De wijsheid van Salomo

Lees hier de spreektekst van SGP-voorman Kees van der Staaij. Tijdens de algemene politieke beschouwingen verwijst hij naar de Bijbelse koning Salomo.

"Laat ik voor de verandering eens beginnen met een quizvraag. Er was eens een Nederlands politicus met een bijzonder toekomstideaal. Hij zei: “Het leek mij als kind wel wat om Salomo te worden! Ik zag dat helemaal voor me. De hele dag wijze en rechtvaardige besluiten nemen en dan tegen de avond alleen maar mensen die je dankbaar zijn en tevreden naar huis gaan.” Einde citaat.

Welke politicus in deze zaal was dat, denkt u?

Het juiste antwoord is: premier Rutte. Hij verklapte dat tijdens de zogenaamde ‘preek van de leek’ in de Haagse Duinzichtkerk. “De hele dag wijze en rechtvaardige besluiten nemen en dan tegen de avond alleen maar mensen die je dankbaar zijn en tevreden naar huis gaan…” Inderdaad een prachtig ideaal! Maar... als ik goed heb geluisterd vandaag, zal dat nog een hele kluif zijn..

Ik weet niet precies welke verhalen van Salomo, de wijze koning van Israël, indruk gemaakt hebben op de jonge Mark. Daar zal vast wel het bekende verhaal bij hebben gezeten van de twee vrouwen, die naar Salomo kwamen omdat zij ruzie maakten over een kind. Ze hadden allebei een kind gekregen. Een van de kinderen was ’s nachts overleden. Allebei claimden ze de moeder van het levende kind te zijn. Hoe komt Salomo hier uit? Wat is wijsheid? Salomo laat een zwaard halen, en doet alsof hij het kind in tweeën wil hakken. Dan zou ieder de helft krijgen. De ene vrouw vindt dat goed: dat moet dan maar. De andere vrouw vindt het verschrikkelijk en zegt: nee, doe dat niet! Geef het kind dan maar aan haar! Daarop zegt Salomo: nu weet ik wie de echte moeder is. De rechtmatige moeder krijgt het kind in de armen.

Een prachtig staaltje van bijzondere wijsheid. Het is een Salomonsoordeel gaan heten. Ook nu zijn ze er volop: moeilijke dilemma’s, complexe hoofdpijndossiers, lastige kwesties waarin je zegt: salomonsoordeel nodig.

Neem de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting. Op dit moment toch met stip het bekendste zorgenkind van Rutte III. Is er nu werkelijk geen creatieve andere manier te vinden om het Nederlandse vestigingsklimaat te versterken dan met deze wel heel vergaande maatregel? Het kabinet hamert erop dat je deze plannen niet los moet bekijken, maar in samenhang. Maar juist als we naar dat totaalplaatje kijken, vragen we ons echt af of er een wijze balans gevonden is. Wat betekent het beleid voor gezinnen en de ondernemer op de hoek?

Wat in ieder geval niet in balans is, is de belastingdruk voor eenverdieners. Er is echt een wereld te winnen in een gezinsvriendelijker belastingbeleid door eenverdienersgezinnen niet langer torenhoog te belasten. Wat kunnen we daarin nog van het kabinet verwachten?

Economisch gaat het beter met Nederland. Maar gaat de vrachtwagenchauffeur, de agent, de soldaat, de verpleegkundige, de oudere met een klein pensioentje dat nu ook echt merken? Daar hoor ik het kabinet graag over.

Wij maken ons zorgen over het prijskaartje van de verduurzaming. De SGP ziet zeker de noodzaak van milieu- en klimaatmaatregelen. Maar iedereen zomaar aan de warmtepomp is niet te betalen. Kabinet, schiet niet door! Het moet haalbaar, betrouwbaar, maar ook betaalbaar zijn voor gewone gezinnen en kleinere bedrijven.

Het zou goed zijn om meer lucht te bieden aan kleinere ondernemers, familiebedrijven. Het midden- en kleinbedrijf wordt op papier geprezen als de ruggengraat van onze economie, maar blijft in de praktijk soms het ondergeschoven kindje. De SGP pleit voor verdere verlaging van de belasting op arbeid. Veel ondernemers krijgen te maken met een hogere belastingclaim over winsten uit het verleden die zij in hun bedrijf hebben laten zitten. Wat gaat het kabinet doen om te voorkomen dat zij het kind van de rekening worden?

Waar ondernemers en anderen ook naar snakken is minder regels en meer ruimte. De boeren al helemaal. Mooi dat er een fraaie visie is gekomen over de toekomst van de landbouw. Maar krijgen ondernemers nu ook echt de ruimte om de slag te maken? De SGP vraagt opnieuw aandacht voor winkeliers die niet op zondag open willen zijn. Eerder deze week hoorde ik weer een schrijnend verhaal: in een nieuw winkelcentrum leek het huurcontract van een ondernemer in kannen en kruiken, tot op het laatste moment de huur afketste op de verplichte zondagsopenstelling. Wat gaat het kabinet hiertegen doen?

Een andere kwestie waarin een salomonsoordeel wordt gevraagd is het asielbeleid. Mogen kinderen als Lily en Howick in Nederland blijven? Natuurlijk gun je zulke kinderen hun toekomst in Nederland. Maar wat de SGP enorm dwars zit, is dat er zo weinig terecht is gekomen van alle beloften om het stapelen van procedures tegen te gaan. Om een spreuk van Salomo aan te halen: “De uitgestelde hoop krenkt het hart.” Als Salomo in het geschil over het kind pas na tien jaar een definitieve beslissing had genomen, dan had niemand hem wijs gevonden. Waarom, waarom, waaróm wordt er niet veel eerder definitief groen of rood licht gegeven? Hoe voorkomt het kabinet dat traineren loont als na herhaalde ‘nee’s het ineens toch ‘ja’ wordt? Kom alstublieft niet met de zoveelste commissie, maar pak dat aan!

Wie in oude Handelingen bladert, komt het Salomonsoordeel in de kamerdebatten regelmatig tegen. Kamerlid Gerbrandy (inderdaad de oud-premier) haalde Salomo in de jaren vijftig aan toen de regering voorstelde de politie zowel bij Binnenlandse Zaken als bij Justitie onder te brengen. Met deze oplossing zegt het kabinet dat het kind van allebei is, zei Gerbrandy. Dat gaat natuurlijk niet werken, voegde hij er profetisch aan toe. Dat besluit is gelukkig inmiddels teruggedraaid. Maar wat nog wel een zorg is, of we nu daadwerkelijk voldoende kunnen investeren in onze veiligheid: niet alleen in politiezorg, maar ook voor onze krijgsmacht. Bij de paarden en wagens van Salomo steekt onze cavalerie er maar bleekjes bij af. Goed dat er extra geld naar de krijgsmacht gaat, maar hoe ziet het beeld op de langere termijn er nu uit?

Waar een echt Salomonsoordeel ontbreekt, dreigt inderdaad een ongelukkig compromis. Ook nu.

Het wordt tijd voor een nieuwe quizvraag. Weet u wat echt met stip het ongezondste compromis is van dit kabinet? Dat is de drugsdeal, oftewel het experiment met staatswiet.
Nederland heeft helaas een buitengewoon slechte naam als het om drugs gaat. We staan bovenaan de verkeerde lijstjes. De criminaliteit is enorm. In plaats dat alle aandacht uitgaat naar de bestrijding daarvan, wordt nu enorm veel energie gestopt in zo’n staatswietexperiment. De omgekeerde wereld. Het is dwaas: de indruk wordt gewekt dat drugs zo erg nog niet zijn. Terwijl de drugsellende en gezondheidsschade enorm is. De SGP pleit ervoor die staatswietexperimenten niet langer te slikken, maar volop in te zetten op de bestrijding van alle drugsellende.

Recht doen vraagt om wikken en wegen. In de Spreuken van Salomo klinkt de oproep om niet af te wijken naar rechts of naar links, en de voet af te wenden van het kwade pad. Door hier gehoor aan te geven, kan het beleid aan wijsheid winnen!

• In dit licht pleit de SGP voor meer bescherming voor kwetsbaar leven. Waarom is het zo vanzelfsprekend geworden om vrouwen die ongewenst zwanger zijn richting abortuskliniek te loodsen, terwijl er zo weinig hulp en steun is bij het uitdragen van de zwangerschap? Het is toch schokkend dat de reclame voor zelfmoordpoeder in Nederland al een jong slachtoffer heeft gemaakt. Het wordt hoog tijd het strafwetboek aan te scherpen om dit beter te kunnen tegengaan.
• Wij willen het kabinet ook graag oproepen om tegenwicht te bieden tegen de kwaadaardige demonisering van Israël, zoals in de VN-mensenrechtenraad. De naam van koning Salomo is en blijft voor altijd verbonden met het joodse volk en Israël en Jeruzalem.
• En dan nog wat: het zou wijs zijn een terughoudender toelatingsbeleid te voeren en meer oog te hebben voor de donkere kanten van de islam. Recent onderzoek over groeiend salafisme laat zien dat die zorg hierover terecht en serieus is. Wat kunnen we hier van het kabinet verwachten?

Hoe kwam premier Rutte vroeger eigenlijk bij Salomo uit? Het is aardig dat hij in zijn preek daarover óók wat vertelt. Ik citeer: “Ik denk zelf dat mijn jeugdige voorkeur voor het verhaal van Salomo werd ingegeven door de boodschap die mijn grootvader op het schutblad van die kinderbijbel had geschreven. En dat was feitelijk de opdracht van een diepgelovig man aan zijn kleinkinderen. “De vreze des Heeren is het beginsel der wijsheid.”

Inderdaad, dat is de wijsheid van Salomo: niet zomaar wat slimmigheid, maar gestempeld door het besef dat de ware wijsheid een Godsgeschenk is. De vreze des Heeren waar de wijze opa van premier Rutte op doelde is een eerbiedig en liefdevol ontzag voor God, oog hebben voor Zijn goede geboden.

De SGP viert dit jaar haar eeuwfeest. Heel vaak in die honderd jaar is deze wijsheid van Salomo aangehaald: Vreest God, houd Zijn geboden, dit betaamt alle mensen. Dat is ook onze oproep nu.

De verhalen van Salomo zijn mooi. Zijn wijsheid is imponerend en inspirerend. Maar weet u wat op mij als kind ook veel indruk heeft gemaakt, waar ik eerlijk gezegd wel van schrok? Dat die wijze koning in zijn latere leven behoorlijk in de fout ging. De Bijbel is er open en eerlijk over. Gedoe met vrouwen en zo.

Gelukkig houdt de geschiedenis hier niet op. Eeuwen later leefde Iemand die kon zeggen: meer dan Salomo is hier. Zijn naam is: Jezus Christus. En het mooie is nu dat in Hem werkelijk álle schatten van wijsheid samenkomen. Wie Zijn woorden hoort en doet, is wijs.

Dat was en is de kern van de boodschap van de SGP. Ministers en staatssecretarissen, van harte wensen en bidden wij u wijsheid toe in al het vele werk dat wacht.