laten verdwijnen.

Complex
Maar, grote stappen, snel thuis? Nee dus. Alles op stroom, dus alle fabrieken, auto’s en huizen van het gas af, betekent richting 2050 een verdrievoudiging van de stroomvraag. En die moet dan ook nog eens duurzaam zijn. Met alleen windmolenparken en zonnepanelen ligt in een sombere en windstille week Nederland plat. Dit vraagstuk moeten we niet wegwuiven. De Universiteit Groningen stelt dat je drie keer zoveel gascentrales als nu nodig hebt als reserve om dat te voorkomen.

We leven door het CO2-emissiehandelssysteem niet op een eiland. Wat levert sluiting van Europa’s efficiëntste kolencentrales onder aan de streep op? Het Planbureau zegt dat meer elektriciteit geïmporteerd zal worden, maar telt de bijbehorende CO2-emissie in het buitenland niet mee. Zo kan ik het ook. Waarom niet een CO2-minimumprijs op ten minste het niveau van Noordwest-Europa?

Betaalbaarheid
De SGP wil dure, overhaaste stappen voorkomen. De miljardenrekening zal linksom of rechtsom immers op het bordje van huishoudens en ondernemers belanden.

Wind op zee wordt voor de overheid steeds goedkoper. Mooi. De sector wil de productiekosten met 40% omlaag brengen. Prima. Maar er is meer. De enorme backup capaciteit om te voorkomen dat Nederland op windstille dagen voor pampus ligt, is niet gratis. Ook het stilleggen van windturbines als het overal hard waait, niet . Een deel van de CO2-winst wordt bovendien opgesoupeerd in het buitenland. Zorgt de minister ervoor dat het hele verhaal in de doorrekeningen meegenomen wordt?

Ik noem ook de voorstellen voor vervanging van CV-ketels door warmtepompen. Dat is niet goedkoop: de hele woning moet op de schop voor bijvoorbeeld vloerverwarming. Komt er een uitgebreide doorrekening van de verwachte kosten, ook de indirecte kosten, en wie dat gaat betalen?

Verschuiving energiebelasting
Ik zet wat vraagtekens bij de idee om de belasting op stroom te verlagen ter compensatie van een hogere gasbelasting. Het is toch ook niet de bedoeling dat mensen meer stroom gaan gebruiken? Als de warmtepomp ingezet wordt als airco schieten we weinig op… Verder haal je een warmtepompinvestering er voorlopig niet uit. Samsom laat je in 2020 zelfs 200 euro meer energiebelasting betalen. Is het niet beter om een deel van de terugsluis te regelen via een verlaging van het BTW-tarief voor energiebesparende technieken en een hogere in plaats van een lagere heffingskorting?

Innovatie: energieopslag en thorium
De SGP wil meer inzet op innovatie. Met bestaande technieken trekken we het niet. De eenmalige klimaatenvelop van ruim 1 miljard euro moet op z’n minst structureel worden. Grootschalige opslag moet een sleutelrol gaan spelen, maar staat nog in de kinderschoenen. Waarom investeert het kabinet niet meer in onderzoek en ontwikkeling van energieopslag, en specifiek waterstof? Wil de minister hiervoor extra geld uittrekken via de regeling Demonstratie Energie Innovatie?

In 2015 heeft de Kamer met brede steun een motie aangenomen over onderzoek naar benutting van thoriumenergie. Een veilige, betrouwbare en betaalbare basis voor een duurzame energievoorziening. De TU Delft is hier volop mee bezig. Waarom ligt dit niet op de klimaattafels? Graag inzet vanuit de klimaatenvelop.

Aardwarmte
De SGP wil inzet op natuurlijke warmtebronnen. Het zijn stabielere energiebronnen dan wind en zon De potentie is veel groter dan nu benut wordt. Het SDE-tarief voor geothermie gaat echter omlaag . Er komt geen aparte categorie voor stadsverwarmingsprojecten . Dat helpt niet. Graag aanpassing. De sector kwam met een masterplan Aardwarmte. Pakt de minister deze handschoen op? Waterschappen willen aan de slag met benutting van warmte in oppervlakte en –afvalwater. Gaat de minister deze aquathermie voluit faciliteren? Verder pleiten we voor collectieve financiering van warmtenetten.

Energiebesparing
Verduurzaming begint bij energiebesparing. Het Economisch Instituut voor de Bouw adviseert voor bestaande gebouwen meer inzet op het energiezuiniger maken van woningen zonder dat je naar nul op de meter gaat. Dat is veel kostenefficiënter, omdat juist de stap van label A naar nul op de meter duur is. Het geeft ook meer spreiding in de bouwsector, omdat je niet alleen installateurs meer nodig hebt. Neemt de minister dit mee?

Maak werk van verduurzaming van de vele schoolgebouwen met energielabel G. De bekostigingssystematiek zit in de weg. Enkele stimuleringsregelingen zijn vorig jaar afgelopen. Ik pleit voor een nieuwe investeringsregeling. Dat is twee vliegen in een klap: goed voorbeeld doet bij leerlingen hopelijk goed volgen.

De minister wil versobering van de Energie Investeringsaftrek. Dat betekent dat de terugverdientijd voor energiebesparende investeringen omhoog gaat. Dat is de verkeerde kant op.

Gemeenten hebben bij de verduurzamingsoperatie een belangrijke rol. Onderzoek leert dat de ambities groot zijn. Maar in het coalitieakkoord ontbreekt vaak de financiële paragraaf. Hoe kunnen we de regierol van gemeenten versterken?

Luchtvaart
Tot slot. De SGP mist een stevige aanpak van de luchtvaart. Wanneer wordt deze CO2-emissie zwaar belast? Dan kan de energierekening voor Jan modaal omlaag.