De tien-tweets bijdrage aan het regeringsdebat

Kees van der Staaij sprak zijn oorspronkelijke spreektekst niet uit, maar hield zijn verhaal aan de hand van tien tweets. Bekijk zijn bijdrage via het bovenstaande filmpje of lees hieronder de letterlijke tekst.

"Mevrouw de voorzitter. De titel van mijn bijdrage is "een gebed zonder end". Het is 22.40 uur en het was vanmorgen 10.30 uur dat we begonnen. Dus het slaat wel een beetje op dit debat. "Een gebed zonder end" zeggen we immers als iets veel langer of ontzettend lang duurt en er geen einde aan lijkt te komen. Dat gevoel kan je vandaag af en toe ook wel bekruipen. Maar het was natuurlijk ook even met in het achterhoofd die formatie. Dat was eigenlijk ook wel een gebed zonder end. Hoe lang duurde dat wel niet? Een record gebroken!

Maar ja, als ik heel eerlijk ben: toen ik mijn speech van -- wat is het? -- zeven bladzijden nog even zat door te kijken, dacht ik dat die eigenlijk ook wel een beetje een gebed zonder end is. Die is op die twintig minuten afgestemd. Er is lang hard aan gewerkt, maar iedereen is op een gegeven moment moe en heeft het dan ook wel een beetje gehad. Nou heeft onze afdeling voorlichting mijn verhaal vanmiddag in tien tweets samengevat. Ik dacht: zou ik niet gewoon die tien tweets kunnen voorlezen? Even een korte toelichting: als iedereen het ermee eens is, ga ik het zo doen, maar dan wil ik wel dat er ook naar geluisterd wordt. Anders begin ik m'n speech voor te lezen!

Oké, we gaan het proberen.

De eerste is: "Een regeringsverklaring op dankdag! Het is overigens niet zo dat de kerken vanwege nieuwe kabinet een dankdag uitriepen." Ik heb vanmorgen in een interruptiedebatje met de heer Wilders al gezegd dat het een protestantse traditie is om een dankdag te hebben, waarop je God dankt voor alle zegeningen die Hij gaf. Nou zou je kunnen denken: heeft dat dan iets te maken met die christelijke partijen in het kabinet dat er vandaag een dankdag door die kerk is uitgeroepen? Nee, dat heeft er niets mee te maken. Het is gewoon een vaste dag, een woensdag in november. Je krijgt altijd rond zo'n nieuw kabinet allerlei complottheorieën. Ik hoorde ook al ergens in progressieve kring fluisteren: het is wel opvallend dat het kabinet nog niet is beëdigd of de klok wordt op zondag gelijk teruggedraaid. Daar heeft het dus ook niets mee te maken! Dat was ook helemaal onafhankelijk van het kabinet. Dat was het eerste punt.

De tweede tweet: "Dankdag is een oude traditie, vroeger zelfs door de Staten-Generaal aangemoedigd." Dat heb ik net eigenlijk ook al toegelicht. Dan kom ik al bij de derde: "De SGP pleit voor het neerzetten van NL vlag in parlement. Dat zou nét zo vanzelfsprekend moeten zijn als aanleren van het volkslied." Ja, het ging natuurlijk over symboliek als het Wilhelmus, het Rijksmuseum en de vaderlandse geschiedenis. En dan zit je na te denken en denk je: in hoeveel parlementen ben ik nou niet al geweest waar gewoon een vlag staat? Het is toch eigenlijk wel heel raar dat wij hier in het Nederlandse parlement geen Nederlandse vlag hebben staan. Zou dat nou niet ook een mooie vernieuwing zijn?

Er zijn meer vernieuwingen geweest de afgelopen tijd, ook rond de kabinetsformatie. Sommige waren aansprekend. Ik wil meneer Pechtold ook nog een royaal compliment maken voor de openbare beëdiging die we tegenwoordig hebben. Ik moet eerlijk zeggen dat we in het verleden niet zo enthousiast waren, maar toen ik het eenmaal zag en ook de rol van de Koning zo mooi voor het voetlicht werd gehaald, vond ik het toch wel winst. Dat is toch wel een mooie ceremonie. Maar past het in die symboliek ook niet om op deze manier de vlag te laten zien? Dat was de derde tweet.

Dan ga ik naar de vierde: "Wij zijn voor veel dingen dankbaar: o.a. meer geld Defensie, wijkagenten, geld gezinnen, bestrijding eenzaamheid en groene agenda." Dat is een hele mond vol voor één tweet, maar het laat zien dat er ook wel best veel punten in het regeerakkoord zitten waar wij wel enthousiast over zijn. En ja, dat zijn goede punten. Je wil natuurlijk niet gelijk zuur doen, want die 1,5 miljard voor Defensie is natuurlijk mooi, maar ik denk wel: er moet echt meer gebeuren. Maar dat kwam eigenlijk in de interrupties ook al wel naar voren. Dat vraagt dus nog echt wel om een overtuigend gevolg.

Je zegt eerst de mooie dingen in je speech en daarna ga je zeggen: ja, maar dit is echt iets wat nog niet goed genoeg is. Dat is tweet vijf: "Ik wijs met spijt op de gapende kloof in belastingdruk tussen eenverdieners en tweeverdieners. Wanneer wordt dit onrecht aangepakt?" Kijk, meneer Segers heeft net al gezegd dat ze er echt hun best voor hebben gedaan. Daar ben ik van overtuigd. "Kijk eens", zei hij, "naar die mooie koopkrachtverbetering voor die eenverdiener." Helemaal waar. Het is inderdaad echt goed nieuws dat de koopkracht van die eenverdienergezinnen is toegenomen. Wat wij bedoelen met die kloof kleiner maken, is dat het nog steeds zo zuur blijft dat als je die €40.000 in je eentje verdient, je €8.500 meer belasting moet betalen dan als je €40.000 met zijn tweeën verdient in een gezin. Dat is eigenlijk raar. Er zit hetzelfde geld in die gezinsportemonnee en je moet €8.500 meer belasting betalen. Dat noemen we de kloof en die zou echt kleiner moeten worden. Er ligt nog een oude motie-Schalk vanuit de Eerste Kamer. Is het kabinet bereid om daar echt iets aan te gaan doen?

Tweet zes: "De SGP wil weten of de regering gaat optreden tegen Australische ex-arts dr. Death, die vanuit Amsterdam zijn zelfmoordhandboek verkoopt." Dat is een zwaar punt, die hele medisch-ethische problematiek. Er zitten mooie punten in als het uitvoeren van Waardig ouder worden. Wij zien dat er een kleine lobby fanatiek wordt om buiten de huidige wetgeving om te zeggen: wij willen een soort recht op zelfdoding opeisen en wij trekken ons eigenlijk niks aan van die wetgeving. Mijn vraag is of er bereidheid is om daar handhavend op te treden en de regels die wij daarvoor hebben gesteld na te leven. Dat was tweet zes.

Ik kom bij tweet zeven: "Wij zijn zeer belangstellend naar de koers van het kabinet rond het Israëlbeleid en de Europese Unie, allebei aangelegen thema's voor de SGP." Het Israëlbeleid is een gevoelig punt. Ik geloof dat er wekenlang gesproken is over een paar zinnetjes in het regeerakkoord. Dan denk je: wat gaat er precies allemaal gebeuren? Ik wil zomaar even één puntje testen. Er is veel gedoe geweest rond de UNESCO, zo'n VN-organisatie waar veel verklaringen worden aangenomen die een beetje een politiek wapen tegen Israël zijn. Israël en de VS zijn er zelfs uitgestapt. Mijn vraag is niet of Nederland er ook uitstapt, maar wel of Nederland bereid is om daar binnen de UNESCO een punt van te maken en om te zeggen: dit kan niet op deze manier.

Dan de Europese Unie. Je ziet op een aantal punten best overtuigend meer Europa. De heer Pechtold zei in zijn bijdrage al dat hij eigenlijk wel tevreden was over de paragraaf over de Europese Unie. Nou, dan moet je oppassen, want hij wil alleen meer Europa. Ik zie er ook het Europese Openbaar Ministerie in staan. Mijn vraag is: wordt er ook werk gemaakt van minder Europa waar dat mogelijk is? Je kunt bijvoorbeeld eens kijken naar de regels waar kleinere bedrijven veel last van hebben, zoals risico-inventarisaties. Moet dat nou allemaal? Zou je ook niet de andere kant op kunnen en zeggen: nu ook eens de bezem door die Europese regels?

Tweet acht: "Ik weet waarom CDA + ChristenUnie wietwet gunnen aan Pechtold. Ze voorzien referendumscenario. Bezit van de zaak is het einde van vermaak." Dat is misschien een beetje cryptisch. Ik had erop gerekend dat ik een heel stuk droge tekst had en dat je hier weer iets nodig had om iedereen wakker te krijgen. Dan was de gedachte: ze weten al dat wij die wietwet niks vinden, want met verslaving moet je niet experimenteren, maar hoe kunnen Segers en Buma daar nu in meegegaan zijn? Pechtold heeft op dat punt kennelijk heel goed onderhandeld, maar misschien was het wel zo dat ze zeiden: als je hem een keer zijn zin geeft, is het misschien wel heel snel afgelopen. Tegen die referendumwet zijn we immers ook tijden te hoop gelopen en het lukte niet om hem te overtuigen. En dan komt die referendumwet er en dan zeggen ze: ja inderdaad, dat is helemaal niks, stop er maar mee. Misschien gaat het met die wietwet ook wel zo. Dat hopen we.

Tweet negen: "Danken voor het goede schept vertrouwen in de toekomst. Vertrouwen is sleutelwoord." Het is vandaag veel over vertrouwen gegaan. Vertrouwen in de toekomst hebben het kabinet en de coalitiepartijen. Heel fijn, maar nu de burgers nog. Dat was een beetje de boodschap: vertrouwen winnen van de burgers. Daarvoor is het belangrijk dat er niet te veel jojobeleid is, zoals met die versnelde hypotheekrenteaftrek en die aflosboete. Dat is een beetje jojobeleid. Mensen zijn eerst blij gemaakt dat iets op een bepaalde manier gaat en dan is het toch weer anders. Daar moet je mee oppassen als je het vertrouwen van de burgers niet wil teleurstellen.

Belangrijk is ook dat, als je wetgeving hebt, die niet zo uitpakt dat mensen zeggen: hoe kan dit nu? Ik kom dan op het punt van de zondagsrust.

De Zondagswet gaat niet ingetrokken worden, zagen we in de brief vandaag. Dat is goed nieuws. Maar we hebben wel het probleem dat bijvoorbeeld in Paddepoel, de wijk in Groningen, winkeliers echt verplicht zijn om op zondag open te zijn; anders krijgen ze zware boetes. We hebben twee jaar geleden al in de Kamer een motie ingediend -- de heer Pechtold, die die motie toen heeft gesteund, evenals andere partijen, zit al ja te knikken -- waarin staat dat dat niet de bedoeling is. Maar er moet wel wat aan veranderen, want het is nog steeds het geval. Dus graag ook aandacht daarvoor.

We hebben het er eigenlijk ook al over gehad dat het in de zorg van belang is om te bekijken hoe het bij mensen thuis concreet uitpakt.

Daarmee ben ik al aan het eind van de speech gekomen. "Vertrouwen is sleutelwoord". Daarmee wilde ik even terugkomen op de dankdag, waarmee ik ben begonnen; dan is het verhaal weer mooi rond. Danken voor het goede schept vertrouwen in de toekomst. Dat is zo mooi: als je je alleen maar blijft blindstaren op wat er allemaal mis is, word je, als je niet oppast, steeds zuurder. Als je ook oog hebt voor wat er goed gaat, krijg je ook weer meer vertrouwen in de toekomst. Dit is niet bedoeld om alles maar makkelijk met de mantel van de dankbaarheid te bedekken, want we moeten ook gewoon minpunten eerlijk kunnen benoemen. Dat is heel belangrijk, en het is de rol van de Kamer. Maar we moeten ook wel een beetje oog hebben voor de dingen die goed gaan.

Dan is mijn laatste tweet: "Ik sluit af met schilderij van Maes." Dat is wat u buiten deze zaal ziet staan. De coalitiepartijen willen dat de leerlingen naar het Rijksmuseum gaan, maar wij hebben een stukje Rijksmuseum naar het parlement gehaald: een mooi schilderij, dat eigenlijk mooi past bij dankbaarheid. U kunt het schilderij zo buiten bekijken. Ik heb ook een kaartje van het schilderij in alle postvakken van de Kamerleden laten leggen, en ik wil zo de bodes vragen om het ook aan de bewindslieden ter hand te stellen. Het is een mooi schilderij, Oude vrouw in gebed. Die oude vrouw bidt vol overgave voor ze aan haar maaltijd begint. Ze laat zich niet afleiden door de bedelende kat, die ongeduldig aan het tafelkleed trekt. De kernboodschap is: richt je ook op geestelijke waarden, de omgang met God. Het is een schilderij van Nicolaes Maes, een leerling van Rembrandt. Woensdag 1 november vieren de protestantse kerken hun jaarlijkse dankdag om God te danken voor alle goede dingen en de zegeningen die Hij geeft. Laat dit schilderij nu ook bekend zijn met de titel Het gebed zonder end. Dat past toch wel weer heel bijzonder.

Daarom wil ik in de richting van alle bewindslieden zeggen: wees ervan overtuigd dat niet alleen vandaag maar ook in al die andere weken in het jaar op heel veel plekken in het land ook voor u gebeden wordt, van welke partij u ook bent, om wijsheid en om Gods zegen voor al uw werk. Daarmee wil ik afsluiten, voorzitter."