'Drang en dwang passen niet bij deze vrijheid'

Op donderdag 4 april 2024 debatteerde de Tweede Kamer in de plenaire zaal van de Tweede Kamer over de dalende vaccinatiegraad. Onze woordvoerder zorg, Diederik van Dijk, leverde namens de SGP een bijdrage. Zijn inbreng aan het debat is hieronder te lezen.

Achter de omgang met het eigen lichaam schuilen overtuigingen. Voor de SGP is dat de christelijke levensovertuiging. Daarom begin ik met een uitspraak van de Duitse verzetsstrijder en theoloog Dietrich Bonhoeffer. ‘‘Het lichaam van een mens heeft in zichzelf een recht op onaantastbaarheid. Noch ikzelf, noch iemand anders kan een absoluut beschikkingsrecht uitoefenen over de door God gegeven leden van mijn lichaam.’’ Einde citaat.

Met andere woorden: de overheid mag niet met mijn lichaam doen wat zij wil. Maar ik mag dat zélf ook niet. Mijn lichaam heeft als geschenk van de Schepper evenmin maar te luisteren naar mijn eigen voorkeuren. Het gaat erom te ontdekken wat voor onze lichamen goed is en wat God van ons vraagt. Als er vervolgens keuzes moeten worden gemaakt, vraagt dat om gebed én het besef dat persoonlijke keuzes iets kunnen kosten of beperkingen opleveren.

Als ik deze gedachte toepas op het huidige vaccinatiedebat is het voor de SGP helder. Ouders hebben de vrijheid te kiezen of zij hun kinderen wel of niet vaccineren. Dwang en drang passen niet bij deze vrijheid. Goede voorlichting wel. Tegelijkertijd hebben de ouders de verantwoordelijkheid om die keuze gewetensvol en weloverwogen te maken, ook in relatie tot andere mensen.

Waar komt het eigenlijk door, dat de vaccinatiegraad daalt? En waar komt het vóór? Hebben we het over de Biblebelt of over de grachtengordel? Onderzoek wijst uit dat het aantal mensen die zich om godsdienstige redenen niet laten inenten al jarenlang afneemt. De belangrijkste oorzaak voor de afgenomen vaccinatiegraad ligt in toegenomen wantrouwen in vaccins. Aangewakkerd tijdens de coronapandemie.

Nu de vaccinatiegraad bij kinderen daalt, wordt er geknaagd aan de vaccinatievrijheid. Dat is even verontrustend als vreemd. Nederland kent immers een lange geschiedenis van prikken zónder dwang. Dat leverde internationaal gezien een hoge vaccinatiegraad op. Het is de vraag of je met een min of meer verplichte prik hetzelfde had bereikt. Ik kan me goed voorstellen dat flirten met drang of dwang het vertrouwen in vaccineren niet vergroot.

• De SGP vraagt daarom een duidelijke uitspraak van de staatssecretaris om vaccinatiedrang en -dwang nu en in de toekomst uit te sluiten.

Eerlijke informatie
De SGP vindt dat ouders op basis van eerlijke informatie een gefundeerde keuze moeten maken. Vaccins tegen kinderziekten zijn veilig en effectief.

• Tegelijkertijd vraag ik mij af: moet je je als overheidsinstelling wagen aan het actief bestrijden van desinformatie?
• Gaat dit werken?

Al in 2019 kondigde de toenmalige staatssecretaris een campagne tegen nepnieuws aan. Onze indruk is dat dit weinig heeft opgeleverd.

• Kun je niet veel beter inzetten op meer persoonlijke, vertrouwelijke gesprekken met bijvoorbeeld een huisarts of een zorgverlener op het consultatiebureau?

Onderwijs
De SGP heeft zich altijd gekeerd tegen vaccinatiedwang. Recent werd bekend dat ruim 20 scholen in Noord-Holland ouders gaan vragen of hun kinderen zijn ingeënt. Je komt hiermee op een glibberig pad. Een school mag hiernaar vrijblijvend informeren, maar ouders hoeven hier geen antwoord op te geven. En het is echt een brug te ver als de betreffende scholenkoepel in een brief aan ouders aangeeft: ‘’Het bestuur […] behoudt zich het recht voor kinderen te weigeren, mocht dit in een nieuwe fase nodig zijn, gezien de landelijke ontwikkelingen.’’ Kan de staatssecretaris glashelder uitleggen dat dit juridisch gezien niet kan en mag?