Chris Stoffer over klimaat en energie

Lees hier de bijdrage van SGP-Tweede Kamerlid Chris Stoffer aan het commissiedebat over klimaat en energie.

Het is spannend. Ons rentmeesterschap vraagt om stappen te zetten om onze energievoorziening te verduurzamen. De praktijk laat zien hoe complex het is.
In Brussel en Den Haag worden de ambities opgeschroefd, tegelijkertijd zeggen netbeheerders: er moet nog heel wat gebeuren om de infrastructuur tijdig op orde te krijgen! En laten de proeftuinen aardgasvrije wijken zien dat – ook met de goede wil – het niet zo eenvoudig is. De rechter heeft geeist dat Shell haar CO2 emissie met meer dan 40% moet reduceren. Maar, wat schiet het klimaat ermee op als Saudi Aramco in het ontstane gat in de markt springt? Als de Kamer zegt ‘geen houtige biomassa meer opstoken’, dan moeten we ons ook realiseren dat het lastiger wordt om doelen te gaan halen. Kortom, handen uit de mouwen maar wel met een beetje realiteitszin.
 
Energiesysteem
De energietransitie kan niet zonder een goede basis, de infrastructuur. Daar wordt enorm veel van gevraagd. Er moeten keuzes gemaakt worden, zodat netbeheerders weten waar ze aan toe zijn. Mijn vraag is daarom: waar blijft het Nationaal Programma Energiehoofdstructuur?
 
De netbeheerders hebben een heel interessant rapport opgeleverd over het Energiesysteem van de Toekomst. Het geeft een goede indruk van wat ons te wachten staat en wat mogelijke denkrichtingen zijn. Een goede basis voor het maken van keuzes. De SGP heeft eerder gepleit voor en een motie aangenomen gekregen over een stresstest voor de energievoorziening van de toekomst: wat is ervoor nodig om de energievoorziening ook in 2050 op een betaalbare manier betrouwbaar en robuust te houden, ook in een jaar met koude winters en weinig wind en zon? Wat zijn de kwetsbare punten en aan welke knoppen kun je nu draaien? Is de staatssecretaris bereid om de netbeheerders of andere experts op dit punt te vragen een analyse uit te voeren aan de hand van het opgeleverde rapport?
 
Onderzoekers van Kalavasta en Berenschot hebben berekend dat tot 2050 jaarlijks ongeveer vijf miljard euro aan noodzakelijke investeringen in verduurzaming van het energiesysteem, ondanks het wegnemen van de onrendabele top door de overheid, niet financierbaar is door gebrek aan kapitaal en kredietrisico’s. Hoe wil de staatssecretaris dit oppakken?
 
Warmtenetten
Tarieven voor warmtenetten liggen in Nederland 15 tot 55% hoger dan in andere Europese landen. Onderzoekers klagen over het gebrek aan transparantie. Het is van groot belang dat er meer inzicht komt in de daadwerkelijke kosten van warmtenetten. Wil de staatssecretaris dit oppakken?
 
Warmteproductie
Ik ga naar de productiekant. De SDE++ regeling is behoorlijk verbreed. De SGP heeft echter grote moeite met het feit dat puur gestuurd wordt op zo min mogelijk euro’s per eenheid stroom en warmte. Elektraopties maken meer kans dan warmteopties. Zo had geothermie in de afgelopen SDE-ronde het nakijken. Aquathermie maakt ook geen kans. Productie van wind- en zonnestroom brengt relatief echter veel meer investeringen in netwerk en energiesysteem met zich mee dan warmtelevering. Dat wordt echter buiten beschouwing gelaten. Bovendien is er rendementsverlies als stroom uiteindelijk gebruikt wordt voor warmteproductie. Sterker nog: je kunt voor de elektrische boiler zelfs opnieuw SDE++ subsidie krijgen.

Geef warmteproductie een eerlijke kans!
Vergeet niet dat duurzame warmteproductie vaak juist plaatsvindt in sectoren die nu buiten het emissiehandelssyteem vallen. De Kamer heeft eerder gevraagd om schotten te plaatsen als blijkt dat sommige CO2-reducerende technieken niet afdoende aan bod komen. Dat laatste is hier aan de orde. Of kijk bij de rangschikking ook naar de systeemkosten die sterk fluctuerende energiebronnen met zich meebrengen en die we nu met elkaar via de transporttarieven betalen. Hoe wil de staatssecretaris dit oppakken?
 
Energie uit Water
Deze kortzichtige blik in de SDE++-regeling geldt ook voor het laten liggen van kansen voor energie uit water. De productie van stroom uit bijvoorbeeld getijdenenergie is veel stabieler en betrouwbaarder dan die van windturbines en zonnepanelen en vergt veel minder systeemkosten. Hier is in het TNO rapport nauwelijks naar gekeken. Er liggen ook exportkansen. Ik vraag de staatssecretaris om haar steun uit te spreken voor grootschalige demonstratieprojecten en samen met de sector geld te halen uit Brussel, omdat het naadloos aansluit op de Europese ambitie om in 2025 100MW elektriciteit uit water te halen. Ik vraag haar ook om werk te maken van een innovatieprogramma energie uit water. Trek daarbij geld uit voor een haalbaarheids- en validatieonderzoek naar Dynamic Tidal Power, een energiedam in zee. Dat zie ik liever dan enorme extra ambities voor wind op zee. Graag een reactie hierop.
 
SDE++: CCS – CCU
Ook als het gaat om het stimuleren van CO2-opslag moeten we verder kijken dan onze neus lang is. CO2-levering aan de glastuinbouw is minder aantrekkelijk dan CO2-opslag, maar die CO2 wordt nuttiger gebruikt. Hoe gaat de staatssecretaris ervoor zorgen dat CO2 levering aan de glastuinbouw aantrekkelijker wordt gemaakt?
 
ODE MKB
Tot slot. De SGP maakt zich grote zorgen over de oplopende kosten van de ODE-heffing voor het MKB. Zij betalen het gelach. Het is ook wel zuur. Vorig jaar hebben bedrijven en huishoudens ruim 130 miljoen euro meer ODE-heffing opgehoest dan begroot, terwijl de compensatie van totaal 50 miljoen euro voor het MKB maar uiterst moeizaam verloopt. Dit schiet toch niet op?
Ik pleit ervoor om via het komende Belastingplan te zorgen voor een lastenverlaging voor het MKB. In ieder geval bij de ODE-heffing op stroom, omdat die elektrificatie dwarsboomt. In ieder geval voor de glastuinbouw, omdat de compensatieregeling voor deze sector door de staatssteunregels spaak lijkt te lopen, maar ook voor de andere sectoren.