Denormaliseer drugsgebruik, het is rotzooi!

De Tweede Kamer debatteerde op woensdag 20 december met ministers Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid) over de wijziging van de Opiumwet. Namens de SGP-fractie leverde Diederik van Dijk een bijdrage. Zijn inbreng aan het debat is hieronder te lezen.

Het was in de nacht van eerste op tweede paasdag 2021 toen Gerko van 18 uit Elburg een hartstilstand kreeg nadat hij in een olijke bui met vrienden na de nodige drank overging tot het gebruik van designerdrug 3-MMC. Na adequaat handelen van ‘nuchtere’ vrienden en de hulpdiensten, belandde Gerko in het ziekenhuis. Daar ontwaakte hij na drie dagen kunstmatige coma met een defibrilleerkastje voor hartritmestoornissen. Dat dit kon gebeuren heeft alles te maken met het te lang wegkijken voor de gevolgen van designerdrugs. Gerko gaf zelf aan niet te weten dat dit kon gebeuren en zijn vrienden ook niet. Nu weet hij beter: ‘Je moet echt niet aan drugs beginnen, het is rotzooi.’

Gevolgen
Het is al enkele jaren bekend dat de gevolgen van designerdrugs als 3MMC en 4MMC zeer heftig en zelfs fataal kunnen zijn voor gebruikers. 3MMC werd eind 2021 verboden, maar een verbod op designerdrugs liet lang op zich wachten. En dat terwijl tientallen regioburgemeesters zich hier al vanaf begin 2021 mee bezig houden en hun zorgen over aangrijpende casussen met politiek Den Haag delen. De onmacht bij deze burgemeesters bleef groot toen drugshandelaren na het verbod op 3MMC dezelfde week nog overgingen op de productie en verkoop van 5MMC en 3CMC. De SGP bewondert de standvastigheid van deze lokale bestuurders in hun strijd tegen drugs die zoveel levens van tieners ontwricht. Zij hebben alle mogelijke bestuurlijke middelen ingezet om hiertegen op te kunnen treden. Zowel het Trimbos Instituut als het departement van VWS stelden bij invoering van het verbod op 3MMC dat het verbod weinig nut had. Met enkele aanpassingen hebben producenten snel weer een legale variant en blijven Politie, Justitie en burgemeesters “achter de feiten aan lopen”.

Wetsvoorstel
Het is geen verrassing dat de SGP-fractie het voorgestelde verbod op designerdrugs toejuicht. Al jaren zet de SGP zich in voor een drugsvrije samenleving omdat wij ervan overtuigd zijn dat dit de veiligheid en gezondheid ten goede komt. Dit wordt onderstreept door diverse onderzoeken van onder andere Trimbos en Jellinek. De SGP is van mening dat met generieke wetgeving het aanbod en het gebruik van NPS beperkt wordt en dat de wetgever minder achter de feiten aanloopt. Daarnaast ziet mijn fractie voordelen in de handhaving nu agenten niet eerst hoeven te testen of het de verboden variant 3MMC of het legale 5MMC betreft. En het landelijke verbod maakt lokale wetgeving overbodig en voorkomt een waterbedeffect. Op dit moment is het nog mogelijk om met 1 muisklik grote hoeveelheden designerdrugs te bestellen die de volgende dag op je deurmat vallen. 5 MMC, 3CMC, zijn tot op heden legale drugs, maar zijn verslavender en desastreuzer dan XTC en cocaïne. De designerdrug heeft ook dezelfde effecten als bij cocaïne, maar is vijf keer zo goedkoop. Dat is nogal een verschil voor een puber met een supermarktbaantje. Daarnaast hoef je geen dealer te benaderen die zich in een enge onderwereld begeeft, je kunt de drug gewoon legaal verkrijgen via het internet. De SGP-fractie verwacht dat designerdrugs die in de verboden stofgroepen vallen niet zo gemakkelijk meer worden aangeboden op legale sites, maar hoe voorkomt de minister dat dit aanbod verschuift naar het Darkweb waar handelaren hun werk voort kunnen zetten?

Daarnaast worden er op sites als ‘homechemistry.nl’ diverse alternatieven voor de inmiddels verboden drug 3MMC aangeboden. Bromonordiazepam, Alegria Odorizer en truffels zouden dezelfde hallucinerende werking als designerdrugs hebben, maar blijven ook na het verbod op NPS legaal. Drugshandelaren weten precies hoe ze de wet moeten omzeilen om hun geld te blijven verdienen en levens van gebruikers te ontwrichten.

• Mijn fractie vraagt zich ook af waarom nu niet direct is gekozen om alle synthetische drugs te verbieden, maar de stofgroepen tryptamine en de piperazine niet op lijst 1A te plaatsen.
• Hoe voorkomt de minister dat de handel in hallucinerende producten die buiten het verbod op NPS vallen doorzet?

Daarnaast wijs ik op het gebruik van scolopamine, afkomstig van de giftige nachtschadeplant. In kleine dosering wordt het als geneesmiddel gebruikt tegen misselijkheid, maar in hoge dosering brengt de drug hallucinaties teweeg die ervoor kunnen zorgen dat de gebruiker in een trance komt waarin de vrije wil wordt afgenomen.

• Hoe gaat de minister verkeerd gebruik van deze medicijnen tegen?
• Is hij bereid te onderzoeken of het verbod op NPS kan worden uitgebreid met deze categorie, zonder uiteraard het legitieme gebruik van deze stoffen onmogelijk te maken?

Handhaving
Een ander punt waar de SGP zich zorgen over maakt is de capaciteit wat betreft de handhaving. De politie en het OM zijn onvoldoende uitgerust om de huidige wettelijke normen te handhaven. Een verbod op designerdrugs zal alleen nog maar meer zaken opleveren. Tel daarbij op de extra capaciteit voor Forensisch onderzoek en het Postinterventieteam en het verbod is het zoveelste artikel dat drugshandelaren simpel weten te omzeilen.

• Gaat de minister met dit wetsvoorstel daadwerkelijk inzetten op het tot nul reduceren van drugsgebruik?
• Hoe wordt de beschikbare capaciteit hier zo adequaat mogelijk voor ingezet?
• Ik lees positieve ervaringen van de eenheid Zeeland-West Brabant die eerstelijns medewerkers hebben opgeleid om stoffen te testen zodat sneller overgegaan kan worden tot aanhouding en inbeslagname. Is de minister bereid om deze nieuwe indicatieve stoffentest bij alle eenheden te introduceren zodat het aantal keren dat kan worden doorgepakt nadat de stof getest is zal groeien?

Preventie en campagne
Met de invoering van het verbod op designerdrugs is het van belang gebruikers bewust te maken van het verbod. Een campagne hierover zag ik deze week langskomen op de billboards bij het station. Normaaloverdrugs.nl voert een campagne tégen het aanstaande verbod. Hiermee wordt het beleid van de overheid ondermijnd om drugsproblematiek tegen te gaan.

• Is de minister het met de SGP eens dat deze campagnes ondermijnend werken voor de missie van het kabinet om drugs te denormaliseren en wat gaat hij doen om dit soort campagnes te voorkomen?
• Een campagne waar mijn fractie wel gecharmeerd van raakt, is die van de gemeente Rotterdam waarbij drugsgebruikers bewust gemaakt worden over gevolgen van drugsgebruik en de link tussen explosieven en drugsgebruik. Is de minister bereid dit initiatief landelijk over te nemen om drugsgebruikers bewust te maken van de gevolgen van hun pilletje?
• Mijn fractie maakt zich grote zorgen over het normaliseren van drugsgebruik. Zo zijn partydrugs blijkbaar volkomen normaal onder jongeren. Is de minister bereid om met organisatoren van grote evenementen zoals festivals afspraken te maken over strenge handhaving van partydrugs?

Het onderwerp preventie breng mij weer bij het verhaal van Gerko waar ik in mijn inleiding mee begon. Gerko heeft na zijn bijna fatale ervaring met designerdrugs het roer omgegooid en vertelt zijn verhaal regelmatig op scholen in zijn omgeving om jongeren bewust te maken van de gevaren.

• Is de minister bereid om met Trimbos en Jellinek in overleg te treden over een preventiecampagne op scholen waarbij verhalen van ervaringsdeskundigen zoals Gerko worden ingezet om jongeren te onderwijzen over de gevaren van drugs?