De overheid is er voor de burger

Op dinsdag 2 april debatteerde de Tweede Kamer in commissieverband over de uitvoering van sociale zekerheid. André Flach, die namens de SGP lid is van de commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid, nam deel aan het debat. Zijn bijdrage is hieronder te lezen.

De overheid is er voor de burger. Niet andersom. Dat vraagt een dienstbare houding. Dus: geen grote beloftes, geen grootse projecten, maar dichtbij de burger gaan staan en stap-voor-stap aan de slag. Het vertrouwen verdienen. En waar dat geschaad is: een luisterend oor voor de ervaringen van mensen en werken aan herstel van vertrouwen.

Alleenverdieners
Al meer dan een jaar wordt gezocht naar een oplossing voor de gedupeerde alleenverdieners, die al jarenlang onder het bijstandsniveau leven. Haast is daarbij geboden.

• Kan de minister een beeld geven van de doeltreffendheid van de ondersteuning via de individuele bijzondere bijstand?
• Hoe bereiken we mensen die nog niet in beeld zijn?

Gemeenten ontvangen graag een lijst met NAW-gegevens van gedupeerden zodat zij hen zelf kunnen benaderen.

• Wil de minister dit toezeggen?

Deze problematiek zet de schaduwkanten van ons belastingstelsel in het volle licht. Onrechtvaardige, hoge arbeidsprikkels duperen eenverdieners en uitkeringsgerechtigden. Daarom dringt de SGP al lang aan op de invoering van een leefvormneutraal belastingstelsel, waarbij eenvoud, rechtvaardigheid en keuzevrijheid voorop staan.

• Herkent het kabinet deze schaduwkanten, en in welke richting wordt gedacht om deze hardvochtige effecten te verhelpen?

Niet-gebruik uitkeringen
Het bestaansminimum is er niet voor niets. Toch zitten veel mensen qua inkomen daar nog ver onder, met alle gevolgen van dien. Ik wil hier aandacht vragen voor wajongers en studenten met een chronische beperking. 68 procent van de jonggehandicapten die recht hebben op een aanvullende toeslag , maakt daar geen gebruik van.

• Er wordt ingezet op het terugdringen van niet-gebruik, maar zou het niet logischer zijn de inkomenssituatie van deze groep rechtstreeks via de Wajong-uitkering te verbeteren?

De minister heeft eerder aangegeven dat er op landelijk niveau geen cijfermatig inzicht is in niet-gebruik van de studietoeslag voor studenten met een chronische beperking.

• Is de minister bereid inzichtelijk te maken hoe het staat met het niet-gebruik van inkomensregelingen van mensen met een beperking?

WIA-dwangsommen
De lange wachttijden bij UWV leiden tot een nieuw verdienmodel. No-cure-no-pay-bureaus storten zich op de WIA-claims, over de rug van arbeidsongeschikten. Met als gevolg: UWV en rechtbanken komen nog verder in het moeras terecht. De SGP maakt zich hier grote zorgen over. In 2022 betaalde UWV 11 miljoen euro belastinggeld aan dwangsommen uit, nagenoeg allemaal in WIA-bezwaarzaken.

• Hoeveel euro is in 2023 en 2024 al uitgekeerd, in totaal en specifiek in WIA-zaken? En wat zijn de verwachtingen voor de komende jaren?

Het kabinet kwam eerder met maatregelen om vergelijkbare praktijken bij WOZ-bureaus tegen te gaan.

• Ik wil de minister daarom vragen een einde te maken aan dit verdienmodel, bijvoorbeeld door de dwangsomprocedure hiervoor tijdelijk buitenwerking te stellen. Graag een reactie. (motie?)

Loonloze tijdvakken
De afgelopen jaren is vanuit de Kamer verschillende keren aandacht gevraagd voor de loonloze tijdvakken. Er zou een AMvB komen die dit oplost.

• Wanneer komt die AMvB?
• En hoe wil de minister tegemoetkomen aan die mensen die hier in het verleden mee te maken hebben gehad?

Rouw en verlies
Mijn fractie vraagt met regelmaat aandacht voor de rauwe werkelijkheid van rouw en verlies. Zo zijn er mensen die bovenop het overlijden van hun partner nog eens een fikse terugvordering van het kindgebonden budget op de deurmat kregen. Dit moeten we zien te voorkomen. Het kabinet zou nagaan of mensen na het verlies van hun geliefde benaderd kunnen worden om te kijken of hun inkomen moet worden aangepast.

• Is hier inmiddels meer duidelijkheid over?

In een recent rapport geeft de Sociaal-Economische Raad aan dat zij vinden dat aandacht voor rouwende werknemers niet langer mag ontbreken in ons verlofstelsel. Om rouwenden te ondersteunen komt de SGP binnenkort met een voorstel om rouwverlof in de wet vast te leggen. Zo geven we een gezin ruimte om te rouwen en weer op te krabbelen in hun verdriet.